زمان تقریبی مطالعه: 12 دقیقه
اوریون یک بیماری ویروسی و بهشدت واگیر داری است که از طریق بزاق دهان در بدن منتشر میشود. این بیماری غدد بزاقی که در دو طرف پایینی گوشها قرار گرفتهاند را درگیر میکند. این بیماری متأسفانه با کمی درد همراه است که ممکن است باعث بیتابی کودک، احساس ضعف و خستگی در او شود.
برای همین شناختن این بیماری میتواند به والدین کمک کند که زودتر به درمان آن بپردازند.
تشخیص این بیماری اصلاً سخت نیست. در ادامه جزئیات بیشتری را راجع به این بیماری بررسی خواهیم کرد.
علائم اوریون کودکان
شناسایی علائم این بیماری مسری در کودکان کار دشوار و پیچیدهای نیست. با یک تست کوچک میتوانید از وجود یا عدم وجود آن آگاه شوید. این بیماری غدد بزاقی به نام پاروتید (Parotid) را تحتتأثیر قرار میدهد، پس تأثیر آن بر روی صورت کودک کاملاً قابلمشاهده است.
با بروز بیماری، هر دو طرف یا تنها یک طرف گوش شروع به متورم شدن میکند. پیامد آن اینگونه است که صحبتکردن، بلع غذا، قورت دادن آب و جویدن را برای کودک دردناک و دشوار میکند.
از دیگر علائم خفیف و شدید این بیماری میتوان بهصورت فهرستوار به نکات زیر اشاره کرد.
- تهوع
- تورم در ناحیه گردن
- سفت شدن ناحیه گردن
- سردرد
- تب بیش از 39 درجه سانتیگراد که بیش از دوتا سه روز طول بکشد.
- کماشتهایی
- گیجی و خوابآلودگی
- استفراغ
- گوش درد
- تشنج
- لرز
- گلودرد
- قرمز شدن چشمها
- درد در ناحیه بیضهها
علت اوریون در کودکان چیست؟
اوریون یک بیماری ویروسی است که برخلاف ویروس سرماخوردگی که انواع مختلفی دارد، تنها از یک نوع ویروس ساخته میشود. این بیماری ویروسی از طریق عطسه، سرفه و صحبتکردن فرد بیمار با افراد دیگر منتقل میشود.
این ویروس در تماس با سطوح از بین نمیرود و میتواند بهراحتی سطوح را نیز آلوده کند. کودک نیز بعد از تماس با این سطوح و دست زدن به دهان و چشمانش مبتلا میشود.
روش انتقال اوریون در کودکان
بیماری اوریون از طریق مایعاتی که از مجاری دهان، بینی و گلو با کمک عطسه، سرفه و صحبتکردن خارج میشود به دیگران منتقل میشود. این بیماری درست مانند ویروس سرماخوردگی و آنفولانزا منتقل میشود. بعد از اینکه ویروس بیماری وارد بدن شد، از طریق بزاق به سایر اعضای بدن سرایت میکند و آنها را نیز درگیر میکند. اما، این ویروس به چه صورتی وارد بدن میشود؟
- هنگامی که کودک با فرد مبتلا صحبت کند. یا در معرض عطسه و سرفه او قرار بگیرد، ریسک ابتلا بالا میرود.
- هنگامی که کودک از وسایل فرد مبتلا استفاده کند، احتمال ابتلا به بیماری اوریون در او بسیار زیاد خواهد شد.
- تماس با سطوح آلوده نیز امکان انتقال ویروس به بدن فرد سالم را بالا میبرد.
نکتهای که باید به آن توجه کنید، این است که سرعت انتقال در این بیماری تا حد بسیار زیادی بالا است. یعنی حتی قبل از اینکه غدد بزاقی متورم شوند و علائم ظاهری خودی نشان دهند، این ویروس قابلیت منتقل شدن به افراد دیگر را دارد.
روشهای پیشگیری از ابتلا کودکان به اوریون چیست؟
طبق گزارشی که وزارت بهداشت و خدمات انسانی امریکا (HHS) منتشر کرده است،
«موارد ابتلا به اوریون در امریکا با ورود واکسن و انجام واکسیناسیون سراسری تا حدود 99% کاهشیافته است.»
این تحقیق نشان میدهد، واکسیناسیون توانسته است این بیماری را تا حدودی ریشهکن کند. خبر خوب این است که امروزه افراد بهندرت دچار این بیماری شوند. این واکسن در دو دوز تزریق میشود. دوز اول مربوط به 12 تا 15 ماهگی کودک است و دوز بعدی بین 4 تا 6 سالگی باید تزریق شود.
در دوره ابتلا، کودک باید در قرنطینه خانگی باقی بماند تا در صورت بروز علائم، آن را به دیگران منتقل نکند؛ بنابراین، یک راه برای پیشگیری از ابتلا کودکان، تزریق واکسن سهگانه اوریون، سرخک و سرخچه است.
در کنار این موارد، بهتر است به کودک بیاموزید که:
- دستهایش را قبل از شستن با صابون به دهان و چشمانش نزند.
