هرآنچه که باید درمورد اتیسم (اوتیسم) در کودکان بدانید

زمان تقریبی مطالعه: 24 دقیقه

اوتیسم در کودکان یا اختلال (ASD) طیفی از اختلالات رشدی عصبی است که در بیشتر مواقع باعث ناتوانی کودکان در برقراری ارتباط با دیگران می­ شود. کودکان مبتلا به اختلال  ASD الگو های رفتاری محدود، تکراری و کلیشه ای را نشان می دهند.

اتیسم (اوتیسم) از عارضه هایی است که به دلایل متعددی اتفاق می افتد و علائمش باتوجه‌ به نوع اختلال این عارضه متفاوت است. امروزه  اختلال طیف اتیسم در سنین کم نسبت به گذشته افزایش یافته است. بیشتر مواقع اوتیسم (اتیسم) در کودکان زیر 3 سال تشخیص داده می­ شود.

متاسفانه درمان قطعی برای اختلال اتیسم وجود ندارد. عوارض این اختلال از طریق راه­ های درمانی متعددی کنترل می ­شود. هر چقدر تشخیص اوتیسم در کودکان سریع ­تر باشد، احتمال کنترل کردن و بهبود علائم اتیسم افزایش پیدا می­ کند. به همین علت والدین باید تمام حرکات فرزندان را تحت‌نظر بگیرند و هر نوع رفتاری غیرطبیعی ممکن که نشانه اختلال اتیسم در کودک است را پیگیری کنند.

 در این مقاله به معرفی اختلال اوتیستیک، علائم، علت، تشخیص و روش درمان خود ماندگی در کودکی می­ پردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

اوتیسم چیست؟

اختلال ASD یا اتیسم نوعی اختلال رشدی _ عصبی است که معمولاً در رفتار ارتباطی و کلامی فرد تأثیر می­ گذارد. به این اختلال، درخودماندگی نیز می‌گویند. در اثر بروز  ASD رشد طبیعی مغز در زمینه ارتباط کلامی، ارتباط غیرکلامی و  تعاملات اجتماعی دچار اختلال می ­شود. در خود ماندگی یا اوتیسم در کودکان باعث رفتار غیرطبیعی فرد در برقراری ارتباط کلامی و روابط اجتماعی می­ شود. چهره کودکان اوتیسم ممکن است تفاوت چندانی با افراد عادی نداشته باشد زیرا این اختلال معمولاً باعث اختلالات رفتاری می­ شود.

 تحقیقات نشان می­ دهد که علت مشخصی برای اتیسم وجود ندارد. معمولاً عوامل محیطی و ژنتیکی در بروز اختلال ASD نقش دارند. این اختلال در بیشتر مواقع بعد از تولد و در سنین کودکی رخ می­ دهد. این اختلال از خفیف تا شدید طبقه ­بندی می ­شود. هر سطح از طیف اوتیسم دارای علائم متفاوتی است؛ بنابراین روش درمانی متفاوتی برای هرکدام از سطوح این اختلال توسط درمانگر تعیین می ­شود.

علائم اتیسم در کودکان بسیار گسترده است و به همین دلیل آن با نام طیف اوتیسم شناخته می ­شود. شدت، نوع و سن کودک در بروز علائم این اختلال تأثیرگذار است. علائم اولیه ممکن است خودش را در کودک به‌صورت تأخیر قابل‌توجه در زبان یا پیشرفت اجتماعی نشان دهد.

 اتیسم از اختلالاتی است که در مواقعی باعث کم‌توانی ذهنی می­ شود. اما درصد زیادی ازافراد مبتلا به اتیسم دارای استعداد و نبوغ خاصی هستند.

بیماری اوتیسم یا اختلال اوتیسم

اُتیسم یک اختلال رشدی در عملکرد مغز است که به صورت مادرزادی و از همان دوران جنینی در فرد به وجود می آید، ریشه و علت آن تا کنون کشف نشده اما از علائم و نشانه هایی مانند نقض در تعاملات و ارتباطات اجتماعی، علائق و فعالیت های معدود و تکراری و از همان سنین کودکی قابل تشخیص است، بنابراین نمی توان این اختلال را بیماری اتیسم نامید. درمان قطعی برای این اختلال هنوز کشف نشده است اما با روش های درمانی مختلفی که در ادامه بیان می شود، قابل کنترل و درمان است.

