زمان تقریبی مطالعه: 13 دقیقه
ارتقای سطح هوش‌های چندگانه انسان، پیشرفت تکنولوژی و گستردگی ارتباطات اجتماعی باعث شده کودکان نسل جدید نسبت به کودکان دوره‌های قبل باهوش‌تر باشند. به همین دلیل باید تربیت، پرورش و بازی با نوزاد را از همان بدو تولد شروع کنید؛ البته در هر سنی، باید بازی‌های مناسب با نوزاد انجام بدهید که هم سرگرمش کند و هم مهارت‌های مورد نیاز را به او بیاموزد. مثلاً بازی با نوزاد شش ماهه با بازی‌هایی که کودک در یک سالگی انجام می‌دهد، تا حدودی متفاوت است.
تفاوت بازی‌های مناسب برای نوزاد در سه ماهگی، شش ماهگی یا حتی نه ماهگی آن‌قدر زیاد نیست که بخواهید در هر بازه سنی، اسباب‌بازی‌های کاملاً متفاوتی برای او بخرید. مهم‌ترین نکته در بازی با نوزاد این است که توانایی‌هایش در مراحل مختلف رشد را تشخیص بدهید و با توجه به آن‌ها به تقویت مهارت‌های نوزاد بپردازید. فراموش نکنید که هیچ دو بچه‌ای شبیه به یکدیگر نیستند و ممکن است در سن یکسان، مراحل متفاوتی از رشد را تجربه کنند. در این مقاله شما را با توانایی‌های کودک شش ماهه و روش‌های بازی با نوزاد شش ماهه آشنا می‌کنیم. با ما همراه باشید.
اهمیت بازی با نوزاد شش ماهه
نوزاد شش ماهه کم کم شروع به حرکت می‌کند تا دنیای اطراف خود را بشناسد. نوزاد در این سن، به چیزهایی که در اطراف خود می‌بیند توجه می‌کند. او دوست دارد به اشیاء مختلف دست بزند و آن‌ها را لمس کند و برای شناخت بیشتر هر چیزی را به دهان خود نزدیک می‌کند. علت این است که کودک مهارت خوردن را تا حد زیادی آموخته است و از دهانش به عنوان ابزاری برای لمس و شناسایی اجسام استفاده می‌کند.
بازی با نوزاد شش ماهه اغلب مربوط به یادگیری مهارت‌های حرکتی و درک زبان است. نوزاد به پشت می‌غلتد، زانوهایش را عقب و جلو می‌برد و می‌تواند بدون کمک بنشیند. او همچنین با ایجاد صداهای مختلف مهارت گفتاری را تمرین می‌کند. نوزاد شش ماهه گوش حساسی برای شنیدن صداهای اطراف دارد و به دقت به این صداها توجه می‌کند.
بازی‌هایی که به تقویت مهارت‌های حرکتی و گفتاری نوزاد شش ماهه کمک می‌کند، در این بازه زمانی اهمیت بالایی دارد.
چگونه با کودک 6 ماهه خود بازی کنیم؟
بازی با کودک 6 ماهه آسان و لذت‌بخش است. بازی با نوزاد در این سن بدون وسیله بازی نیز امکان‌پذیر است. تنها کافی است کودک را در آغوش بگیرید، با ایجاد صداهای مختلف توجهش را جلب کنید و او را به تقلید از خودتان تشویق کنید. این بازی برای نوزاد شش ماهه به نوعی شروع تمرین برای تقویت هوش کلامی است. هم‌زمان با این‌کار دست‌های نوزاد را در دست گرفته حرکت دهید. حرکات چرخشی و بالا و پایین به تقویت مهارت‌های حرکتی در کودک کمک می‌کند.
گذاشتن وقت کافی و صبر و حوصله هنگام بازی با کودکان در شش ماهگی، هم برای والدین و هم برای کودکان، تأثیر مثبت دارد؛ بازی با کودک یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در روان‌شناسی کودکان و تأمین سلامت روانی آن‌هاست.
انواع بازی با نوزاد شش ماهه
با بازی‌های ساده می‌توانید علاوه بر سرگرم‌کردن کودک، مهارت‌های نوزاد را هم تقویت کنید. صحبت کردن در حین بازی و جلب توجه او به صداها و حرکات، باعث افزایش قدرت ادراک کودک می‌شود. در ادامه در مورد نتیجه انواع بازی با نوزاد شش ماهه توضیح می‌دهیم.
