بلوغ دوره‌ای است که طی آن بدن کودک شروع به رشد و تغییر می‌کند. دختران پریودشان شروع می‌شود و پسرها صدای بم‌تری پیدا میکنند و شبیه مردان می‌شوند. قبل از هر چیزی باید بگوییم که هیچ جدول زمانی مشخصی برای سن بلوغ دختر و پسر وجود ندارد، بنابراین اگر فرزندتان قبل یا بعد از دوستانش به بلوغ رسید، نگران نباشید.
متوسط سن شروع بلوغ برای دختران 11 سالگی و برای پسران 12 سالگی است. اما شروع بلوغ در هر مقطعی از سن 8 تا 14 سالگی کاملاً طبیعی است. در پاسخ به سوال سن بلوغ کی تمام می‌شود نیز باید بگوییم این روند به طور کلی حدود چهار سال طول می کشد.
شروع سن بلوغ دختر و پسر چه زمانی است؟
سن بلوغ در دخترها از 8 تا 13 سالگی شروع می‌شود و بیشتر پسرها از 9 تا 14 سالگی این دوران را تجربه میکنند، اما شروع زودتر یا دیرتر سن بلوغ دختر و پسر نیز می‌تواند طبیعی باشد.
هورمون‌های مغز باعث شروع بلوغ می‌شوند. هورمون‌ها پیام‌رسان‌هایی شیمیایی هستند که به بدن می‌گویند چه کاری انجام دهد.
- در پسران، هورمون‌ها به بیضه‌ها می‌گویند هورمون تستوسترون و اسپرم بسازند.
- در دختران، هورمون‌ها به تخمدان‌ها می‌گویند هورمون استروژن را بسازند و باعث رشد و آزاد شدن تخمک شوند.
سایر هورمون‌های بلوغ نیز از غدد فوق کلیوی می‌آیند. این هورمون‌ها منجر به رشد موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل، بوی بدن و آکنه می‌شوند.
چه تغییرات فیزیکی در دوران بلوغ اتفاق می‌افتد؟
درست مانند سن بلوغ دختر و پسر، تغییرات فیزیکی در دوران بلوغ دختر و پسر نیز از هم متفاوت است، به همین دلیل به صورت مجزا هر کدام را توضیح خواهیم داد:
تغییرات فیزیکی دوران بلوغ در پسرها
در پسرها، تغییرات فیزیکی دوران بلوغ معمولا با بزرگ شدن بیضه‌ها شروع می‌شود. موهای تیره، درشت و مجعد درست بالای آلت تناسلی و روی کیسه بیضه جوانه می‌زنند. آلت تناسلی و بیضه‌ها بزرگ‌تر می‌شوند و نعوظ بیشتر اتفاق می‌افتد. انزال نیز رخ می‌دهد.
سپس موهای زیر بغل و ناحیه ریش رشد خواهد کرد. کمی بعد صدا دچار تغییر شده و بم‌تر می‌شود. برخی از پسرها کمی رشد سینه دارند که معمولا طی 6 تا 18 ماه از بین می‌رود.
شکل ظاهری بدن آنها با پهن شدن شانه‌ها و افزایش وزن و عضله شروع به تغییر می‌کند. جهش رشد معمولا بین سنین 12 تا 15 سالگی اتفاق می‌افتد. تا سن 16 سالگی، رشد فیزیکی بیشتر مردان متوقف شده است، اما عضلات آنها به رشد خود ادامه می‌دهند.
تغییرات فیزیکی دوران بلوغ در دخترها
برای بیشتر دختران، اولین تغییر فیزیکی بلوغ رشد سینه است. این تغییر با توده‌های کوچک، سفت و حساس زیر یک یا هر دو نوک سینه شروع می‌شود. سینه‌ها در طی یکی دو سال آینده بزرگ‌تر می‌شوند. موهای تیره، درشت و مجعد روی لابیاها ظاهر می‌شوند. سپس موهای بیشتری در ناحیه شرمگاهی و زیر بغل رشد خواهند کرد.