چگونه اتیسم را در کودکمان تشخیص دهیم

علائم روان‌شناختی افراد مبتلا به اختلال اتیسم باتوجه‌ به سطح آن متفاوت است. معمولاً هر طیف اوتیسم در سن خاصی بروز می­ کند. علائم اتیسم در کودکان بین 1 تا 2 سالگی یا 2 تا 6 سالگی بروز می­ کند. تشخیص اتیسم در کودکان تنها زمانی امکان­ پذیر است که علائم آن در سنین کم بروز کند. والدین برای اینکه بتوانند به تشخیص اختلال اوتیسم در کودکان بپردازند، باید با خصوصیات کودکان اُتیسم آشنایی کاملی داشته باشند.

یک راه تشخیص این اختلال در کودک توجه به شاخص‌های رشدی  او در دوماهگی، چهارماهگی، شش ماهگی، نه ماهگی و یک‌سالگی اواست. هرچند که ممکن است همه نوزادان به این شاخص‌ها در زمان مقرر نرسند و بهتر است برای تشخیص این امر به پزشک متخصص مراجعه شود. برای اطلاع از این شاخص‌ها می‌توانید مقالات مربوط به رشد نوزاد به تفکیک هر سن را در سایت بازی بوک مطالعه بفرمایید.

به‌طورکلی برای تشخیص این اختلال در کودک او باید تمام علائم مربوط به مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی و حداقل دو نشانه مبنی بر الگوهای محدود یا تکرارشونده را داشته باشد. در ادامه به برخی از ویژگی‌های مشترک بین کودکان اتیستیک اشاره می‌کنیم:

کودکان اتیسم چه خصوصیاتی دارند

اغلب والدین با این سؤال که کودکان اتیسم چه خصوصیاتی دارند مواجه هستند. مهم­ترین خصوصیات اوتیسم در کودکان عبارت است از:

• کودکان مبتلا به اختلال اتیسم از بازی‌کردن با دیگران پرهیز می­ کنند.
• بیماران مبتلا به اتیسم به اشیاء موجود در اطراف توجه ویژه­ ای دارند.
• میزان تغییرپذیری در کودکان اتیسم بسیار کم است.
• ممکن است برخی از حواس پنج­ گانه آن­ها به‌شدت ضعیف باشد.
• کودکان اتیستیک در هنگام بیان احساسات واکنش­ های غیرعادی نشان می­ دهند.
• منعطف نیستند
• یک واژه یا جمله یا کار را به‌صورت مکرر تکرار می‌کنند

علائم اوتیسم در کودکان

اختلال در خود ماندگی در کودکان دارای علائمی است که معمولاً قبل از سن 3 سالگی، بین ۱۲ تا ۲۴ ماهگی کودک قابل‌مشاهده است. بااین‌حال، علائم ممکن است زودتر یا دیرتر بروز کنند.

اما به‌طورکلی این علائم به دودسته تقسیم می‌شوند. علائمی که نشان‌دهنده مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی کودک با دیگران است و دیگری مشاهده الگوهای محدود یا تکراری در رفتار یا فعالیت‌های کودکان اتیستیک است.

برخی از علائم اوتیسم در کودکان عبارت هستند از:

مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی کودک اتیسم با دیگران

• پیش‌قدم نشدن برای برقراری ارتباط
• تمایل نداشتن به بروز احساسات، عواطف، علاقه‌مندی، هیجان
• نزدیک شدن غیرطبیعی به دیگران
• درک نکردن روش­ های غیرکلامی
• ناتوانی در برقراری ارتباط چشمی
• نداشتن علاقه ظاهری به دیگران
• ناتوانی در پیداکردن دوست