بازی برای رشد جسمانی – هماهنگی حرکاتی و ادراکی
پاسخ دادن کودک به محرک‌های محیطی در این سن، باعث افزایش هماهنگی حرکات جسمانی و ادراکی در او می‌شود. به عنوان مثال نوزاد غذا خوردن با قاشق را یاد گرفته است، اما به تنهایی قادر به انجام این کار نیست.
وقتی می‌خواهید قاشق غذا را به دهان نوزاد نزدیک کنید، آن را به چیزهای هیجان‌انگیز تشبیه کنید. مثلاً بگویید قطار وارد تونل می‌شود یا قاشق یک دلفین بازیگوش است که می‌خواهد به دهان نوزاد شیرجه بزند. حتی می‌توانید صدای قطار را هم تقلید کنید تا کودک هیجان‌زده شود، غذایش را بخورد و قدرت ادراک و تفکرش هم ارتقا پیدا کند. این نوع بازی با کودک شش ماهه بین توانمندی دیداری، شنیداری و ادراکی کودک هماهنگی ایجاد می‌کند. این شیوه از بازی با نوزاد شش ماهه، برای بچه‌هایی که بدغذا هستند و اشتهای کمی دارند، مناسب‌تر است و باعث می‌شود غذایشان را تا ته بخورند.
بازی برای رشد جسمانی و ادراکی – مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف
برای تقویت مهارت‌های حرکتی کودک، می‌توانید دو بازی که در ادامه نام می‌بریم را انجام بدهید.
دست زدن و شعر خواندن
برای بازی با نوزاد شش ماهه در این روش روبروی کودک بنشینید و با زدن دست‌ها به یکدیگر و خواندن شعر دست دستی به صورت آهنگین از وی بخواهید که کار شما را انجام دهد. با گرفتن دست‌های نوزاد و کوبیدن آن‌ها به هم و شعر خواندن به تقویت مهارت‌های حرکتی درشت بپردازید. کوبیدن پاهای نوزاد به زمین نیز همین تأثیر را دارد.
در ادامه شعر ریتمیک مناسب برای این کار را آورده‌ایم:
سرسری باباش میاد!
صدای کفش پاش میاد!
دس دسی باباش میاد!
با جیب پر قاقاش میاد!
در رو ببند صدا نکن
بهارکم لالاش میاد!
حباب بازی
برای بازی با نوزاد شش ماهه نیاز به پیچیدگی زیادی نیست. با ریختن آب در یک بطری شفاف و اضافه کردن مقداری مایع ظرفشویی و رنگ خوراکی، حباب درست کنید. حباب‌ها را طوری درست کنید که بعد از خروج از بطری در دسترس کودک باشند و کودک با انگشتانش آن‌ها را بترکاند. این‌کار باعث تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف در او می‌شود.
بازی برای رشد هیجانی اجتماعی – شناخت احساسات و کنترل هیجانات
پنهان کردن و ظاهر کردن اجسام جلوی چشم، یکی از انواع بازی با نوزاد شش ماهه است که او را هیجان‌زده می‌کند. به عنوان مثال عروسکی را با یک تکه چوب به قوطی یا کارتن کوچک وصل کنید تا با کشیدن چوب، عروسک در جعبه پنهان شود. بعد از چند ثانیه دوباره چوب را حرکت بدهید تا عروسک ظاهر شود.
نوزاد به خاطر این کار هیجان‌زده می‌شود و جیغ می‌زند. همچنین وقتی عروسک پنهان است، سکوت می‌کند و منتظر می‌ماند. او به مرور زمان احساساتش را می‌شناسد.
بازی برای رشد شناختی – تقویت هوش و توجه
برای تقویت مهارت توجه در بازی با نوزاد شش ماهه، غذایی انگشتی برای نوزاد تهیه کنید و آن را در دو الی سه ظرف مشابه بریزید. سه ظرف دیگر به همان شکل خالی بگذارید. هر شش ظرف را در دسترس نوزاد قرار دهید و هریک را با تکه‌ای دستمال تمیز بپوشانید. حالا نوزاد را طوری نگه دارید که بتواند دستمال را بردارد و به غذا دست پیدا کند. با صحبت کردن با کودک توجه او را به ظرف‌های خالی و پر جلب کنید.
هیجان این بازی باعث می‌شود نوزاد از غذا خوردن لذت بیشتری ببرد و در حین پیدا کردن غذا، ظروف پر و خالی را تشخیص بدهد.
