زمان تقریبی مطالعه: 15 دقیقه
وقتی صحبت از عادت‌های غذایی میشود، پیش‌بینی رفتار کودکان دشوار است. بعضی از روزها ممکن است غذا نخوردن کودک شما را اذیت کند، اما در روزهای دیگر، تمام طول روز را مشغول خوردن باشد! کودکان ممکن است هفته‌ها هر روز یک غذا را بخواهند و بعد از مدتی، از آن غذا متنفر شوند. علاوه بر این، مقدار غذایی که کودک شما می‌خورد ممکن است با مقدار غذای یک کودک دیگر متفاوت باشد؛ اما نگران نباشید که چرا کودک غذا نمی‌خورد؟ عادات غذایی غیرقابل‌پیش‌بینی کودک شما طبیعی است. بدغذایی کودک یک رفتار معمولی است. به همین دلیل در ادامه این مطلب تصمیم گرفته‌ایم مهم‌ترین دلایل غذا نخوردن کودکان را توضیح داده و راهکارهایی را برای بدغذایی کودکان ارائه دهیم. تا انتها با ما همراه باشید.
مهم‌ترین دلایل بد غذایی کودکان
از رایج‌ترین دلایلی که باعث غذا نخوردن کودکان میشود می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
ترس از امتحان کردن غذاهای جدید
بسیاری از کودکان در طول سال دوم زندگی خود دچار ترس از امتحان کردن غذاهای جدید می‌شوند. این بیماری نئوفوبیا نامیده میشود و شایع‌ترین دلیلی است که منجر به غذا نخوردن کودک میشود. نئوفوبیا در برخی از کودکان قوی‌تر از سایرین است، اما به مرور زمان همه کودکان بر آن غلبه می‌کنند.
برای غلبه بر این عارضه به صبر و پشتکار نیاز است. شما می‌توانید با درست کردن غذاهای جدید، خوردن وعده‌های غذایی در کنار هم و نشان دادن اینکه غذاهای جدید بی‌خطر هستند به کودک خود کمک کنید.
ممکن است لازم باشد کودکان قبل از چشیدن غذاهای جدید، بارها آن را ببینند. هیچ‌گاه کودک خود را مجبور نکنید تا طعم آن غذا را بچشد.
درنهایت ممکن است بخواهند غذا را داخل بشقابشان داشته باشند اما آن را نخورند! قدم بعدی ممکن است لمس یا بوییدن آن باشد. هنگامی که غذا آشنا شد، آن موقع است که تصمیم می‌گیرند آن را بچشند.
مشکلات حسی کودک با غذا
برخی از کودکان با تکیه بر حواس خود در مورد چشیدن یا نچشیدن غذا تصمیم‌گیری می‌کنند. آن‌ها ممکن است یک غذا را صرفا به خاطر بافت، بو، رنگ یا ترکیبی از این ویژگی‌ها رد کنند.
حتی بزرگ‌سالان نیز برای قضاوت در مورد یک بشقاب غذا قبل از خوردن، به حواس خود تکیه می‌کنند. تفاوت در این است که کودکان ممکن است مشکلات حسی اساسی داشته باشند. اگر اسپاگتی درست کرده‌اید، ممکن است فرزندتان نگران نحوه جویدن و قورت دادن این غذای لغزنده باشد. کودکی ممکن است به راحتی غذاهای نرم را تحمل کند، در حالی که در حال خوردن غذاهای ترد دچار حالت تهوع شود اگر به مشکلات حسی برای غذا نخوردن کودک مشکوک هستید، حتما با یک پزشک مشورت کنید.
میل و اشتها نداشن کودک
کودکان ممکن است غذا نخورند زیرا گرسنه نیستند! واقعا قضیه می‌تواند به همین سادگی باشد.