الگوهای محدود یا تکراری

• انجام حرکات فیزیکی تکراری
•  وجود نظم در رفتارهای کلامی و غیرکلامی
• واکنش نداشتن نسبت به اسم خود
• تمایل نداشتن به انجام بازی­ های گروهی
• بی‌معنا بودن جملات و صحبت
• اصرار زیاد به روال‌ها یا رفتارهای ثابت
• استفاده‌ نکردن از جملات بی‌ربط

علائم اتیسم در کودکان باتوجه‌به سن آن‌ها

ازآنجاکه سن کودک نیز در بروز علائم تأثیر دارد، در ادامه به شایع‌ترین این علامت‌ها باتوجه‌به سن کودک اشاره می‌کنیم:

علائم اوتیسم در نوزادان

شایع‌ترین علائم اوتیسم در نوزادان به شرح زیر است:

• غان‌وغون نکردن کودک تا 4 ماهگی
• نداشتن واکنش به اطراف (مثل لبخند) تا 6 ماهگی
• علاقه نداشتن کودک به بازی‌های  ارتباطی مانند دالی موشه
• واکنش نشان ندادن به نام خود در یکسالگی
• درک کلامی پایین تا یک‌سالگی
• حساسیت به صداهای بلند

علائم اوتیسم در کودکان 1 تا 3 سال

شایع‌ترین علائم اوتیسم در کودکان یک تا سه‌ساله به شرح زیر است:

• ضعف در رشد کلامی تا 2 سالگی
• تکرار یک کلمه به‌ صورت مکرر بعد از 2 سالگی
• علاقه نداشتن به بازی‌های تیمی
• عدم ارتباط چشمی و تمایل نداشتن به نزدیک شدن به دیگر کودکان
• وجود الگوهای رفتاری تکراری در حرکت‌های کلیشه‌ای مانند ضربه‌زدن با دست یا تکان دادن آنها و یا چرخیدن به‌دور خود
• عدم توانایی در بیان علایق خود با اشاره در 14 ماهگی به بعد
• نداشتن ارتباط چشمی با دیگران
• نداشتن مهارت حرکتی در دست‌ها مانند ضعف در گرفتن، دادن، تکان دادن، فشار دادن، اشاره کردن، چنگ زدن و…
• عدم تمرکز
• واکنش‌های حساس گونه به صداها، بوها، بافت‌ها و نور
• تمایل به تجربیات حسی غیرمعمول

علائم اوتیسم در کودکان 2 تا 5 ساله 

شایع‌ترین علائم اتیسم در کودکان 2 تا 5 ساله  به شرح زیر است:

• کودک نمی‌تواند به بیان احساسات و عواطفش بپردازد
• عدم وابستگی به والدین
• علاقه به بازی با اسباب‌بازی یا شی خاص به‌جای عامل با دیگر بچه‌ها
• مهارت زبانی پایین
• انجام ندادن بازی‌های وانمودی تا 4 سالگی
• عدم تمرکز و بیش‌فعالی تا سه‌سالگی
• متوجه نشدن خطر
• مشکلاتی در آموزش دستشویی رفتن
• دمدمی مزاجی و پرخاشگری
• مشاهده رفتار پرخاشگرانه جسمی
• صحبت‌کردن با صدای بلند و لحن غیرعادی

علت اوتیسم در کودکان

امروزه میزان شیوع اتیسم در کودکان و بزرگسالان به‌شدت افزایش پیدا کرده است. طبق تحقیقات به­ دست­ آمده از هر 54 کودکی که متولد می ­شوند، یک نفر اتیسم مبتلا می­ شود. اگرچه دلیل مشخصی برای شیوع این اختلال وجود ندارد اما معمولاً مهم ­ترین علت اتیسم به دلیل مشکلات ژنتیکی است. بسیاری از متخصصان در برخی از علت­ هایی که باعث بروز اتیسم می­ شوند، اتفاق‌نظر دارند. به گفته متخصصان علت ابتلا کودکان به اتیسم عبارت است از:

• سابقه خانوادگی
• جهش­ های ژنتیکی
• مصرف داروهای والپروئیک اسید (Depakene) یا تالیدومید (Thalidomid)در بارداری
• سابقه عفونت‌های ویروسی کم بودن وزن نوزاد حین تولد
• قرارگرفتن در معرض فلزات سنگین و سموم محیطی
• بارداری در سنین بالا
• کم‌خونی و کمبود آهن در مادران
• دیابت بارداری

انواع اوتیسم در کودکان

اوتیسم بر اساس شدت و نوع علائم دسته‌بندی می‌شود. گاهی نیز اتیسم را باتوجه‌به علائم دسته‌بندی می‌کنند. در حال حاضر پنج زیرگروه  برای این اختلال شناسایی شده که عبارت‌اند از:

• کودکان اوتیستیک با یا بدون همراهی اختلالات فکری
• کودکان اوتیستیک با یا بدون اختلال زبان
• کودکان اوتیستیک ژنتیکی
• کودکان اوتیستیک همراه با اختلال عصبی، روانی یا رفتاری دیگر
• کودکان اوتیستیک با کاتاتونیا (جمود خلسه‌ای)

البته یک کودک می‌تواند یک یا چند تا از این موارد تشخیصی را با هم داشته باشد.

اوتیسم در کودکان را بر اساس شدت آن نیز به سه سطح تقسیم‌بندی می‌کنند که عبارت است از:

سطح یک اوتیسم در کودکان

بیمارانی که در این سطح از اختلال اتیسم قرار دارند، معمولاً توانایی برقراری ارتباط با افراد را ندارند. افراد مبتلا به سطح یک اوتیستیک برای برقراری ارتباط با دیگران تلاش می‌کنند اما معمولاً با شکست مواجه می­ شوند. افراد مبتلا به اتیسم سطح یک معمولاً نمی ­توانند به‌صورت رودررو ارتباط برقرار کنند. اکثر افراد مبتلا به اتیسم سطح یک توانایی ایجاد ارتباط به‌صورت غیرحضوری مانند تایپ کردن با تلفن همراه را دارند.

سطح دو اوتیسم در کودکان

افراد مبتلا به اتیسم سطح دو نیاز به حمایت قابل‌توجهی دارند. این گروه ممکن است در ارتباط کلامی و غیرکلامی ناتوان باشند؛ بنابراین باید با انجام تمرینات مختلف مهارت کلامی و غیرکلامی افزایش پیدا کند. افراد مبتلا به اوتیسم سطح دو ممکن است علایق بسیار محدودی داشته باشند.

سطح سه اوتیسم در کودکان

 بیشترین علائم در کودکان در سطح سه مشخص می­ شود. کودکانی که به  سطح سه اتیسم مبتلا هستند به‌هیچ‌عنوان مایل به تعامل اجتماعی نیستند. زیرا در این سطح  باعث مشکلاتی چون تمایل نداشتن کودک به صحبت‌کردن، ابراز خواسته به روش غیرمعمول، پیش‌قدم نشدن برای گفتگو و… می ­شوند.

تست اوتیسم چیست؟

تست اوتیسم روشی است برای اطلاع از وضعیت اختلال اوتیسم در کودکان که توسط متخصصان حاذق در حوزه روان‌شناختی انجام می­ شود. متأسفانه روش آزمایشگاهی برای تشخیص و تست این بیماری وجود ندارد. تست اتیسم روشی است که در آن با پرسش سؤالات مختلف به بررسی رفتار کودک در شرایط مختلف می­ پردازند. در تست اتیسم پزشک متخصص با انجام سؤالات مختلف از کودک با والدین به بررسی توانایی هوش، وضعیت گفتار، سابقه بیماری، نحوه تعامل با اجتماع و… می­ پردازد.

تست  ADI-R و تست ADOS دو نمونه از دقیق­ ترین تست­ های اتیسم در دنیا هستند. این دو تست همه‌جانبه به بررسی مهارت­­ های اجتماعی و ارتباطی و رفتارهای کودک اوتیسم می ­پردازند. انجام این تست در خانه نیز امکان‌پذیر است. والدینی که مشکوک به اوتیسم در کودکان خود هستند، می­ توانند تست اوتیستیک در خانه را انجام دهند. البته تست در خانه ممکن است به‌اندازه تست ­های تخصصی دقیق نباشد؛ بنابراین بهتر است برای تست غربالگری اوتیسم و بررسی وضعیت دقیق در کودک به متخصصان حاذق در این زمینه مراجعه شود.

