مطالعات و بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که موسیقی یکی از راه‌های کنترل اضطراب و استرس است. یادگیری موسیقی یا گوش‌دادن به سازهای مختلف می‌تواند باعث شود تا انسان از آرامش فکری بیشتری برخوردار باشد. اما آموزش موسیقی در هر دوره‌ای امکان‌پذیر نیست و والدین نمی‌توانند انتظار یادگیری موسیقی با سازهای تخصصی از کودکان زیر ۵ سال را داشته باشند.
بااین‌حال آشنایی با رویکرد آموزش ارف برای کودکان می‌تواند نتایج بی‌نظیری را به همراه داشته باشد. ارف می‌تواند یک روش تأثیرگذار برای یادگیری موسیقی در سنین پایین باشد. در این مطلب به شرح کامل آموزش موسیقی به کودکان به روش ارف شولورکو نتایج آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا با کسب اطلاعات بیشتر دررابطه‌با روش آموزش موسیقی کارل ارف در کودکان، آن‌ها برای شروع یادگیری موسیقی آماده کنید.
موسیقی ارف چیست و از کجا آمده است؟
ارف نوع خاصی از رویکرد آموزش موسیقی است که توسط فردی به نام کارل ارف ایجاد شده است. موسیقی ارف در سال ۱۹۲۰ مورداستفاده قرار گرفته است. در فن ارف کودکان، موسیقی با انواع نمایش‌ها، موسیقی‌ها، حرکات، گفتار و… ترکیب می‌شوند و به‌صورت یک بازی هیجان‌انگیز به کودک آموزش داده می‌شوند.
اصل اساسی تکنیک کارل ارف این است که کودکان کم سن می‌توانند موسیقی را مانند یادگیری زبان، یاد بگیرند. کارل ارف بر این عقیده است که کودکان می‌توانند از طریق این رویکرد، به‌صورت دوستانه و ملایم موسیقی را بیاموزند.
اهمیت آموزش موسیقی ارف به کودکان
متأسفانه برخی از افراد اطلاعاتی دررابطه‌با اهمیت آموزش ارف به کودکان ندارند و بر این تصور هستند که این روش تنها در یادگیری موسیقی برای کودکان کاربرد دارد. اما بررسی‌های انجام شده دررابطه‌با موسیقی ارف نشان می‌دهد که این سیستم آموزش موسیقی می‌تواند با دستاوردهای مهمی مانند بالارفتن حس اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس در کودکان همراه باشد.
علاوه بر این؛ یادگیری مبانی آموزش موسیقی به ساده‌ترین روش در محیطی پویا و شاد، تقویت روحیه کودکان، بهبود روابط اجتماعی و برقراری تعامل، تقویت هوش موسیقیایی و کشف استعداد و علایق کودکان، می‌توانند از فواید بی‌نظیر ارف نوازی باشد.
فواید روش ارف در تقویت هوش موسیقی کودکان
موسیقی می‌تواند در جنبه‌های مختلف زندگی کودکان تأثیر بگذارد و آن‌ها در مسیر رسیدن به موفقیت سوق دهد. یکی از فواید غیرقابل‌انکار روش ارف، تقویت هوش موسیقی کودکان است. هوش موسیقی یکی از عواملی است که می‌تواند به تقویت حافظه، تمرکز، بهبود عملکرد مغز و رشد کودک کمک کند. هوش موسیقی می‌تواند ذاتی باشد؛ اما امکان تقویت و پیشرفت آن با انجام تمرینات مختلف امکان‌پذیر است. تقویت هوش موسیقیایی کودکان با روش ارف با فوایدی مانند افزایش قدرت تعادل، بهبود وضعیت بینایی، بهبود وضعیت تکلم، رفتار و احساسات درست، بهبود توانایی‌های حرکتی و افزایش هوش کودک همراه است. هوش موسیقی در کودکان با شعرخوانی، تکرار آهنگ، بداهه‌نوازی، استفاده از ابزارهای موسیقی و… طی کلاس‌های آموزش ارف تقویت می‌شود.
آموزش موسیقی به روش ارف چه بازهٔ سنی را در بر می‌گیرد؟
کارل ارف در ابتدا این روش آموزشی را برای کودکانی ابداع کرده است که به دلیل داشتن سن کم، درک درستی از آموزش‌های تخصصی ندارند. در واقع این روش آموزشی برای کودکان بین ۲ تا ۵ سال مناسب است؛ چرا که کودکان در این بازه سنی نمی‌توانند در کلاس‌های آموزش موسیقی شرکت کنند.