کودکان به داشتن مهارت‌های خوب در شنود یا توانایی درک و احساس احساسات در بدن خود معروف هستند؛ بنابراین اگر کودک غذا نمی‌خورد و اصرار دارد که گرسنه نیست، دست از سرش بردارید. هر زمان که گرسنه باشند خودشان به شما اطلاع خواهند داد.
برای این منظور، هر کاری می‌توانید انجام دهید تا غذا برای کودک جذاب یا سرگرم کننده به نظر برسد. برش دادن غذا به شکل‌های زیبا یا تبدیل بشقاب غذا به یکی از شخصیت‌های کارتونی می‌تواند در رفع بی‌اشتهایی کودک موثر باشد.
برخی از کودکان مقدار زیادی شیر یا آبمیوه می‌نوشند و بعد از آن هنگام غذا گرسنه نیستند. محدود کردن نوشیدنی‌های بین وعده‌های غذایی به آب می‌تواند به این امر کمک کند.
یادگیری نحوه مدیریت اشتهای یک کودک نوپا می‌تواند کمی زمان‌بر باشد. اگر کودک شما مرتبا غذا را پس میزند، سعی کنید مقدار غذای او را کاهش دهید یا اجازه دهید خودش سرو کند.
طعم و مزه غذا و سلیقه کودک
یکی دیگر از مشکلات مربوط به غذا نخوردن کودک به طعم و مزه غذا برمی‌گردد. قدرت چشایی کودکان دو برابر بزرگ‌سالان است. این بدان معنی است که حس چشایی آن‌ها به‌ویژه به غذای قوی یا تلخ بسیار حساس‌تر است.
با فرض اینکه سعی می‌کنید کودک خود را در معرض طیف گسترده‌ای از غذاها قرار دهید، بهتر است بدانید که با یک نبرد سخت روبرو هستید. کودکان بدون هیچ انگیزه‌ای با دندان شیرین متولد می‌شوند و به همین دلیل، اغلب غذاهای شیرین را ترجیح می‌دهند. آن‌ها باید یاد بگیرند که طعم‌های دیگر را نیز دوست داشته باشند.
کودکان به تدریج با تقلید از والدین و خواهر و برادرشان غذا خوردن را یاد می‌گیرند؛ بنابراین اگر شما و سایر اعضای خانواده طیف گسترده‌ای از غذاها را بخورید، کودکتان به احتمال زیاد رفتار شما را تقلید خواهد کرد.
کودکان قادر به تشخیص رژیم‌های غذایی سالم و متعادل برای خود نیستند. گاهی اوقات از ذائقه‌های مورد علاقه‌ی بچه‌ها تعریف کنید، اما به آن‌ها یادآوری کنید که آن‌قدر خاص هستند که می‌توانند «غذاهای افراد بزرگ» را هم بخورند.
غذا نخوردن کودک به علت خستگی
درست همانند بزرگ‌سالان، کودکی که غذا نمی‌خورد ممکن است خسته باشد. برای توجیه خستگی به دنبال علائمی همچون میزان فعالیت کودک در طول روز، میزان خواب کودک و غیره باشید.
وقت شام می‌تواند برای والدینی که کودک بد غذا دارند، به دلیل خستگی با نزدیک شدن به پایان روز، مشکل باشد. اگر اغلب این‌طور است، سعی کنید ناهار، وعده غذایی اصلیتان باشد و یک وعده غذایی سبک‌تر برای شام آماده کنید.
غذا نخوردن کودک به علت فشار زیاد والدین
فشار وارد کردن به کودکان بد غذا می‌تواند به شکل‌های مختلفی انجام شود؛ ازجمله چرب زبانی کردن «لطفا و لطفا فقط دو لقمه دیگر بخور»، رشوه دادن «سبزیجات را بخور تا دو بیسکوییت به تو بدهم» یا پیشنهاد جایزه «اگر بشقابت را تمیز کنی فردا تو را به پارک آبی می‌برم».