درمان اوتیسم در کودکان

در حال حاضر درمان مشخصی برای اتیسم در هیچ کجای دنیا وجود ندارد. معمولاً پزشکان و متخصصان حاذق در این حوزه تنها با انجام برخی از روش ها به کنترل علائم اتیسم و پیشگیری از رشد آن می­ پردازند. در بسیاری از موارد اتیسم در کودکان با انجام تمرینات و افزایش برخی از مهارت­ ها کنترل و کاهش پیدا می­ کند. برای مثال پزشک متخصص با کمک گفتاردرمانی باعث بهبود قدرت تکلم و افزایش مهارت صحبت‌کردن می­ شود. درمان اتیسم در کودکان به شیوه­ های مختلفی امکان‌پذیر است که برخی از آن­ها عبارت است از:

دارودرمانی

دارودرمانی معمولاً برای کودکان اوتیستیکی انجام می ­شود که به دلیل اختلال رشدی عصبی پرخاشگری می­ کنند و با عصبانیت بسیاری همراه هستند. دارودرمانی موجب می­ شود تا علائم اوتیسم در کودکان کاهش پیدا کند. عصبانیت، پرخاشگری، افسردگی و… چند نمونه از مشکلاتی هستند که با دارودرمانی کنترل می ­شوند.  

گفتاردرمانی

اوتیسم در کودکان موجب اختلال در درک گفتار و صحبت‌کردن می‌شود. برخی از کودکان ممکن است نتوانند به‌درستی صحبت کنند و در یادگیری صحبت با مشکلاتی همراه باشند‌. خوشبختانه بسیاری از مشکلات ناشی از این اختلال از راه گفتاردرمانی رفع می‌شوند‌. گفتاردرمانی زیرشاخه رفتاردرمانی است و برای کاهش علائم گفتاری انجام می‌شود. با انجام گفتاردرمانی کودکان می‌توانند نشانه‌های اجتماعی را به‌خوبی درک کنند.

در طی گفتاردرمانی کودکان نحوه صحیح جمله­ سازی و ساختار واژگان را آموزش می‌بینند. نتیجه گفتاردرمانی معمولاً در سنین کمتر با نتایج بهتری همراه است. گفتاردرمانی باعث می‌شود تا کودکان اوتیسم بتوانند به‌آسانی در فضای مدرسه، کار و منزل صحبت کنند و توانایی خود را برای برقراری ارتباط گفتاری افزایش دهند. درصورتی‌که گفتاردرمانی به شیوه صحیحی انجام شود؛ ممکن است علائم اتیسم در بزرگسالی تشخیص داده نشود.

گفتاردرمانی یک روش بسیار مؤثر برای کنترل اوتیسم در کودکان است. کودکانی که در برقراری ارتباط با دیگران بسیار تأثیرگذار است. گفتاردرمانی باعث می­ شود تا فرد انگیزه و تمایل بیشتری برای برقراری ارتباط داشته باشد. گفتاردرمانی معمولاً توسط درمانگر به‌صورت داستان­ های اجتماعی، یادآوری خاطرات، الگوسازی از طریق ویدئو و…انجام می­ شود.  

روش  ABA

 روش ABA  بر اساس پژوهش­ های تجربی پایه­ گذاری شده است. در این روش از اصول انگیزشی و روش­ های مختلف یادگیری برای آموزش مؤثر به کودکان اوتیستیک استفاده می­ شود. این روش در مدت‌زمان کوتاهی با نتایج بسیار مؤثری همراه است. در این روش کودک در صورت انجام کاردرست تشویق می ­شود و در صورت انجام کار اشتباه مجدداً آموزش می­ بیند.

