زمان تقریبی مطالعه: 15 دقیقه

کهیر در کودکان چیست؟

شاید دیده باشید که گاهی بدون هیچ دلیلی قسمت‌هایی از پوست بدن کودک قرمز، متورم و دردناک می‌شود و به شدت می‌خارد. این علائم می‌تواند نشان دهنده کهیر در کودکان باشد.

کهیر نوعی بیماری پوستی شایع در جهان است که نزدیک به ۲۵ درصد از مردم جهان در طول زندگی خود حداقل یک بار دچار آن می‌شوند. کهیرها جوش‌های گرد و قرمز رنگی روی پوست هستند که می‌توانند به شدت خارش‌زا باشند. آن‌ها گاهی اوقات با تورم و التهاب زیاد، همراه می‌شوند.

عارضه کهیر کودکان امکان دارد در هر رده سنی به وجود بیاید که البته واگیردار نیستند. کهیرها معمولاً بدون نیاز به درمان، با مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابند. با این وجود، اگر کودک شما علائم کهیر دارد و حالش خوب به نظر نمی‌رسد باید به دکتر مراجعه کنید.

این مقاله اطلاعات بیشتری راجع به انواع کهیر کودکان و بیماری‌های پوستی مشابه آن و نحوه شناسایی علت آن به شما می‌دهد اما از این اطلاعات برای شناسایی شرایط کودک خود به تنهایی استفاده نکنید و در صورت مشاهده حالت غیر طبیعی به دکتر برای تشخیص و درمان درست مراجعه کنید.

علائم کهیر در کودکان

کهیر نوعی التهاب پوستی است که به دلیل مشابهت ظاهری‌اش با انواع راش و بثورات پوستی ممکن است به‌درستی تشخیص داده نشود.

علت اصلی کهیر حساسیت است در حالی که راش‌های پوستی به علت عفونت، مخمر و قارچ‌ها به وجود می‌آِیند. به همین دلیل آگاهی از علائم کهیر در کودکان می‌تواند به شما والدین برای تشخیص آن کمک کند

مهم‌ترین علائم کهیر کودکان عبارتند از:

 لک‌هایی گرد که وسط آن سفید و بیرون آن قرمز رنگ است

خارش نسبتاً شدید و دردناک

این لکه‌ها گاهی به هم پیوسته و گاهی جدا از هم هستند.

انواع کهیر در کودکان

از نظر ظاهری کهیر برآمدگی‌هایی قرمز رنگ است که در اندازه‌های متفاوت بروز می‌یابد. این برآمدگی‌ها می‌توانند جدا از هم یا به هم متصل باشند تا برآمدگی بزرگتری را روی سطح بدن به وجود آورند. انواع کهیر در کودکان به شرح زیر است.

کهیر حاد در کودکان

کهیرها از نظر مدت بهبودی کامل به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول کهیر حاد نام دارند که در عرض شش هفته کاملاً از بین می‌رود. این نوع کهیر که به نام کهیر کوتاه مدت نیز معروف است، باعث لکه‌های پوستی و همچنین کبودی می‌شود اما این علائم به سرعت از بین می‌روند.

آنافیلاکسی نوعی کهیر حاد است که بر اثر آلرژی و حساسیت شدید ایجاد می‌شود. این عارضه در صورت عدم درمان می‌تواند مرگبار باشد. معمولاً بیماری کهیر در کودکان پس از تمام شدن دلیل حساسیت خوب می‌‌شود و علائم آن نیز طی چند روز ناپدید می‌شود.

کهیر پوشک کودکان

کهیر پوشک کودکان یکی دیگر از انواع کهیر حاد در کوکان است. پوست زیر پوشک به دلیل گرم و مربوط بودن، محیط مناسبی برای رشد مخمرهاست و ممکن است دچار بثورات پوستی در ران پای کودک شود. این بثورات علاوه بر اینکه خارش ایجاد می‌کنند، دردناک نیز هستند.

معمولاً این لکه‌ها اندازه‌های کوچکی دارند که نقطه‌های ماهواره‌ای نامیده می‌شوند و دور آن‌ها نیز ناحیه قرمز رنگ وسیعی وجود دارد.

