کودک اجتماعی کیست؟

زمان تقریبی مطالعه: 11 دقیقه

اهمیت تربیت کودک اجتماعی

داشتن کودک اجتماعی امروزه خواست بسیاری از پدران و مادران است. انسان خواه یا ناخواه، موجودی اجتماعی است و باید بتواند با اجتماعات اطراف خود تعامل سازنده داشته باشد. در غیر این صورت مشکلات مختلفی برای انسان‌ها به وجود می‌آید. کودکان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بچه‌ها اگر نتوانند با اجتماع، ارتباط برقرار کنند هم در کودکی خود و هم در بزرگسالی دچار دردسرهای فراوانی می‌شوند. فرایند اجتماعی شدن کودک، از نوزادی شروع می‌شود. البته بعضی‌ها نمی‌توانند این روند را با موفقیت پشت سر بگذارند تا در نهایت بتوانند با اجتماع و اطرافیان خود روابط درستی داشته باشند. برای این که روند به‌درستی طی شده و کودک ضد اجتماع تربیت نشود؛ پدرها، مادرها و همچنین معلمانی که وظیفه آموزش کودکان را برعهده دارند؛ باید دراین‌خصوص آموزش ببینند و اطلاعاتی را کسب کنند. در ادامه بیشتر در خصوص اجتماعی شدن کودکان، توضیح می‌دهیم.

راهکارهای اجتماعی کردن کودکان

برای داشتن کودک اجتماعی، باید با راهکارهای اجتماعی کردن کودکان آشنا باشیم. کودکان اگر زندگی نرمال و طبیعی داشته باشند در اجتماعات مختلفی مانند خانواده و دوستان قرار می‌گیرند و شروع به تعامل با آن‌ها می‌کنند. ممکن است بعضی از والدین تصور کنند همین که کودکان در اجتماع قرار می‌گیرند و ارتباط‌های ساده‌ای برقرار می‌کنند؛ اجتماعی هستند. اما برای این که کودکان به معنی واقعی اجتماعی باشند؛ باید راهکارهای اجتماعی شدن را بیاموزند. این‌گونه خواهند توانست تا تعاملات اجتماعی سازنده و مثبتی داشته باشند. در ادامه بیشتر در خصوص چند مورد از راهکارهایی که به اجتماعی شدن کودکان کمک می‌کنند توضیحاتی را ارائه می‌کنیم.

۱- ارتباط خوب پدر و مادر با فرزندان برای داشتن کودک اجتماعی

یکی از راهکارهای اجتماعی شدن کودک، در قدم اول این است که هم پدر و هم مادر با فرزندان خود ارتباط خوبی داشته باشند. برای این کار می‌توانید برنامه‌ریزی کنید. به طور مثال می‌توانید برای بازی‌کردن با کودکان خود زمانی را اختصاص دهید. همچنین می‌توانید کودکان خود را در دیدن فیلم و انیمیشن همراهی کنید. این‌گونه فرزندان شما بیشتر از حالت روزمره، با شما ارتباط برقرار کرده و برای اجتماعی شدن آموزش می‌بینند.

۲- شرکت در اجتماعات خانوادگی برای داشتن کودک اجتماعی

یکی از مهم‌ترین عوامل اجتماعی شدن کودک و راهکارهایی که می‌تواند سبب شود تا کودک شما، کودک اجتماعی باشد؛ شرکت در اجتماعات خانوادگی است. جمع‌های خانوادگی می‌توانند بسیار سازنده و مفید باشند. به طور معمول کودکانی که در خانواده‌های کم‌جمعیت زندگی می‌کنند یا والدین آن‌ها در جمع‌های خانوادگی شرکت نمی‌کنند؛ در برقراری روابط اجتماعی دچار مشکل هستند. این افراد معمولاً بیش از حد به والدین خود وابسته هستند. اما در نقطه مقابل اجتماعات خانوادگی سبب می‌شود تا کودکان با افراد زیادی مواجه شده و با مشاهده روابط اجتماعی دیگران، برقراری رابطه صحیح را بیاموزند. اگر در خانواده بچه دیگری نیز هم‌سن‌وسال کودک شما وجود دارد؛ فرزند شما می‌تواند با آن دوست شده و برای برقراری رابطه خوب با دوستش تلاش کند.