روش TEACCH  

یکی از راه­ های درمان اتیسم، روش تیچ است. در این روش سعی بر آن شده است تا میزان درک کودک اوتیسم نسبت به محیط اطرافش افزایش پیدا کند. در این روش بسیاری از آموزش­ های صوتی را به‌صورت بصری به کودک اوتیستیک آموزش می ­دهند. در واقع کودک از طریق مشاهده اطلاعات به یادگیری آموزش­ ها می ­پردازد. استفاده از این روش باعث می­ شود تا میزان انعطاف‌پذیری کودکان مبتلا به اختلال asd افزایش پیدا کند. 

بازی‌درمانی کودکان اوتیسم

بازی‌درمانی یک روش مناسب برای رشد روانی و تقویت ارتباط اجتماعی در افراد مبتلا به  ASD است. این روش درمانی نقش مؤثری در کاهش علائم اتیسم در کودکان دارد. بیشتر کودکان مبتلا به اتیسم توانایی برقراری ارتباط با دیگران را ندارند. کودک مبتلا به اختلال ASD نمی ­تواند دوست‌یابی مناسبی داشته باشد. امروزه از روش­ های مختلف درمانی برای تقویت مهارت دوست‌یابی و ارتباط اجتماعی استفاده می­ شود. کودکان اتیسم با کمک بازی‌درمانی می­ توانند در ارتباط دوستانه موفقیت­ آمیزی داشته باشند.

بازی‌درمانی کودکان اوتیسم باید به شکلی باشد که تمام اهداف از قبل تعیین شوند. تمام مهارت­ هایی که باید در این کودکان تقویت شوند، باید در قالب قانون در بازی با کودکان اوتیسم اجرا شوند. برای مثال باید سلام کردن به دیگران به‌عنوان اولین قانون بازی شناخته شود. چند مورد از مهارت­ هایی که باید در قالب قانون در بازی با کودکان اتیسم اجرا شوند عبارت هستند از:

1. سلام کردن به هم‌بازی‌ها قبل از شروع بازی
2. بالابردن دست­ ها قبل از صحبت‌کردن
3. رعایت کردن نوبت قبل از صحبت‌کردن و ارائه نظر
4. مطرح‌کردن علایق در حین بازی
5. گوش‌کردن به صحبت­های هم‌بازی
6. برقراری تماس چشمی

بازی‌های درمانی برای کودکان اوتیسم

بازی‌های درمانی متعددی برای کودکان اوتیسمی وجود دارد که بهتر است تحت‌نظر درمانگر انجام شود. نوع بازی باید بر اساس علاقه و توانایی کودک به انجام کارهای مختلف انتخاب شود. والدین گرامی می‌توانند با مطالعه کتاب بازی‌درمانی کودکان اوتیسم، انواع با بازی­ های مناسب برای کودکان مبتلا به اختلال اتیسم آشنا شوند. چند مورد از بهترین بازی­ های درمانی برای کاهش علائم اوتیسم در کودکان عبارت است از:  

بازی نقش‌ها: بازی نقش­ ها یکی از بهترین بازی­ هایی است که به کودکان اتیسم کمک می ­کند تا بتوانند علاقه خود را به موضوعی نشان دهند. در بازی نقش­ ها باید از کودک خواسته شود تا نقش شخصیت موردعلاقه خود را انجام دهد. برای مثال کودک اتیسمی که به معلمی علاقه دارد باید نقش معلمی را در نمایشنامه خود اجرا کند. بازی نقش­ ها بهتر است با تشویق و هدیه همراه باشد تا کودک ترغیب به انجام ادامه بازی شود.

بازی ضربه به توپ: ضربه‌زدن به توپ یک بازی فردی یا گروهی است که موجب افزایش تمرکز، رعایت نوبت، تعامل با دیگران، هماهنگی میان چشم و دست می­ شود. در این بازی کافی است تا توپ کوچکی در اختیار کودک قرار بگیرد تا او توپ را به سمت دروازه پرتاب کند و در پایان توپ را در اختیار هم گروهی خود قرار دهد.