معرفی انواع اسباب بازی مناسب کودک 6 ماهه
اسباب بازی مناسب نوزاد شش ماهه، اسباب‌بازی‌هایی هستند که صدا تولید می‌کنند یا به گونه‌ای هستند که کودک می‌تواند با تکان دادن یا فشار دادن دکمه‌ای، صدای آن را دربیاورد. نوزاد در این سن اگر با دو دست خود دو وسیله مختلف نگه دارد، آن‌ها را به هم می‌کوبد و از شنیدن صدایی که ایجاد می‌کند لذت می‌برد.
در هنگام بازی با نوزاد شش ماهه یا خرید اسباب بازی برای او، به علاقه‌هایش توجه داشته باشید. ممکن است فرزند شما از بازی‌های متداول برای نوزادان در این سن لذت نبرد، اما بازی‌های دیگری را دوست داشته باشد. پس با توجه به واکنش‌های نوزاد، بهترین بازی‌ها و اسباب‌بازی‌ها برای او را پیدا کنید.
در ادامه برای شما توضیح می‌دهیم اسباب بازی مناسب کودک 6 ماهه چیست و چطور نوزاد در حین بازی با آن‌ها می‌تواند مهارت‌های مختلف را یاد بگیرد.
توپ بازی با توپ‌های سبک
برای خرید اسباب بازی نوزاد 6 ماهه، توپ سبک انتخاب مناسبی است. ابتدا توپ را در دستان خود تکان دهید و آن را به سمت کودک هل بدهید و از او بخواهید آن را به سمت شما هل بدهد. باید فرصت کافی برای یادگیری بازی را به او بدهید. این بازی، به تدریج عضلات کودک را تقویت می‌کند.
پازل متناسب با این سن
شاید به نظر برسد که برای بازی با نوزاد شش ماهه پازل کمی زود است؛ اما گرفتن تکه‌های پازل با دست، باعث می‌شود تا قدرت چنگ زدن و نگه داشتن اشیاء در دستان کودک تقویت شود. گرفتن دو قطعه پازل با دو دست نیز، تقویت مهارت هماهنگی دو دست را در پی دارد. برای استفاده از پازل به عنوان اسباب بازی کودک ۶ ماهه، باید نمونه‌هایی را بخرید که برای کودکان در این سن مناسب هستند.
دقت داشته باشید که نوزاد شما در این سن به احتمال زیاد نمی‌تواند تشخیص بدهد که جای درست قطعات پازل کجاست و آن‌ها را به درستی بچیند. این بازی صرفاً برای آشنایی ذهن او با ساختار پازل مناسب است.
اسباب بازی‌های متحرک
اسباب بازی‌ها مانند ماشین‌های اسباب بازی و عروسک‌هایی که راه می‌روند، توجه نوزاد را جلب می‌کنند و یکی از بهترین انتخاب‌ها برای بازی با نوزاد شش ماهه هستند. نوزاد به سمت این اسباب بازی‌ها حرکت می‌کند و می‌خواهد آن‌ها را بگیرد؛ بنابراین بعد از مدتی، خزیدن روی شکم و به سمت جلو رفتن را می‌آموزد.
اسباب بازی هل دادنی
در این سن کودک به هل دادن و کشیدن اسباب بازی‌ها علاقه نشان می‌دهد. با تلاش بسیار خود را به وسیله بازی می‌رساند و آن را هل داده از خود دور می‌کند یا به سمت خود می‌کشد. این اسباب‌بازی‌ها یک دسته و یک غلتک دارند و نوزاد با فشار آوردن به دسته، می‌تواند غلتک را به سمت جلو هدایت کند.
جغجغه کودک موزیکال
جغجغه‌ها با فشار دادن صدا تولید می‌کنند و علاوه بر تقویت شنوایی، باعث تقویت عضلات دست نوزاد می‌شود. رابطه علت و معلول نیز در این دسته اسباب بازی‌ها به کودک آموزش داده می‌شود؛ او یاد می‌گیرد که وقتی جغجغه را فشار یا تکان بدهد، موسیقی پخش می‌شود.
ست جغجغه و دندان‌گیر
در سن ۶ ماهگی دندان‌های شیری شروع به ظاهر شدن می‌کنند. به همین دلیل کودک علاقه دارد هر چیزی را در دهان ببرد و به جای دندان‌هایش بمالد تا خارش آن بهتر شود. بهترین انتخاب برای حل این مشکل کودک ست جغجغه و دندان‌گیر است. این اسباب بازی‌ها نیازی به صرف زمان برای بازی با نوزاد شش ماهه ندارند و کودک وقتی در تختش خوابیده با آن‌ها سرگرم می‌شود.