۳- حضور در جمع دوستان

بی‌تردید کودک اجتماعی کسی است که دوستانی دارد تا بتواند با آن‌ها وقت بگذارند. بهتر است کودک خود را محدود به جمع‌های خانوادگی نکنید. این محدودکردن می‌تواند به بخشی از فرایند اجتماعی شدن کودک شما آسیب وارد کند. در نقطه مقابل بهتر است کودک شما دوستان مختلفی داشته باشد. این دوستان می‌توانند فرزندان همسایه شما، یا فرزندان دوستان شما و یا افرادی باشند که به طور مثال در یک پارک یا مهدکودک با فرزند شما دوست شدند. داشتن رابطه دوستی، سبب خواهد شد که کودکان با چالش‌های مختلفی مواجه شده و قدم در اجتماع‌های مخصوص به سن‌وسال خود بگذارند. البته که نظارت کردن بر کسانی که با فرزند شما، دوست می‌شوند؛ اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا حتی در کودکی هم انسان‌ها تأثیر زیادی از دوستان خود می‌گیرند.

۴- بازی‌کردن کودک

روش‌هایی برای آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان وجود دارد. یکی از روش‌های اجتماعی کردن کودکان، بازی‌کردن است. بازی‌ها انواع مختلفی داشته و علاوه بر جنبه سرگرمی، فواید بسیار زیادی را از منظر آموزشی و تربیتی برای کودکان دارند. بعضی از بازی‌ها به‌صورت فردی انجام می‌شوند. اما در نقطه مقابل بعضی از بازی‌ها به‌صورت دست جمعی برگزار می‌شوند. اگر کودک خجالتی و کم رو دارید بهتر است او را به انجام بازی‌های دست جمعی ترغیب کنید.

۵- بازی با افراد مختلف

فراموش نکنید که کودک فقط نباید با هم سن و سال‌های خود بازی کند. بلکه باید گفت؛ بهتر است بزرگ‌ترها زمانی را برای بازی با کودکان اختصاص دهند. این‌گونه کودکان، می‌توانند در جمع بزرگ‌ترها نیز حاضر شده و نقش مخصوص به خود را داشته باشند. انجام بازی‌های فکری، بازی‌های حرکتی و انواع دیگر بازی برای اجتماعی شدن کودک ضروری و لازم است. بازی‌های گاهی چالش‌هایی را در روابط ایجاد می‌کنند که مشابه زندگی واقعی هستند. به طور مثال در بازی‌های گروهی تلاشی که کودکان برای برقراری رابطه خوب و رسیدن به پیروزی، با هم گروهی خود می‌کنند؛ بسیار جالب‌توجه است.

۶- شرکت در کلاس‌های مختلف برای داشتن کودک اجتماعی

یکی دیگر از راهکارهای داشتن کودک اجتماعی شرکت در کلاس‌های مختلف است. کلاس‌های فرهنگی، هنری و ورزشی جز اجتماعاتی محسوب می‌شوند که کودکان می‌توانند در آن‌ها حاضر شوند. این کلاس‌ها فرصت مناسبی هستند تا کودک شما، دوستان جدیدی پیدا کند. بهتر است فرزندان خود را در کلاس‌هایی ثبت‌نام کنید که در آن‌ها تاکید بر مشارکت کودکان و همکاری بین آن‌ها وجود دارد. در این کلاس‌های علاوه بر هدف‌های آموزشی، هنری یا ورزشی هدف‌های دیگری مانند همکاری کردن کودکان و شرکت کردن آن‌ها در امور کلاسی دنبال می‌شود.

۷- الگوی کودک خود باشید

اگر با خود فکر می‌کنید که چگونه روابط اجتماعی کودک را بالا ببریم. باید گفت شما می‌توانید برای داشتن کودک اجتماعی از تمام راهکارهای گفته شده کمک بگیرید؛ اما نباید فراموش کنید که شما بزرگ‌ترین الگو برای کودک اجتماعی خود هستید. کودکان، بیشترین وقت خود را در خانه و همراه با پدر و مادر می‌گذارند. بیشترین رفتارها و فعالیت‌هایی که می‌بینند؛ رفتار پدر و مادر است. در نتیجه اگر می‌خواهید فرزند شما صفت و ویژگی مخصوصی را داشته باشد باید خودتان نیز دارای آن ویژگی باشید. اگر والدین کودک، اجتماع‌گریز باشند و روابط خوبی با خانواده، دوستان و آشنایان خود نداشتن باشند؛ به‌احتمال زیاد فرزند آن‌ها نیز مشابه با والدینش رفتار می‌کند. در نتیجه رفتارهای درست شما در اجتماع و شرکت در اجتماعات مختلف، این امکان را برای فرزندانتان فراهم می‌کند که در مسیر اجتماعی شدن قدم بردارند.

