زمان تقریبی مطالعه: 13 دقیقه
برای پدر و مادرهایی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند، هیچ چیز شیرین‌تر از دیدن لبخند و خندیدن نوزاد آن‌ها نیست. احتمالاً از زمان تولد نوزاد لبخندهای تصادفی یا در خواب را از نوزاد خود دیده‌اید اما نوزاد شش هفته ای شما برای اولین بار از روی شادی واقعی لبخند می‌زند.
نوزاد در هفته ششم دیگر می‌تواند غرغر کند، لبخند بزند، نزدیکان خود را تشخیص دهد، با اسباب‌بازی سرگرم شود و کم کم به توانایی‌های بیشتری را برای ارتباط با محیط برسد. بدون شک در این سن شما نیز به عنوان پدر و مادر او باید با تغییرات و نیازهای مهم نوزاد در شش ماهگی آشنا باشید تا بتوانید تجربه خوبی را برای نوزاد خود فراهم کنید.
رشد جسمی حرکتی نوزاد شش هفته‌ای
اگرچه در رشد جسمی حرکتی نوزاد در شش هفتگی تغییرات زیادی را انتظار نداریم اما باز هم شما شاهد پیشرفت‌هایی چه از نظر حرکتی و چه جسمانی خواهید بود. پس بیایید تا این تغییرات را با هم بررسی کنیم.
رشد جسمانی نوزاد شش هفته‌ای
رشد جسمانی در هفته ششم رشد نوزاد با سرعت بسیار زیادی در حال انجام است و در حالی که شما تصور می‌کنید انگار دیروز بود که نوزادتان به دنیا آمد او خیلی سریع مهارت‌های جدید را کسب می‌کند. برای این که در مورد تغییرات جسمانی هفته ششم رشد نوزاد و شیرخواره خود بدانید، بهترین و معتبرترین منبع جدول رشدی شخصی نوزاد و نظر پزشک متخصص او خواهد بود زیرا رشد نوزاد در شش هفتگی با یکدیگر بسیار متفاوت است و نباید این تفاوت والدین را نگران کند.
به طور کلی، باید به وزن نوزاد شش هفته ای نسبت تولد چیزی در حدود 140 تا 200 گرم اضافه شود و قد نوزاد شش هفته ای باید به طور میانگین ماهیانه معادل ۲.۵ سانتی‌متر رشد کند. این رشد باید تا پایان هفته ششم رشد نوزاد اتفاق افتاده باشد.
در صورتی که نوزاد شما سر وقت به دنیا آمده باشد، دور سر نوزاد شش هفته ای باید حدود ۳۷ سانتی‌متر اندازه‌گیری و پس از این تا سه ماهگی هر ماه به طور میانگین ۲ سانتی‌متر به آن افزوده شود. اما یکی از چشمگیرترین تغییراتی که شما در نوزاد ۶ هفته‌ای خود متوجه خواهید شد، تغییرات خواب و تغذیه نوزاد است. پس بیاید تا بیشتر در این مورد صحبت کنیم.
اصول تغذیه نوزاد در هفته ششم
در شش هفتگی نوزاد، اشتهای کودک تا حد قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند و نوزاد شما به شکل طوفانی گرسنه می‌شود و شیر می‌خورد. تا این سن شما احتمالاً یک روال تغذیه برای کودک خود ایجاد کرده‌اید و طبق این برنامه پیش می‌روید؛ بنابراین باید بدانید اگرچه نوزاد هنوز تمایل زیادی به شیر خوردن دارد، اما ممکن است برنامه غذای نوزاد شش‌هفته‌ای شروع به تغییر کند و فواصل بین شیر خوردن‌ها نیز طولانی‌تر شوند.
به عنوان مثال، نوزادان در ابتدا هر ۲ تا ۳ ساعت نیاز به غذا خوردن دارند، اما با افزایش سن، ممکن است فاصله‌ای ۳ تا ۴ ساعته بین هر بار شیردهی اتفاق بیفتد. بسیاری از نوزادان در شش هفتگی حداقل ۸ بار در روز شیر خواهد بود و نوزادی که با شیرخشک تغذیه می‌شود احتمالاً در این سن 110 تا 140 گرم شیرخشک مصرف کنند. بااین‌حال، همه نوزادان متفاوت هستند و اگر کودک شما همچنان به‌دفعات زیاد شیر می‌خورد هیچ ایرادی ندارد و کاملاً خوب است.