کهیر پوشک در کودکان زیر دو سال

بیشتر ناهنجاری‌های پوستی که در کودکان زیر دو سال رخ می‌دهد، طی دوره کوتاهی خوب می‌شوند و نگران‌کننده نیستند. تنها مورد نگران‌کننده، حساسیت پوستی کهیر در کودکان ناشی از پوشک است. در اکثر کودکانی که از پوشک استفاده می‌کنند، به‌خاطر رطوبت، ادرار و مدفوع کودک دچار خارش و مشکلات پوستی می‌شود.

انواع دیگر کهیر هم ممکن است در کودکان زیر ۲ سال رخ دهند اما اگر همراه با علائم دیگر مثل تب، حالت تهوع، استفراغ و… نباشند، نگران‌کننده نیستند.

کهیر مزمن

دسته دوم کهیر مزمن هستند که موارد نادر را به خود اختصاص می‌دهند و بیش از شش هفته تا سال‌ها باقی می‌مانند. در کودکان کهیر حاد شایع‌تر از کهیر مزمن است.

علل ابتلا به بیماری کهیر در کودکان چیست؟

اولین سؤالی که بعد از کهیر ذهن شما والدین را درگیر می‌کند آن است که چرا بچه‌ها کهیر می‌زنند؟ آیا بیماری کهیر در کودکان بر اثر حساسیت پوستی به وجود می‌آید؟ آیا نوع غذایی که نوزادان و کودکان غذای مصرف می‌کنند باعث کهیر است یا اضطراب و استرس؟

باید به شما کهیر زمانی اتفاق می‌افتد که یک عامل حساسیت‌زا، باعث آزاد شدن سطح بالایی از پیام‌رسان‌های شیمیایی در پوست شود و حساسیت و التهاب ایجاد کند. این مواد آزاد شده باعث باز شدن رگ‌های خونی و نشت مایع در ناحیه آسیب دیده پوست می‌شوند که این مایع اضافی در بافت‌ها باعث تورم و خارش می‌شود.

کهیرها می‌توانند به خاطر حساسیت‌های غذایی و دارویی، حساسیت به حیوانات، رنگ‌ها و عطرها به وجود آیند. همچنین می‌توانند به دلیل نیروهای فیزیکی شدید؛ مانند ضربه خوردن یا خارش بیش از حد بدن اتفاق بیفتند و همین‌طور ممکن است به خاطر ویروس‌هایی مثل سرماخوردگی ایجاد شوند.

از دلایل آزاد شدن پیام‌رسان‌های شیمیایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

واکنش آلرژیک (مانند یک آلرژی غذایی یا واکنش به نیش یا نیش حشره)

قرار گرفتن در معرض سرما یا گرما

عفونت (مانند سرماخوردگی)

استفاده از برخی داروها (مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا آنتی‌بیوتیک‌ها).

با این حال، در بسیاری از موارد، نمی‌توان دلیل واضح و مشخصی برای کهیر‌های پوستی پیدا کرد.

راه‌های درمان کهیر چیست؟

در بسیاری از موارد، حساسیت پوستی کهیر در کودکان یک مشکل حاد، ولی موقتی است و اغلب با داروهای ضد آلرژی کاهش ‌می‌یابد. به همین خاطر یکی از راه‌های درمان کهیر در کودکان، استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها یا ضد حساسیت‌ها است، چون در برخی کودکان، بدن نسبت به وجود هیستامین‌ها بسیار آلرژی نشان می‌دهد و این ترکیب می‌تواند باعث تورم، خارش و بسیاری از علائمی شود که همراه با کهیر به وجود می‌آیند.

در کنار آنی هیستامین‌ها استفاده از لوسیون‌ها یا محلول‌های طبی مخصوص شستشو که حاوی آلوئه‌ورا، کالامین، مخلوطی از اکسید روی و اکسید آهن هستند، می‌تواند برای کاهش خارش بدن کودک در هنگام بروز کهیر مفید باشد.