نحوه شکل‌گیری مهارت‌های اجتماعی کودکان متناسب با سنین مختلف

شاید با خود فکر کنید روند اجتماعی شدن کودکان چگونه آغاز می‌شود. در پاسخ به این سؤال باید گفت بعضی از مهارت‌های اجتماعی شدن کودکان که مهارت‌های ابتدایی هستند از همان بدو تولد در کودک به وجود می‌آیند. انسان‌ها در دوران مختلف، مهارت‌های گوناگونی را برای اجتماعی شدن می‌آموزند. مسیر اجتماعی شدن آن‌ها با آزمون و خطاهای مختلفی پیش می‌رود. مراحل اجتماعی شدن کودک، تا حد زیادی به سن آن‌ها بستگی دارد. به طور مثال کودکان زیر یک سال تنها می‌توانند اجتماع خانه خود را درک کرده و در آن احساس راحتی کنند. به همین جهت اگر برای مدت طولانی از مادر خود دور باشند با گریه کردن و بی‌قراری نشان می‌دهند که از این وضعیت راضی نیستند. اما با گذر روزها کودکان می‌توانند مهارت‌هایی مختلفی را برای حضور در اجتماعات دیگر بیاموزند. این مراحل، ممکن است برای بعضی از کودکان آهسته و برای بعضی به‌سرعت طی شود.

اجتماعی شدن کودکان در سنین مختلف

رفتارهایی که یک کودک اجتماعی نشان می‌دهد تا حدود زیادی می‌تواند بستگی به سن او داشته باشد. نمی‌توان سن اجتماعی شدن کودک را محاسبه کرد. به طور مثال کودکان در یک‌سالگی تا حد زیادی به والدین خود مخصوصاً مادر وابسته می‌شوند. کودکان دور از مادر خود احساس نگرانی و ناراحتی می‌کنند. در نتیجه باید سعی کنید تاحدامکان در مسیر اجتماعی شدن کودک یک‌ساله، او را جمع‌ها مختلف تنها نگذارید. زیرا اضطراب دوری از شما، کودک را اذیت می‌کند. شما می‌توانید با کودک خود در جمع‌های مختلف حاضر شوید تا او در کنار شما تجربه و مهارت‌های مختلفی برای حضور در جمع به دست بیاورد.

اجتماعی شدن کودک سه و پنج‌ساله

یکی از مهارت‌هایی که به کودکان امکان می‌دهد تا بیشتر اجتماعی شوند توانایی صحبت‌کردن است. در مسیر اجتماعی شدن کودک سه‌ساله، مهارت صحبت‌کردن به طور معمول کاملاً شکل می‌گیرد. کودک با داشتن این مهارت می‌تواند با سایرین ارتباط کلامی بگیرد. همچنین کودک در این سن مهارت‌های دیگری مانند بازی‌کردن با هم‌سال‌های خود را می‌آموزد. این مهارت نیز نقش مهمی در اجتماعی شدن کودک دارد. شما می‌توانید برای اجتماعی شدن کودک پنج‌ساله، او را در کلاس‌های مختلف ثبت‌نام کنید.

تربیت کودک اجتماعی

شما می‌توانید با جستجو کردن و پیداکردن فیلم آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان، این مهارت‌ها را در فرزند خود به وجود آورده و تقویت کنید. اگر کودک شما ویژگی مانند خجالتی بودن را دارد باید بیشتر تلاش کرده و صبر بیشتری داشته باشید. تربیت کودک اجتماعی علاوه بر پدر و مادر تا حد زیادی وظیفه محیط‌های آموزشی از جمله مدارس است. متأسفانه بعضی از مدارس با سیاست‌های آموزشی خود کودک غیر اجتماعی و حتی در شرایط حادتر کودک ضد اجتماع تحویل جامعه می‌دهند. درحالی‌که نقش مدرسه در اجتماعی شدن کودک بسیار زیاد و قابل‌توجه است. در نتیجه یکی از گام‌های مهمی که در جهت تربیت صحیح کودک خود می‌توانید بردارید؛ ثبت‌نام او در مدارسی است که فقط سیاست‌های آموزشی را دنبال نمی‌کنند. بلکه به پرورش مهارت‌های مختلف کودکان از جمله مهارت‌های اجتماعی در کودکان توجه می‌کنند. در این محیط‌های آموزشی فرزندان شما رشد خواهند داشت.

سؤالات متداول