لجبازی کودک چهار ساله رفتاری رایج در این سن است که میتواند چالشهای زیادی را برای والدین به وجود آورد. اما لازم است بدانیم که این رفتار همیشه نشاندهنده یک مشکل اساسی نیست. در ابتدا، باید به این نکته توجه کرد که لجبازی تا حدی در این سن طبیعی است. همچنین ممکن است کودکان در این سن رفتارهایی را از خود بروز دهند که از نظر بزرگسالان لجبازی تلقی شود. این رفتارها شامل عصبانیت، جیغ زدن، پرت کردن اسباببازی، و امتناع از انجام کارها است.
برای تشخیص اینکه رفتار کودک لجبازی محسوب میشود یا خیر، باید به مدت زمان و شدت این رفتارها توجه کرد. اگر این رفتارها بیش از 6 ماه به طور مداوم تکرار شوند و در موقعیتهای مختلف و با افراد مختلف بروز پیدا کنند، میتوان آنها را لجبازی دانست.
در ادامه این مطلب به بررسی علل، علائم و روشهای مدیریت لجبازی کودک 4 ساله میپردازیم تا به شما در حل این مشکل یاری برسانیم.
در این بخش می توانید قسمت سوم پادکست رادیو پیواز با عنوان “با لجبازی کودکان چه کنیم؟” را ملاحظه بفرمایید.
لجبازی کودکان چهار ساله چه معنایی دارد؟
لجبازی کودک چهار ساله، رفتاری رایج اما گاهی کلافه کننده برای والدین است. در این سن، کودکان هنوز در حال یادگیری نحوه تنظیم احساسات و برقراری ارتباط با دنیای اطراف خود هستند. به همین دلیل، به جای بیان مستقیم نیازها و خواستههایشان، ممکن است از طریق لجبازی، گریه، یا امتناع از انجام کارها، واکنش نشان دهند.
کارشناسان معتقدند که ریشه این رفتار در عدم توانایی کامل کودکان در تجزیه و تحلیل و کنترل پاسخهایشان به عوامل بیرونی است. درست مانند نوزادان که با گریه، نیازها و خواستههای خود را بیان میکنند، کودکان 4 ساله نیز ممکن است از طریق لجبازی به عنوان ابزاری برای تکمیل نیازهای برآورده نشده یا ابراز احساسات خود استفاده کنند.
توجه به این نکته ضروری است که کودکان در این سن درک کاملی از مفهوم لجبازی به عنوان رفتاری ناپسند ندارند. آنها از نظر رشدی هنوز در مرحلهای قرار دارند که مانند نوزادان، قادر به تفکیک کامل بین رفتارهای صحیح و غلط نیستند. بنابراین، رفتار لجبازی کودکان چهار ساله بیشتر از آنکه ناشی از عمد و غرض باشد، حاصل ناتوانی آنها در مدیریت احساسات و برقراری ارتباط موثر است.
درک معنای لجبازی کودک چهار ساله به والدین کمک میکند تا با صبر و حوصله بیشتری با لجبازی کودکانشان برخورد کنند و به جای سرزنش و تنبیه، بر راهکارهای جایگزین برای ابراز نیاز و احساسات به آنها آموزش دهند.
علت لجبازی کودک 4 ساله چیست؟
درک علت لجبازی کودک چهار ساله میتواند به شما در مدیریت آن به طور موثرتری کمک کند.
درخواست های غیر معقول
کودکان در درک مفاهیم پیچیده مانند زمان، پول و محدودیتها مشکل دارند. به همین دلیل، ممکن است درخواستهایی غیرمعقول مانند رفتن به شهربازی در نیمه شب یا دریافت یک ستاره از آسمان داشته باشند. ناتوانی در درک این درخواستها میتواند منجر به لجبازی و زورگویی کودک 4 ساله شود.
دعوا کردن و سرزنش کردن کودک
یکی از این عوامل اصلی بروز لجبازی در کودکان سرزنش شدن توسط بزرگترها و والدین است. کودکی که دائماً مورد سرزنش قرار میگیرد، ممکن است برای جلب توجه یا ابراز قدرت، به لجبازی متوسل شود.