چنانچه احتمال می‌دهید که کودک شما  التهاب پوستی ناشی از باکتری و عفونت دارد فوراً به دکتر مراجعه کنید، این نوع بیماری به سرعت در بدن منتشر می‌شود و برای مقابله با آن، آنتی‌بیوتیک‌های خاصی لازم است.

راه‌های درمان خانگی کهیر در کودکان

روش‌های خانگی برای درمان کهیر در کودکان و نوزادان وجود دارد که می‌تواند در کنار داروها به درمان آن کمک کند. این روش‌ها عبارتند از:

استفاده از کمپرس آب یخ

یکی از راه‌های درمان خانگی کهیر در کودکان، استفاده از آب سرد یا کمپرس یخ، برای کم کردن سرعت پخش کهیر در سطح بدن کودک است. در این زمان می‌توان کمپرس آب یخ را روی نقاط متورم پوست بدن کودک قرار داد یا روزی دو بار او را به حمام برد تا دوش آب سرد بگیرد.

لباس مناسب کودک

اگر  پوست بدن کودک به جنس لباس حساس باشد ممکن است دچار کهیر شود بهتر است کودک لباس‌های نخی نسبتاً گشادی بپوشد. همچنین در موقع کهیر لباس او باید نازک و گشاد باشد تا شرایط برای خنک شدن پوست و بهبود این بیماری فراهم شود. 

استفاده از ترکیبات جو دوسر برای درمان کهیر در کودکان

جو خاصیت خنک‌کنندگی دارد. برای استفاده از این روش می‌توانید وان را از ترکیبات حاوی جوی دوسر پر کنید و بعد کودک خود را در آب ولرم حاوی جو دو سر به مدت محدود ۱۰ دقیقه حمام کنید، زیرا که خارش را تسکین می‌دهد. بعد از حمام بهتر است از لوسیون‌های‌ معطر شیمیایی روی بدن کودک استفاده نکنید.

درمان کهیر در طب اسلامی آیت‌الله تبریزیان

طبق گفته‌های آیت‌الله تبریزیان، دلیل اصلی کهیر و حساسیت‌های پوستی، وجود مواد ناسالم در خون است. راه ایشان برای درمان این نوع از حساسیت‌های پوستی و به خصوص کهیر، استفاده از داروی ترکیبی به نام صاف‌کننده خون در طب اسلامی است که با استفاده از روایات اسلامی تهیه شده است. اما در صورت عدم دسترسی به این دارو، می‌توان از عامه صاف‌کننده‌های خون استفاده کرد؛ مانند انار، کاهو، آلو و به خصوص کاسنی، عناب و زرشک کوهی. ایشان بیان می‌کنند اگر مقدار زیادی از این گیاهان استفاده کنند، بعید نیست جایگزین مناسبی برای همان داروی ترکیبی صاف‌کننده خون باشند.

درمان کهیر در طب سنتی دکتر خیراندیش

برای درمان کهیر در کودکان دکتر خیراندیش، استفاده  از خوراکی‌های خنک مانند شربت آب زرشک، شربت آب انار و یا شربت آبلیمو را برای درمان کهیر مناسب می‌دانند؛ با این وجود بیان می‌کنند در صورت ادامه کهیر پس از مصرف این موارد، یک مرحله حجامت توصیه می‌شود.

دکتر خیراندیش برای درمان موضعی کهیر، سدر و ماست را نیز توصیه می‌کنند.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به کهیر چیست؟

تغییرات ساده در سبک زندگی می‌تواند به جلوگیری از بروز کهیر در کودکان در آینده کمک کند.

کارهای کوچک و مهمی ‌مانند:

• تمیز نگه داشتن پوست کودک و دست‌ها برای جلوگیری از کهیرهای ناشی از عفونت
• کوتاه کردن به موقع ناخن‌ها به خصوص در کودکان برای جلوگیری از خراش دادن پوست
• عدم خارش زخم‌های روی پوست، تمیز کردن و ضدعفونی کردن زخم‌ها با آب و صابون
• خنک نگه داشتن پوست برای جلوگیری از کهیرهای ناشی از گرما
• استفاده از کولر و بقیه خنک‌کننده‌ها هنگام تعریق زیاد
• خشک و تمیز نگه داشتن پوست زیر پوشک در کودکان با تعویض زیاد  پوشک
• و شستن ناحیه زیر پوشک با آب ولرم و خشک کردن آن با دستمال یا حوله خشک و تمیز از راه‌های ساده و مؤثر در پیشگیری کهیر هستند.