شکل بدن آنها با بزرگ شدن باسن و افزایش وزن و چربی بدن شروع به تغییر می‌کند. انتظار اولین قاعدگی را حدود 2 سال بعد از رشد سینه، معمولا بین 9 تا 16 سالگی، داشته باشید. بیشتر دخترها حدود 1 تا 2 سال قبل از شروع قاعدگی جهش رشد دارند. پس از پریود شدن و قبل از توقف رشد، حدود چند سانتی‌متر بیشتر رشد میکنند.
چه تغییرات عاطفی در سن بلوغ دختر و پسر اتفاق می‌افتد؟
تغییرات عاطفی در سن بلوغ دختر و پسر می‌تواند برای کودکان و والدین آنها چالش‌برانگیز باشد. سعی کنید از فرزندتان حمایت کنید و وقتی این تغییرات را پشت سر می‌گذارد، آن را شخصی برداشت نکنید. فرزند شما ممکن است:
- روی ظاهر و لباس پوشیدنش بسیار حساس شود.
- خیلی به نظر هم سن و سال‌هایش اهمیت بدهد.
- سریع تغییر خلق بدهد.
- حریم خصوصی بیشتری بخواهد.
- به جای خانواده، بیشتر روی دوستانش تمرکز کند.
- به والدینش کمتر محبت کند.
مراقب علائمی باشید که نشان می‌دهد فرزندتان ممکن است به کمک شما نیاز داشته باشد. بلوغ می‌تواند زمانی باشد که مواردی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات در غذا خوردن ظاهر شود. با فرزند خود در مورد احساساتش صحبت کنید و به او کمک کنید تا راه‌هایی برای مقابله با استرس پیدا کند.
اگر فرزندتان بسیار غمگین یا پر استرس به نظر می‌رسد، تغییراتی در اشتها یا رژیم غذایی دارد، علاقه خود را به چیزهایی که قبلاً از آنها لذت می‌برد از دست داده، در مورد آسیب رساندن به خود صحبت می‌کند یا هر تغییر دیگری که شما را نگران می‌کند، فوراً با پزشک صحبت کنید.
نگرانی‌های رایج در سن بلوغ دختر و پسر
در سن بلوغ دختر و پسر، ممکن است آنها سؤالات یا نگرانی‌هایی در مورد تغییراتی که از سر می‌گذرانند داشته باشند. نگرانی‌های رایج بلوغ عبارت‌اند از:
- بوی بدن. فرزند شما باید به طور منظم حمام کند یا دوش بگیرد. استفاده از دئودورانت یا ضدتعریق می‌تواند کمک کننده باشد.
- آکنه. به فرزند خود یادآوری کنید که یک یا دو بار در روز صورت خود را با یک صابون ملایم یا پاک کننده ملایم و آب گرم بشوید.
- اندازه آلت تناسلی. پسرها باید بدانند که طیف وسیعی از اندازه‌های طبیعی آلت تناسلی وجود دارد.
- اندازه سینه. سینه‌ها اشکال و اندازه‌های مختلفی دارند. همچنین ممکن است که یک سینه بزرگ‌تر از دیگری باشد.
- نعوظ و انزال. نعوظ می‌تواند خود به خود و بدون تخیلات جنسی یا لمس رخ دهد. انزال می‌تواند در طول خودارضایی یا به صورت تشعشعات شبانه (رویای مرطوب) اتفاق بیفتد.
- ترشحات واژن. دختران ممکن است 6 ماه تا یک سال قبل از شروع قاعدگی متوجه ترشحات نازک، شفاف یا سفید رنگ در زیر شلوار خود شوند. تغییر رنگ، خارش یا بوی نامطبوع ممکن است از علائم عفونت باشد.
- تغییر احساسات. کودک خود را تشویق کنید تا در مورد احساسات خود صحبت کند. به آنها کمک کنید راه‌هایی برای کنترل احساسات و نوسانات خلقی، مانند تنفس، مدیتیشن، ورزش، نوشتن یا هنر پیدا کنند.
سخن پایانی
خیلی از خانواده‌ها با ورود فرزندانشان به دوره بلوغ، از هیجانات کاذب آنها شگفت‌زده می‌شوند و یادشان می‌رود روزی خودشان همه این مراحل را پشت سر گذاشته‌اند. به همین دلیل به خاطر اهمیت سن بلوغ دختر و پسر در سلامت جسم، روان و روح، این موضوع باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