کودکان باید یاد بگیرند چگونه غذا را از روی ظاهر آن تشخیص بدهند تا بتوانند ترجیحات غذایی‌شان را گسترده‌تر کنند. سعی کنید هر بار تنها مقدار کمی غذای جدید را برای آن‌ها سرو کنید. هرگز آن را بین غذایی که میدانید فرزندتان دوست ندارد پنهان نکنید (مانند قرار دادن یک تکه مارچوبه زیر یک بشقاب سیب زمینی). در چنین حالتی با این خطر مواجه می‌شوید که کودک شما هر دو غذا را پس بزند.
بیماری کودک
دیگر علت غذا نخوردن کودکان می‌تواند مربوط به شرایط پزشکی باشد. کودکان نیز مانند بزرگ‌سالان اگر احساس بیماری داشته باشند ممکن است اشتهای خود را از دست بدهند.
شرایط پزشکی زیر ممکن است منجر به بی‌اشتهایی یا غذا نخوردن کودک شوند.
- یبوست
- ازوفاژیت ائوزینوفیلیک، تجمع یک گلبول سفید خون خاص در مری (احتمالا به دلیل آلرژی/حساسیت غذایی یا رفلاکس اسید) که منجر به گلوی متورم و دردناک میشود.
- تب
- حساسیت غذایی، مانند بیماری سلیاک (واکنشی به پروتئین گلوتن موجود در گندم و جو)
- گلو درد
- دندان درد
- بیماری ویروسی
میزان نیاز کودک به غذا در دوره‌های مختلف زندگی
در طول اولین سال زندگی، کودکان به سرعت رشد می‌کنند. وزن آن‌ها از هنگام تولد تا چهار الی شش ماهگی دو برابر میشود و تا زمان اولین تولد خود، وزنشان را سه برابر می‌کنند. این یک جهش بزرگ رشد است؛ اما آن‌ها در واقع وزن تولد خود را تا دو سالگی چهار برابر نمی‌کنند، به این معنی که پس از یک مدت کاهش سرعت رشد اتفاق می‌افتد.
به همین دلیل نیازهای غذایی آن‌ها کمتر میشود و اشتهای آن‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند. این وضعیت تا زمانی که دوباره چرخه رشد سریع شود، به همین صورت باقی می‌ماند. به همین دلیل است که ممکن است بپرسید چرا کودک شما، زمانی که کوچک‌تر بود هر چیزی را که جلوی او می‌گذاشتید می‌خورد، اما الان بسیار کمتر غذا می‌خورد.
برای کودکان حذف وعده‌های غذایی غیرمعمول نیست. طبیعی است که آن‌ها سر میز بیایند و تنها ظروف را به صدا در بیاورند و به خوردن غذا علاقه‌ای نشان ندهند؛ بنابراین جای نگرانی نیست.
غذا نخوردن کودک به علت ضعف در مهارت‌های دهانی
تشخیص این مورد می‌تواند برای والدین کمی سخت باشد. مهارت‌های دهانی بیشتر بین کودکان دو ساله به پایین شایع‌تر است؛ کودکان دچار چنین مشکلی به سختی غذا می‌خورند، هنگام خوردن غذا مدام سرفه می‌کنند، غذا را در دهانشان نگه می‌دارند یا بدون اینکه غذا را خوب جویده باشند، آن را از دهانشان بیرون می‌ریزند. به همین دلیل برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، آن‌ها اغلب رژیم محدودی را رعایت می‌کنند. اگر می‌خواهید علت غذا نخوردن کودک 2 ساله و غذا نخوردن کودک 18 ماهه را بدانید، بعد از مشکلاتی همچون رفلاکس و یبوست، یکی از اصلی‌ترین دلایل می‌تواند ضعف در مهارت‌های دهانی باشد.
راهکارهایی برای بدغذایی کودکان
در ادامه قصد داریم راهکارهایی را برای لذت‌بخش کردن غذا خوردن کودک، تغذیه کودکان بد غذا و تشویق آن‌ها به نشستن سر سفره ارائه دهیم.