رفتار نادرست با کودکان اوتیسم

رفتار نادرست باعث پیشرفت اتیسم در کودکان می­ شود. در واقع رفتار نادرست با باعث می شود تا آن‌ها دچار افسردگی یا پرخاشگری شوند؛ بنابراین والدین باید نحوه صحیح رفتار با کودکان خود ماندگی را بیاموزند تا بتوانند میزان علائم این بیماری را در کودکان خود کاهش دهند.

1. توجه نکردن به حرف­ های بی­ معنی کودکان اتیسم
2. تنبیه کردن کودکان اتیسمی در صورت انجام کارهای اشتباه
3. اجبار کردن این کودکان برای برقراری ارتباط
4. فریاد زدن و پرخاشگری بر سر کودکان مبتلا به ASD
5. چسباندن برچسب­ های منفی و سرزنش کودکان
6. تشویق نکردن کودک در صورت انجام کاردرست

چگونه با کودک اوتیسم ارتباط برقرار کنیم

برقراری ارتباط با کودکان اوتیسم به دلیل اختلال در رشد طبیعی مغز آن­ها کمی دشوار است؛ بنابراین باید به نحوه صحیح برقراری ارتباط با کودک اتیستیک توجه ویژه­ ای شود. اولین قدم برای برقراری ارتباط با کودک اتیسم ایجاد حس اعتماد و امنیت است. معمولاً اوتیسم در کودکان باعث بی‌اعتمادی و امنیت نداشتن می­ شود. کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در صورت اعتماد به فردی خاص، بهتر می­ توانند با او ارتباط برقرار کنند؛ بنابراین باید از انجام هر کاری که باعث سلب اعتماد و ایجاد محیط غیر امن برای بیمار خود ماندگی می­ شود، به‌شدت پرهیز شود.

راه های متعددی برای برقرار ارتباط مؤثر با کودکان اوتیسم وجود دارد برخی از آن­ها عبارت هستند از:

1. از گفتن کلمات بیهوده پرهیز شود
2. برای برقراری ارتباط از زبان بدن یا اشاره استفاده شود
3. برای ارتباط صحیح فرد باید خود را هم سطح با کودک مبتلا به اتیسم قرار دهد
4. صحبت و مکالمه باید به‌صورت شمرده و آرام انجام شود
5. ارتباط چشمی در حین برقراری ارتباط برای مدت طولانی حفظ شود

روش آموزش به کودکان اوتیسم چگونه باید باشد؟

روش آموزش به کودکان اتیسم در هر سطح متفاوت است. معمولاً علائم اوتیسم در کودکان و توانایی آن­ها در تعیین روش آموزش مؤثر است. مهم‌ترین اصل برای آموزش به این کودکان صبور بودن است. روش آموزش کودکان اوتیسم باید باتوجه‌به استعداد و توانایی‌‌های کودک تعیین شود. آموزش در حوزه موردعلاقه و استعداد آن‌ها باعث می‌شود تا کودک برای ادامه یادگیری ترغیب شود.  معمولاً کودکان اُتیسم یادگیری دیداری بهتری دارند؛ بنابراین توصیه می‌شود آموزش‌ها با استفاده از تصاویر و ویدئو انجام شود.

برای آموزش به کودکان اتیسم باید شرایط محیطی مناسبی فراهم شود. هرگونه عوامل بازدارنده ممکن است مانع یادگیری آموزش‌ها در این کودکان شود. محیط‌‌های شلوغ و پر رفت‌وآمد، مکان پرنور و صداهای بلند مانع یادگیری در بیماران اتیسم می‌شود. استفاده از نشانه‌های بصری در پیشرفت آموزش به کودکان اتیسم مؤثر است؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود از تلفن همراه، تلویزیون، سی دی و کامپیوتر برای آموزش و برقراری ارتباط استفاده کنند.