- استفاده از دستمال کاغذی هنگام عطسه و سرفه زدن را فراموش نکند.
در صورت انجام واکسیناسیون، احتمال اینکه فرد دوباره به این بیماری مبتلا شود بسیار کم است.
دوره نقاهت اوریون در کودکان
هر بیماری دورهای دارد که در آن بیمار با رعایت دستور پزشک و استفاده بهموقع داروها میتواند آن را پشت سر بگذارد. طی شدن بیماری برای کودکان که استراحت کردن را دوست ندارند میتواند کمی خستهکننده و سختتر به نظر برسد. معمولاً این بیماری در کودکان بالای دو سال رخ میدهد.
در این میان، والدین نیز مسئولیت بیشتر و بزرگتری دارند و باید حسابی حواسشان به کودک و خودشان باشد. ازاینجهت حواسشان به خودشان باشد که مبتلا نشوند و بتوانند از کودک خود مراقبت کنند، هم اینکه کودک هر چه زودتر و به بهترین نحو دوره بیماری را با حمایت خانواده طی کند.
دوره نقاهت اوریون در کودکان بین 16 تا 18 روز طول میکشد. ولی این میزان در بدن افراد مختلف میتواند متغیر باشد. یعنی در بعضی تنها یک هفته زمان ببرد و در بعضی دیگر ۱۰ روز یا همان ۱۸ روز طول بکشد.
عوارض اوریون در کودکان چیست؟
اوریون میتواند هم بیماری خفیفی محسوب شود و هم میتواند پرریسک و پرخطر باشد. بهطوریکه در مواردی نادر ممکن است علائم این بیماری در کودک تشدید شود و عوارض بعدی را در پی داشته باشد که این موارد به این شرح است.
انسفالیت
اگر ویروس اوریون به سمت مغز حرکت کند، ممکن است کودک را با عوارض جدی روبرو کند. از جدیترین عوارض این بیماری میتوان به انسفالیت که یک بیماری التهاب مغزی است و ممکن است خطر مرگ را به همراه داشته باشد اشاره کرد. از علائم آن میتوان سردرد خفیف، ازدستدادن هوشیاری یا تشنج را برشمرد.
مننژیت
عوارض دیگر اوریون، مننژیت است که بیماری التهاب بافت مغز و بافت نخاعی است. احتمال رخداد این بیماری از هر 4 نفر یک نفر است. از هر 25 نفر مبتلا احتمال دارد که یک نفر مشکل شنوایی مقطعی و غیر دائمی پیدا کند. از علائم آن حساسیت به نور، سردرد، تب و سفت شدن عضلات است.
پانکراتیت
پانکراتیت نیز از دیگر عوارض جدی بیماری اوریون است که از هر 25 بیمار یک نفر ممکن است به آن مبتلا شود. علائم آن بهصورت درد در مرکز ناحیه شکمی بروز پیدا میکند. از دیگر علائم میتوان به اسهال، حساس شدن شکم، تب بالا، زرد شدن سفیدی چشمها و پوست اشاره کرد. این التهاب منجر به تشکیل کیست، آسیب به بافت پوستی و خونریزی غدد خاص بدن شود.
التهاب اندام تناسلی
علاوه بر این موارد، اوریون ممکن است باعث التهاب و تورم در دو ناحیه تخمدانها و بیضهها نیز بشود. بهتر است در این شرایط کودک یا فرد بزرگسال استراحت مطلق داشته باشد تا آسیبی جدی به او وارد نشود.
چرا که گفته میشود که در موارد نادر تورم بیضهها ممکن است باعث ناباروری در مردان شود. به همین دلیل بهتر است کودک در این ایام استراحت مطلق داشته باشد و زیاد جابهجا نشود.
درمان اوریون در کودکان
در درمان اوریون تمرکز اصلی بر کاهش علائم بیماری است. چرا که تاکنون دارویی برای آن ساخته نشده است. اصل درمان این بیماری صرفنظر از محدوده سنی، چه خردسال و چه بزرگسال میتواند رعایت چند نکته باشد. این نکات شامل
- کودک باید استراحت کند. تا زمانی که علائم بیماری در بدن او وجود دارد، نباید فعالیت زیادی داشته باشد.
- برای تسکین درد از مسکنهایی مانند استامینوفن استفاده کنید. توجه کنید که به کودکان 16 سال یا کمتر از آن نباید آسپرین داده شود.
- برای کاهش درد و تورم غدد بزاقی نیز بهتر است از کمپرس سرد یا گرم برای کودک استفاده کنید که مفید و کاربردی است و به بهبود زودتر و کاهش درد او کمک میکند.
- به کودک مایعات غیر اسیدی بدهید. مایعات اسیدی مانند آب انواع میوه وضعیت غده پاتوئید را بدتر میکند و در واقع آن را ملتهبتر میکند. آب معمولاً بهترین نوشیدنی برای درمان این بیماری است.
- غذایی را در دوران بیماری به کودک بدهید که نرم باشند و نیاز زیادی به جویدن نداشته باشند. این غذاها شامل سوپ، پوره سیبزمینی و تخممرغ هم زده میتواند باشد.