1-از کودکتان بخواهید هنگام تهیه غذا به شما کمک کند
ممکن است کودک شما از غذاهای تکراری خوشش بیاید، اما تنوع می‌تواند وعده غذایی او را هیجان انگیزتر کند. اگر کودکتان از شما می‌خواهد هر روز یک غذا را برای او آماده کرده و سرو کنید، از او بخواهید که غذاهای جدید را امتحان و انتخاب کند. او را تشویق کنید تا در برنامه‌ریزی برای غذا، خرید مواد غذایی و تهیه غذا به شما کمک کند. اگر به شما کمک کند، ممکن است تمایل و هیجان بیشتری در غذا خوردن داشته باشد.
2-استرس زمان صرف غذا را از بین ببرید
مجبور کردن کودک، فشار آوردن به او یا فریاد زدن بر سرش، هیچ کمکی به غذا نخوردن کودک نمی‌کند. اگر کودک شما ناراحت شود یا شروع به گریه کند، شانس غذا دادن به او را از دست خواهید داد. مطمئنا شما بیش از هر کس دیگری دلتان می‌خواهد بد غذایی کودک و بی‌اشتهایی او را از بین ببرید، اما مراقب باشید که فشار زیادی به او وارد نکنید.
3-غذا را به اندازه کافی سرو کنید
گاهی اوقات مشکل غذا نخوردن کودک نیست، بلکه این است که او از خوردن همه غذای موجود در بشقابش امتناع می‌کند. به خاطر داشته باشید که کودکان به اندازه بزرگ‌سالان نیاز به مصرف غذا ندارند؛ بنابراین اگر غذای زیادی در بشقابشان باشد، ممکن است آن را تمام نکرده کنار بگذراند.
سعی کنید غذای کمتر از میزان مصرف خودتان را جلوی کودک قرار دهید، اگر سیر نشد می‌تواند از شما مجددا درخواست سرو غذا کند.
4-سبک غذایی کودک خود را بشناسید
غذا نحوردن کودک ممکن است بسته به سبک غذایی او باشد. ممکن است در ساعات مختلف روز غذاهای بیشتر یا کمتری را بخواهد. به همین دلیل ممکن است تمایلی به مصرف شام نداشته باشد، اما صبحانه و ناهار را کامل بخورد
5-حواس‌پرتی‌های هنگام صرف غذا را از بین ببرید
اگر به کودک خود اجازه دهید هنگام سرو وعده‌های غذایی با تبلت یا گوشی موبایل بازی کند یا تلویزیون ببیند، ممکن است علاقه‌اش را به غذا خوردن از دست بدهد. اگرچه این روش‌ها ممکن است برای ساکت و مشغول نگه داشت او موثر باشند، اما بهتر است استفاده از وسایل الکترونیکی و سایر حواس‌پرتی‌ها را هنگام صرف غذا از بین ببرید. همچنین می‌توانید با کنار گذاشتن گوشی موبایل خودتان، الگویی برای او باشید.
با تمرکز کردن روی غذا، صحبت کردن با یکدیگر و برقراری پیوند خانوادگی، غذا نخوردن کودک برطرف شده و بی‌اشتهایی او از بین می‌رود. همچنین مطمئن شوید که در محیط آرامی غذا می‌خورید و فضایی عالی برای لذت بردن از غذای خود دارید. صندلی مناسبی را برای کودکتان انتخاب کنید که بتواند راحت پشت میز بنشیند.
6-زمان غذا خوردن را خیلی نزدیک به زمان خواب برنامه‌ریزی نکنید
خواب آلود بودن و بی‌قراری کودک هنگام غذا خوردن می‌تواند یک چالش بزرگ باشد؛ بنابراین بهتر است وعده‌های غذایی را خیلی نزدیک به زمان خواب یا فورا قبل و بعد از انجام فعالیت‌های او برنامه‌ریزی نکنید. شاید بهتر باشد تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید تا با برنامه همه اعضای خانواده همخوانی داشته باشد.