چگونگی افزایش تمرکز در کودکان اوتیسم

نداشتن تمرکز یکی از علائم اوتیسم در کودکان است. خود ماندگی باعث می‌شود تا کودکان به دلیل نداشتن تمرکز قادر به یادگیری و درک برخی از حواس نباشند‌. در واقع تمرکز نداشتن باعث حواس‌پرتی شدید در کودکان اتیسم می‌شود. بهتر است برای جلوگیری از حواس‌پرتی و درک شنوایی و بینایی تمرینات افزایش تمرکز انجام شود. افزایش قدرت تمرکز در کودکان مبتلا به اتیسم باعث می ­شود تا بتوانند مهارت­ های ارتباطی را بهتر یاد بگیرند. با افزایش تمرکز کارهای روزانه و شخصی کودک اتیسم به نحو احسن انجام می­ شود.

تمرینات متعددی برای افزایش تمرکز در این کودکان وجود دارد که بهتر است توسط درمانگر یا تحت‌نظر پزشک متخصص انجام شود. کوچک­ترین مسئله اشتباه در تمرینات ممکن است باعث دور شدن کودک اتیسمی از تمرکز و توجه شود. اوتیسم در کودکان باعث حساسیت رفتاری می ­شود؛ بنابراین باید تمام تمرینات افزایش تمرکز متناسب با شرایط روحی و توانایی­ های فرد مبتلا به اتیسم انجام شود. برخی از راه‌های افزایش تمرکز در کودکان اوتیسم عبارت هستند از:

تشویق کودک در صورت انجام تکالیف: بهترین راه برای انگیزه دادن به کودکان اتیسم، تهیه هدیه یا تشویق کردن است. تشویق کردن کودک از راه خرید هدیه باعث تلاش بیشتر برای افزایش تمرکز و یادگیری مهارت‌های مختلف می ­شود. زمانی که کودک مدت‌زمان کوتاهی را به انجام تکالیف پرداخته است، بهتر است تشویق به‌صورت رفتاری باشد. درصورتی‌که کودک زمان طولانی را برای انجام تکالیف گذرانده است، بهتر است از هدایای بزرگ­تر برای تشویق استفاده شود.

هماهنگ کردن ذهن و بدن: هماهنگ کردن ذهن و بدن یکی از راه­ های افزایش تمرکز در کودک اتیسم است. این تمرین باعث می­شود تا کودک اتیسمی بتوانند برای زمان طولانی در یک وضعیت ثابت شود. انجام تمرین هماهنگی میان ذهن و بدن باعث تقویت خودکنترلی در کودکان اتیسم می­ شود. برای انجام این تمرین باید از کودک درخواست شود تا برای 15 دقیقه در حالت نشسته تکالیف خود را انجام دهد. برای افزایش این مهارت باید زمان این تمرین به‌مرور افزایش پیدا کند.

اوتیسم خفیف و بیش‌فعالی کودکان

تحقیقات نشان می‌دهد که شباهت‌های زیادی میان اختلال اوتیسم خفیف و بیش‌فعالی کودکان وجود دارد. باتوجه‌به نظرسنجی‌هایی که در این زمینه انجام شده است؛ اکثر افراد مبتلا به اتیسم، از اختلال بیش‌فعالی رنج می‌برند. در خود ماندگی خفیف و بیش‌فعالی ممکن است دارای علائم مشابهی باشند اما دو اختلال متفاوت هستند که درمان متفاوتی دارند. این دو باعث ناتوانی در تعاملات اجتماعی و انجام کارهای تکراری می‌شوند. بی‌توجهی، بیش‌فعالی، تحریک‌پذیری از علائم مشترک بیش‌فعالی کودکان و اتیسم خفیف هستند.

تفاوت مهم اوتیسم در کودکان و بیش‌فعالی کودکان زمان تشخیص علائم بیماری است. علائم اختلال بیش‌فعالی بعد از هفت‌سالگی بروز می‌کند. علائم اتیسم در کودکان بین دوتا شش‌سالگی بروز می‌کند و قابل تشخیص است. اختلاف جنسیتی در بیماران  asd نسبت به اختلال بیش‌فعالی بیشتر است. معمولاً احتمال مبتلا شدن به بیماری اوتیسم در پسران نسبت به دختران بیشتر است. میزان تفاوت جنسیتی در اختلال بیش‌فعالی از اختلال طیف اتیسم کمتر است.

سؤالات متداول