زیاده خواهی
کودکان به دلیل درک ناقص خود از دنیا، ممکن است در مورد چیزهایی مانند غذا، لباس و اسباب بازی زیاده خواهی کنند. آنها ممکن است بخواهند همه چیز را داشته باشند، حتی اگر نتوانند از همه آنها استفاده کنند. ممانعت از این خواستهها میتواند منجر به لجبازی کودک چهار ساله شود.
محیط زندگی
روانشناسی کودک نشان داده که کودکان از رفتار اطرافیان خود، به خصوص والدین، الگوبرداری میکنند. اگر در خانه شاهد لجبازی و دعوا بین والدین باشند، احتمالاً این رفتار را در خود نیز بروز میدهند.
عدم تمایل به انجام وظایف
بسیاری از کودکان از انجام وظایف خود مانند مرتب کردن اتاق، پوشیدن لباس یا غذا خوردن امتناع میکنند. آنها ترجیح میدهند بازی کنند یا کارهای آسانتر را انجام دهند. این عدم تمایل میتواند منجر به لجبازی کودک چهار ساله شود، به خصوص زمانی که والدین سعی میکنند آنها را به انجام وظایف خود وادار کنند.
جلب توجه
گاهی اوقات، کودکان از لجبازی به عنوان راهی برای جلب توجه والدین خود استفاده میکنند. آنها میدانند که اگر لجبازی کنند، در نهایت به خواسته خود می رسند. این امر بیشتر در مواردی اتفاق میوفتد که والدین مشغله زیادی دارند یا به اندازه کافی به فرزندان خود توجه نمیکنند.
تست کردن مرزها
کودکان از لجبازی به عنوان راهی برای آزمایش مرزها و سنجش واکنش بزرگسالان استفاده میکنند. آنها میخواهند ببینند چه چیزی قابل قبول است و چه چیزی نیست. این رفتار تا زمانی که کودکان قوانین و انتظارات را درک کنند، ادامه خواهد داشت.
علاوه بر دلایل ذکر شده در بالا، عوامل دیگری نیز می توانند در لجبازی کودک چهار ساله نقش داشته باشند، مانند خستگی، گرسنگی، یا ناراحتی.
علائم لجبازی کودک 4 ساله چیست؟
از علائم بارز لجبازی کودک چهار ساله میتوان به جیغ و فریاد، داد زدن، و لگد زدن به زمین، به خصوص در مکانهای عمومی، اشاره کرد. ابراز خشم و نافرمانی نیز از جمله نشانههای رایج لجبازی است که با افزایش سن، شدت مییابد. نکته حائز اهمیت، پافشاری بیوقفه این کودکان برای رسیدن به خواستههایشان، در هر شرایطی است، رفتاری که با رشد کودک، تشدید نیز میشود. توجه: در نظر داشته باشید که تمام کودکان گاه به گاه رفتارهای لجوجانه از خود نشان میدهند و این موضوع به طور کلی جای نگرانی ندارد. اما تداوم و شدت لجبازی کودک چهار ساله در کنار علائم دیگر، میتواند نشاندهندهی مشکلات عمیقتر باشد.
نحوه برخورد با لجبازی در کودک 4 ساله چیست؟
کودکان به طور طبیعی در برابر احساس اجبار و دستورالعمل مقاومت میکنند و این امر میتواند منجر به لجبازی کودک چهار ساله شود. به جای مجبور کردن آنها، سعی کنید با آنها ارتباط برقرار کنید. به صحبتهایشان گوش دهید و به آنها نشان دهید که احساساتشان را درک میکنید.
میتوانید با دادن قدرت انتخاب به آنها، حس استقلالشان را تقویت کنید. به جای دستور مستقیم، به آنها گزینههای مختلف را برای آنها قرار دهید. برای مثال، به جای اینکه بگویید «وقت خواب است»، از آنها بپرسید که آیا میخواهند با عروسک خرسیاش بخوابد یا خرگوش.
همیشه به خاطر داشته باشید که صبور باشید و لحن آرامی داشته باشید. جر و بحث و مجبور کردن فقط اوضاع را بدتر میکند. در آغوش گرفتن یا صحبت آرام با آنها میتواند به آرام شدنشان و کاهش رفتار لجبازی کودک چهار ساله کمک کند. به مرور زمان و با افزایش سن، رفتارهای لجبازانه آنها نیز کاهش خواهد یافت. با درک و همدلی، میتوانید به فرزندتان کمک کنید تا به یک فرد مستقل و با اراده تبدیل شود.