7-میزان غذاها و نوشیدنی‌های خارج از وعده غذایی را کم کنید
یکی از علل اصلی غذا نخوردن کودک مصرف تنقلات است. بعضی از کودکان به دلیل مصرف تنقلات و شیرینی‌های زیاد در طول روز، از مصرف وعده‌های غذایی اصلی امتناع می‌کنند. از آنجا که معده آن‌ها کوچک‌تر است خیلی زود پر میشود و ممکن است پس از مصرف هله هوله دیگر میلی به وعده غذایی از خود نشان ندهند.
بنابراین توصیه میشود در مواقعی که کودکتان واقعا گرسنه است، غذاها و نوشیدنی‌های خارج از وعده غذایی به او ندهید.
چگونگی تشویق کودکان به داشتن عادات غذایی مثبت
اگر به دنبال راه‌هایی برای ایجاد عادات غذایی مثبت در کودک خود هستید، مجموعه‌ای از همه گروه‌های غذایی را در سفره خود جای دهید. حواس‌پرتی‌هایی همچون تلویزیون و تلفن همراه را در طول مصرف وعده‌های غذایی حذف کنید.
کودک خود را در برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی مشارکت دهید. تصاویری از کتاب‌های دستور پخت را به آن‌ها نشان دهید و از آن‌ها بخواهید منوی هفته پیش رو را انتخاب کنند.
میان وعده‌ها و وعده‌های غذایی را در زمان‌های مشخصی از روز سرو کنید. 5 دقیقه قبل از آماده شدن غذا به کودکتان اطلاع دهید تا او مجبور به یک تغییر ناگهانی نشود.
قوانین مربوط به زمان صرف غذا را که برای شما مهم هستند، وضع و اجرا کنید، مانند «با دهان پر صحبت نکنید» یا «از غذای خود لذت ببرید و آن را به آرامی بجوید».
ازجمله مهم‌ترین دلایل غذا نخوردن کودک و بدغذایی او می‌توان به مشکلات حسی، بی‌اشتهایی، خستگی، فشار وارد کردن به کودک، شرایط پزشکی، لجبازی و عصبانیت کودک به خاطر غذا نخوردن و روش‌های نامناسبی که مادر برای تغذیه کودک به کار می‌برد اشاره کرد
از آنجا که کودک در سن یک سالگی از نظر جسمی ضعیف‌تر است و ممکن است به خاطر سو تغذیه آسیب‌های بیشتری ببیند، توصیه میشود ابتدا برای پیدا کردن علت بدغذایی کودک یک ساله، طبق نظر پزشک آزمایش‌های لازم انجام شود تا والدین از سلامت جسمانی کودکشان مطمئن شوند. در برخورد با چنین مسئله‌ای، مهم‌ترین نکته‌ای که باید مورد توجه قرار دهید این است که آرامشتان را حفظ کنید و تا زمانی که کودکتان درخواست غذا نداشت، به او چیزی ندهید
یکی از روش‌هایی که به کمک آن می‌توانید اشتهای کودک را زیاد کنید این است که از او بخواهید نیم ساعت قبل از مصرف هر وعده غذایی آب بنوشد. این کار منجر به افزایش ترشحات گوارشی و بالا رفتن حس گرسنگی میشود. روش دیگر می‌تواند این باشد که غذاهایی را برایش سرو کنید که ظاهر زیبایی داشته باشند. علاوه بر این، از رنگ‌های شاد برای ظروف غذا و وسایل سفره نیز غافل نشوید
بدغذایی کودک می‌تواند به دلیل کمبود مصرف ویتامین آهن و ویتامین آ+د باشد. همانطور که میدانید آهن یکی از مکمل‌های غذایی مهم در کودکان برای جلوگیری از کم‌خونی است. ویتامین آ+د نیز منجر به رشد استخوان‌ها، تقویت سیستم ایمنی و تقویت عملکرد بینایی کودکان میشود