عوارض عدم مراجعه به پزشک برای درمان کهیر در کودکان

اگر بعد از تداوم کهیرها به پزشک مراجعه نشود، آن‌ها ممکن است باعث آنافیلاکسی (anaphylaxis) در بدن شوند که در صورت عدم درمان می‌تواند مرگ‌بار باشد.

کهیر در کودکان و نوزادان در صورتی که با اسهال یا تب همراه شوند، بسیار خطرناک هستند و شما حتماً باید به پزشک اطفال مراجعه کنید.

تمام علائم و نشانه‌های ذکر شده از کهیرها جنبه اطلاعات عمومی دارند و ممکن است یک کهیر با ظاهر ساده، بسیار خطرناک باشد و در صورت امتناع از مراجعه به پزشک، اثرات بد و مرگباری داشته باشند.

 بیماری‌هایی که ممکن است با کهیر در کودکان اشتباه گرفته شوند

کهیر در کودکان می‌تواند با بیماری‌های عفونی در کودکان اشتباه گرفته شود که این بیماری‌ها به شرح زیر است:

بیماری ایمپتیگو

ایمپتیگو، در اثر عفونت‌های درجه یک یا درجه دو پوستی به وجود می‌آید. عفونت‌های درجه یک مواردی هستند که با ورود باکتری به پوست، باعث ترک خوردن آن می‌شوند در حالی که عفونت‌های درجه دو در اطراف این ترک‌ها ایجاد می‌شوند.

در ایمپتیگو که به زرد زخم نیز معروف است، روی پوست لایه‌های ضخیم زرد رنگ تشکیل شده و به سرعت در اطراف محل زخم پراکنده می‌شوند.  این بیماری برخلاف کهیر واگیردار است و در اثر ارتباط با فرد مبتلا، انتقال پیدا می‌کنند و به همین دلیل، برای جلوگیری از پخش بیشتر این بیماری از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌شود.

همچنین می‌تواند بر اثر ویروس‌های موجود در بدن شکل گیرد که با علائم دیگری چون تب و حالت تهوع همراه است. 

رزوئولا

از دیگر بیماری‌هایی که با کهیر اشتباه گرفته می‌شود می ‌وان به روزئولا یا بیماری ششم اشاره کرد. واژه روزئولا (Rosella) به معنای خارش ناگهانی است. علت به وجود آمدن این عفونت خفیف، ویروس ۶ و ویروس ۷ است که از ویروس‌های عامل مولد تبخال ساده هستند.

بعد از گذشت ۴ یا ۵ روز از شروع التهاب، گلودرد و تب، علائم پوستی به صورت دانه‌هایی قرمز یا صورتی رنگ نمایان می‌شود. این کهیرها معمولاً کوچک هستند و بعضی از آن‌ها حلقه‌ای سفید رنگ دور خود دارند. کهیرهای ناشی از بیماری ششم یا سرخ جوش، عموماً روی پشت، شکم و پهلو نمایان می‌شوند.

بیماری جرب

جرب‌ها نیز نوعی بیماری پوستی مشابه با کهیرها هستند. جرب‌ها (Scabies) کهیرهایی شبیه به خال هستند که رنگ قرمز روشن دارند. جرب معمولاً در فاصله بین انگشتان، مچ، آرنج، زیربغل، نوک سینه، کمر و باسن دیده می‌شود. بثورات این بیماری در کودکان می‌تواند علاوه بر موارد ذکر شده در گردن و شکم نیز ظاهر شود. آنها بر خلاف کهیر واگیردار هستند و با ارتباط پوستی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند.

این نوع بیماری، خارش شدیدی در پوست، مخصوصاً در شب‌ها، ایجاد می‌کند و لوسیون‌های تجویز شده توسط دکتر برای درمان آن‌ها الزامی‌ هستند.

 سؤالات متداول