آن‌ها درک درستی از اطلاعاتی که در کلاس موسیقی به آن‌ها داده می‌شود؛ ندارند. براین‌اساس روش کارل ارف می‌تواند برای کودکان در این بازه سنی مناسب باشد؛ زیرا آن‌ها می‌توانند در این روش آموزشی با انجام حرکات موزون، بداهه‌نوازی، شعرخواندن، بازیگری، اجرای نمایشنامه و… موسیقی را متناسب با فهم خود درک و اجرا کنند.
سازهای مورداستفاده در موسیقی ارف چیست؟
معمولاً معلمان برای آموزش موسیقی ارف از انواع موسیقی‌های محلی و موسیقی‌هایی که توسط کودکان ساخته می‌شود، استفاده می‌کنند. با وجود موسیقی‌های مختلف، معلمان برای آموزش نت‌خوانی، بداهه‌نوازی، درک ریتم و…از سازهایی استفاده می‌کنند که برخی از آن‌ها عبارت هستند از:
- زیلوفون (سوپرانو، آلتو، باس)
- متالوفون (سوپرانو، آلتو، باس)
- گلوکن اسپیل (سوپرانو، آلتو)
- کاستنت
- زنگ
- ماراکا
- مثلث
- سنج (انگشتی، تصادفی، موسیقی)
- تنبور
- تیمپانی
- گونگ
- بونگو
- درام فولادی
- بلوک‌های چوبی
- بلوک‌های تن
- ویبراسلپ
ارف و برتری‌های آن نسبت به روش‌های دیگر آموزش موسیقی کودکان
موسیقی ارف به‌عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های آموزش موسیقی به کودکان شناخته می‌شود که با روش‌های علمی و تکنیک های آموزشی مؤثر، کودک با بداهه‌نوازی، آهنگ‌سازی، آوازخوانی و…آشنا می‌شود. روش کارل ارف نسبت به سایر روش‌های آموزش موسیقی به کودکان دارای برتری‌هایی است که برخی از آن‌ها عبارت هستند از:
- یکی از برتری‌های روش کارل ارف نسبت به سایر روش‌های آموزش موسیقی، این است که تمام کودکان در این کلاس آموزشی درگیر هستند. برخی از کودکان مربیان خود را برای شعرخواندن همراهی می‌کنند و برخی دیگر با کمک ابزارها و سازهای موسیقی، به تولید آهنگ و ریتم می‌پردازند.
- دومین برتری تکنیک کارل ارف در آموزش موسیقی این است که طی جلسات متعدد آموزش موسیقی، کودک با یادگیری بداهه‌نوازی و آهنگ‌سازی خلاقیت خود را افزایش می‌دهد.
- برتری دیگر روش ارف شولورک نسبت به سایر تکنیک های آموزش موسیقی، منعطف بودن کلاس‌های آن است که باعث می‌شود معلمان آموزش موسیقی را برای کودک باتوجه‌به روحیات و علایق او آموزش دهند.
موسیقی کودک یا موسیقی ارف از نظر روان‌شناسی
پژوهشگران تحقیقات زیادی دررابطه‌با تأثیر موسیقی روی کودکان و بزرگسالان انجام داده‌اند؛ آن‌ها دریافتند که موسیقی می‌تواند باعث شود تا کودک احساساتی چون خشم، ناراحتی، هیجان، ترس، شادی، آرامش، اضطراب و…را آسان‌تر بیان کند. در واقع کودکان تنها با صحبت‌کردن نمی‌توانند به بیان احساسات خود بپردازند و یادگیری موسیقی از سنین پایین باعث می‌شود تا آن‌ها در آینده بتوانند با اجرای سازهای مختلف، احساسات خود را به دیگران نشان دهند.
موسیقی ارف در کودکان باعث می‌شود تا به میزان خلاقیت و توانایی آن‌ها افزوده شود و کودک تمایل بیشتری برای شرکت در انجام فعالیت‌های مختلف داشته باشد. ارف نوازی باعث می‌شود تا کودکان در محیط آموزش شاد باشند و آرامش روحی و روانی بهتری را تجربه کنند.
روش تدریس ارف چگونه به نظر می‌رسد؟
کسانی که به‌عنوان مربی یا تسهیل گر در زمینه آموزش موسیقی ارف فعالیت می‌کنند؛ با مطالعه کتب مختلف، با چارچوب و قوانین مختلف تکنیک ارف آشنا می‌شوند. اما این بدان معنا نیست که آموزش متد ارف به کودکان از طریق کتاب‌ها انجام می‌شود؛ چراکه مربیان برای آموزش این تکنیک از برنامه‌ها و استانداردهای خاصی پیروی نمی‌کنند؛ به همین علت ممکن است آموزش موسیقی به روش ارف در دو کلاس به دو شکل مختلف آموزش داده شود.