- از دادن غذاهای اسیدی و مرکبات به کودک پرهیز کنید.
- به کودک یاد بدهید تا روزی چند بار با آبنمک گرم یا ولرم غرغره کند.
- برای تسکین درد گلوی او میتوانید بستنی مصرف کنید.
- برای درمان ورم بیضهها میتوانید از کیسه حاوی یخ استفاده کنید.
درمان اوریون به کمک روشهای خانگی
روشهای خانگی نیز وجود دارد که میتواند به درمان بیماری اوریون کمک کند. البته این روشها برای کودکان باید بااحتیاط صورت بگیرد و در صورت بروز حساسیت ادامه داده نشود. این روشها به شرح زیر است:
- زنجبیل مادهای ضدالتهاب و ضدویروس است و میتواند بهخوبی درد را تسکین دهد. به دو روش میتوانید از آن استفاده کنید. یا میتوانید زنجبیل را بهصورت پودر یا تازه به غذای کودک اضافه کنید. یا از پودر خالص آن خمیری تهیه کنید و آن را روی ناحیه ورمکرده قرار دهید تا بهبود پیدا کند.
- زغال اخته نیز همان خواص زنجبیل را دارد. میتوانید از آن به همان روش گفته شده در بالا استفاده کنید.
- پودر فلفل سیاه را به همراه آب ترکیب کنید و از ترکیب آنها خمیری به دست میآید. این خمیر را روی ناحیه ورمکرده قرار دهید تا ورم آن کاهش پیدا کند.
- آلوئهورا مادهای است که حاوی آنتیبیوتیک فراوان است. این ماده میتواند برای درمان ورم ناشی از این بیماری بسیار کاربردی و مفید باشد. تنها کافی است که لایه روی آن را برش بزنید. روی آن زردچوبه بپاشید و این ترکیب را به کمک یک باند روی قسمت متورم قرار دهید.
- برای کاهش درد میتوانید از یک ترکیب جادویی دیگر یعنی خمیر سیر استفاده کنید.
- برگ درخت موز خاصیت ضدویروس دارد. میتوانید برگها را در کره مارگارین قرار دهید و آن را گرم کنید و سپس، مانند یک باند بهدور قسمت ورمکرده بپیچید.
چه زمانی باید برای درمان اوریون به پزشک مراجعه کنیم؟
اوریون معمولاً آنقدر جدی نیست و علائمی مشابه با عفونت و التهاب لوزه دارد. اما، اگر علائم کودک شما بیش از 7 روز طول کشید یا تب بیش از 39 درجه داشت به پزشک مراجعه کنید. یا اگر از ابتدا شک داشتید که آیا فرزندتان مبتلا به این بیماری است یا یک عفونت ساده است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
درصورتیکه بیماری خیلی جدی نبود و به قولی سطحی بود میتوانید به یک متخصص اطفال، متخصص داخلی یا یک پزشک عمومی خانوادگی باشد.
اما درصورتیکه بیماری کمی جدیتر و شرایط حاد و پیچیدهتر بود، حتماً به متخصص بیماریهای عفونی مراجعه کنید. چرا که در مواردی نادر که ممکن است بیماری پیچیده شود و علائم شدیدی داشته باشد.
پزشک با معاینه و بررسی لوزه کودک، میزان متورم شدن آنها، شرححال چند روز گذشته او و میزان تب کودک تصمیم میگیرد که چه روشی را برای تشخیص بیماری انتخاب کند.
او ممکن است انجام آزمایش خلط و مخاط که از طریق بینی و دهان انجام میشود را تجویز کند. با کمک این آزمایش وجود ویروس در مخاط و بزاق تعیین و متناسب با نتیجه تأیید یا رد میشود. یا از روش دیگر یعنی انجام آزمایش خون برای تشخیص این بیماری استفاده کند.
سؤالات متداول
یک بیماری ویروسی است که نحوه انتقال آن مانند سرماخوردگی است. یعنی با عطسه، سرفه و صحبتکردن فرد مبتلا بهراحتی منتقل میشود. این بیماری سرعت انتقال بسیار بالایی دارد و غدد بزاقی را درگیر میکند. برای همین بیمار با تغییر شکل صورتش به فرم یک سنجاب با لپهای ورمکرده روبرو میشود. این بیماری به کمک بزاق به سایر نقاط بدن منتقل میشود. ممکن است در موارد نادر منجر به بیماریهای سختتری چون مننژیت، پانکراتیت و انسفالیت شود.
طول مدت بیماری در افراد مختلف متفاوت است. در بعضی ممکن است تنها یک هفته باشد. درحالیکه، در دیگری این میزان ممکن است 10 روز به طول انجامد. اما، در حالت کلی، طول دوره نقاهت بین 16 تا 18 روز است.
این بیماری ویروسی در موارد نادر ممکن است باعث بیماریهای خطرناکی شود که مغز، نخاع، اندام تناسلی و نقاط دیگر را درگیر کند. این عوارض شامل بیماری مننژیت، انسفالیت، پانکراتیت، التهاب اندامهای جنسی یعنی تخمدان در دختران و بیضهها در پسران شود.