اسباب بازی‌های ساختنی
گاهی اوقات با وسایل دور ریختنی در خانه، می‌توانید بهترین نوع اسباب بازی برای نوزاد شش ماهه درست کنید. به‌عنوان مثال با یک جعبه کفش و چند تکه روبان‌های رنگی و مقداری چسب، می‌توانید جعبه‌ای جادویی در ست کنید تا کودک شما را ساعت‌ها سرگرم کند. یا به عنوان مثالی دیگر، تکه‌های پارچه‌های مختلف با رنگ‌های شاد را در یک سبد بگذارید تا کودک این پارچه‌ها را از سبد بیرون بریزد و از بازی با آن‌ها لذت ببرد.
وسایل آشپزخانه و سایر وسایل غیرقابل استفاده در منزل مانند شانه یا دستگاه کنترل تلویزیون که از کار افتاده را در یک سبد بزرگ بریزید و آن را در دسترس نوزاد ۶ ماهه خود قرار دهید. او می‌تواند ساعت‌ها با کشف محتویات این سبد، سرگرم شود.
نکات مورد توجه در زمان بازی با نوزاد شش ماهه
موقع بازی با نوزاد در شش ماهگی باید به موارد زیر توجه کنید.
- هنگام بازی با کودکان در ۶ ماهگی توجه به نکات ایمنی اهمیت بسیاری دارد. اشیاء تیز و برنده نباید در دسترس کودک باشند. لبه‌های تیز اجسام در دسترس را با پارچه یا نمد بپوشانید تا به کودک آسیب نرسد.
- برای جلوگیری از سقوط نوزاد، دورتادورش را بالش یا کوسن قرار دهید.
- اگر پدر و مادر باهم به بازی با کودکان در شش ماهگی بپردازند، به تقویت مهارت‌های ارتباطی کودک کمک می‌کنند.
- صحبت کردن هنگام بازی برای نوزادان در شش ماهگی، باعث شکل گرفتن مهارت‌های کلامی او می‌شود.
- صبر و حوصله در حین بازی با نوزاد اهمیت بسیاری دارد و مستقیماً روی ذهنیت و ناخودآگاه او تأثیر می‌گذارد.
معایب بازی نکردن با کودک شش ماهه
در موارد بالا از مزیت‌های بازی با نوزاد شش ماهه گفتیم و تقویت انواع مهارت‌های جسمی – حرکتی، ادراکی و اجتماعی را برشمردیم. اگر کودک یاد نگیرد که چطور بازی کند، بعداً با قرار گرفتن در میان کودکان دیگر هم نمی‌تواند ارتباط مؤثر برقرار کند و با گروه هم سن و سالش هم‌بازی شود.
به یاد داشته باشید که بازی با نوزاد شش ماهه، بیشتر از اینکه برای سرگرمی او باشد، برای آموزش به اوست. آموزش‌هایی که حتی روی بزرگسالی او نیز تأثیر خواهد داشت. بازی نکردن با کودکان در نوزادی، محبتی که به آن نیاز دارند را از آن‌ها دریغ می‌کند و اعتماد به نفسشان را هم کاهش خواهد داد.
تأثیر بازی بر هوش نوزاد 6 ماهه
تحقیقات نشان می‌دهد بازی با نوزاد شش ماهه و بزرگ‌تر، رشد در ابعاد مختلف بدن و ذهن کودک را به دنبال دارد. انجام بازی‌های متناسب با سن کودک، هوش‌های چندگانه را تقویت می‌کند و حتی باعث کشف استعدادهایشان می‌شود. پس اهمیت این مسئله را دست کم نگیرید و هر روز بخشی از زمان خود را برای بازی با فرزند کوچکتان صرف کنید.
سوالات متداول
بازی با نوزاد شش ماهه با استفاده از اسباب بازی‌هایی نظیر توپ، خواندن کلمات آهنگین به همراه تکان دادن دست یا پاهای کودک و حباب بازی بهتر است انجام شود.
با در آغوش گرفتن نوزاد، شعر آهنگین بخوانید و او را به سمت بالا و پایین حرکت دهید.
توپ، اسباب بازی موزیکال و جغجغه از وسایلی هستند که می‌توانید با آن‌ها با کودک خود بازی کنید.