معلمان برای آموزش تکنیک ارف شولورک برنامه کلاسی و روش تدریس را باتوجه‌به سن کودکان یک کلاس و نوع علایق آن‌ها طراحی می‌کند. در روش تدریس ارف، معلمان معمولاً از شعرهای مختلف برای آموزش استفاده می‌کنند و از کودکان می‌خواهند تا با استفاده از سازها و یا تکرار شعر، برای یادگیری موسیقی تلاش کنند.
معلمان در سیستم آموزشی ارف از چه ابزارهایی استفاده می‌کنند؟
کارل ارف عقیده داشت که کودکان باید متناسب با درک خود؛ موسیقی را تجربه کنند. به همین دلیل در آموزش موسیقی ارف از اطلاعات تئوری و برنامه‌های درسی دقیق استفاده نمی‌شود. به همین جهت معلمان نیازی به استفاده از کتاب‌های آموزشی مختلف برای آموزش ندارند. کارل ارف اعتقاد داشت که یادگیری کودکان در حین بازی به‌شدت افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین معلمان تا حدودی بیشتر آموزش‌ها را از طریق، بازی، حرکات موزون و…به کودکان آموزش می‌دهند. معلمان با کمک آلات موسیقی ضرب، آهنگ، ریتم و صداهای مختلفی را ایجاد می‌کنند و از کودکان می‌خواهند تا از صداها در کنار شعر و داستان استفاده کنند.
کودکان در سیستم ارف چه‌کارهایی انجام می‌دهند؟
سیستم آموزشی ارف دارای انعطاف‌پذیری بالایی است؛ به همین دلیل است که آموزش موسیقی با این تکنیک برای هر کودک یا هر کلاسی متفاوت است. کلاس های آموزش ارف ممکن است با شروع یک شعر زیبا یا داستان کودکانه توسط مربی شروع شود. کودکان بادقت به شعرها و داستان‌هایی که توسط معلم گفته می‌شود؛ گوش می‌دهند.
در ادامه از آن‌ها خواسته می‌شود تا با کمک ابزارهای مختلف، به تفسیر و اجرای شعر و داستان بپردازند. کودکان در کلاس موسیقی ارف می‌آموزند تا بعد از گوش‌دادن هر شعر و آهنگی، از طریق حرکت، ریتم و ترکیب موسیقی‌های متنوع، آن شعر را اجرا کنند. در کلاس آموزش موسیقی ارف به کودکان، از آن‌ها خواسته می‌شود تا به همراه دوستان خود شعر بخوانند و از طریق سازهای مختلف، نت‌هایی را بنوازند.
چه کسانی می‌توانند از سیستم ارف برای یادگیری موسیقی استفاده کنند؟ اگرچه در سال‌های ابتدایی، این روش آموزشی تنها برای آموزش موسیقی به کودکان استفاده می‌شد؛ اما مزایای منحصربه‌فرد موسیقی ارف باعث شده است تا علاوه بر کودکان، افراد دیگری کاندید مناسبی برای استفاده از این روش آموزش موسیقی باشند. افرادی که می‌توانند از روش کارل ارف استفاده کنند عبارت هستند از:
- افراد بزرگسال و مسنی که مایل به تقویت حافظه دارند
- دانش‌آموزان و کودکانی که به دلیل آسیب‌ها و بیماری‌های روانی با تنش و اضطراب زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
- افرادی که از اختلالات شنوایی رنج می‌برند؛ می‌توانند با حس ارتعاشات که از ابزارهای موسیقی در موسیقی ارف دریافت می‌کنند، به بهبود اختلال شنوایی کمک کنند.
- کودکانی که با مشکل کم‌توانی ذهنی همراه هستند؛ می‌توانند با یادگیری روش ارف شولورک به انجام دقیق و منظم کارهای خود بپردازند.
سوالات متداول
روش موسیقی ارف شولورک یک سیستم بسیار مؤثر برای آموزش موسیقی برای کودکان است. هدف اصلی این روش آموزشی، این است که کودک موسیقی را باتوجه‌به درکی که دارد؛ تجربه کند.
به‌طورکلی آموزش ارف برای کودکانی مناسب است که درک صحیحی از سازهای موسیقی ندارند و نمی‌توانند به‌صورت تخصصی برای یادگیری سازهای مختلف اقدام کنند. بهترین سن کودکان برای یادگیری موسیقی به روش ارف، ۲ تا ۵ سال است.
آموزش ارف به کودکان علاوه بر کنترل اضطراب، باعث افزایش هوش، بهبود عملکرد نیم کره سمت راست و چپ مغز، بهبود مهارت‌های ذهنی و حرکتی می‌شود.