البته در شش هفتگی نوزادان به‌ویژه در طول شب دچار بی‌قراری می‌شوند و ممکن است برنامه غذایی آن‌ها طوری تغییر کند که او بخواهد در هر ساعت شیر بخورد.
اگر در حال شیردهی هستید، ممکن است فکر کنید که این اشتهای بیش از حد نشانه این است که شما شیر موردنیاز نوزاد 6 هفته‌ای خود را ندارید؛ اما اینطور نیست. کودک شما در طول یک جهش رشد به دفعات بیشتر شیر می‌خورد تا بتواند افزایش رشد بهتری داشته باشد؛ بنابراین نگران نباشید، بدن شما و نوزاد می‌دانند که چه کاری باید انجام دهند، پس استرس نگیرید و سعی کنید به این فرآیند طبیعی بدن اعتماد کنید.
اصول خواب نوزاد شش‌هفته‌ای
نوزادان تا سن ۳ یا ۴ ماهگی به ۱۴ تا ۱۷ ساعت خواب در طول شبانه‌روز نیاز دارند. بنا به همین دلیل، برنامه خواب نوزاد شش هفته ای شما همچنان بیش از ۱۵ ساعت در یک دوره ۲۴ ساعته خواهد بود. اما با گذشت زمان، کودک شما باید خواب بیشتر و منظم‌تری در شب و ۳ یا ۴ چرت کوتاه در طول روز داشته باشد. درصورتی‌که نوزاد شما هنوز به این مرحله نرسیده و در طول شب کامل نمی‌خوابد (خواب کامل با ۸-۶ ساعت خواب طولانی در شب تعریف می‌شود) نگران نباشید زیرا برنامه رشدی کودکان متفاوت است و همه به‌تدریج به این برنامه خواهند رسید.
بسیاری از والدین نوزاد 6 هفته‌ای با این سؤال رو به رو هستند که آیا هنوز در این سن باید شب‌ها کودک خود را برای تغذیه بیدار کنند یا خیر. به گفته پزشکان، تا زمانی که روند وزن‌گیری نوزاد به خوبی پیش می‌رود و نوزاد وزن اضافه می‌کند، به کودک اجازه دهید تا زمانی که می‌خواهد بخوابد و هر زمان که گرسنه بود شیر بخورد. البته، در صورتی که کودک شما هنوز برای شیر خوردن بیدار می‌شود، مخصوصاً نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، حتماً به او اجازه دهید تا تغذیه کند زیرا نوزادان معمولاً در این سن نیاز به حداقل یک بار شیرخوری در طول شب دارند.
بهداشت و سلامتی نوزاد در شش هفتگی
همان‌طور که گفتیم، اشتهای نوزاد شش هفته ای به طور چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کند و به دنبال این تغییر، مدفوع کودک نیز زیاد می‌شود و شاید در روز بین یک تا ۱۰ بار مدفوع کند. مدفوع نوزاد در هفته ششم همچنین ممکن است از حالت شل به حالت خمیری درآمده باشد.
به‌طورکلی برای در شش هفتگی نوزاد برای جلوگیری از سوختگی و عفونت باید پوشک نوزاد را هر دو ساعت الی 3 ساعت یکبار عوض کنید.
کودک شما تا پایان دو ماهگی معاینه پزشکی دیگری نیاز ندارد اما در ملاقات بعدی اولین مجموعه واکسن‌های خود را دریافت خواهد کرد. اگر نوزاد دومین واکسن هپاتیت B خود را در معاینه ۱ ماهگی دریافت نکرده است، در معاینه ۲ ماهگی واکسن زده می‌شود. علاوه بر این، کودک شما در این معاینه علاوه بر واکسن‌های دیگر واکسن فلج اطفال خود را باید دریافت کند.
برای والدین جدید که تجربه‌ای در این زمینه ندارند معمولاً سؤالاتی در مورد واکسن‌ها وجود دارد، به‌ویژه اینکه چه عوارض جانبی ممکن است بر کودک داشته باشد. به‌طورکلی، نوزادان معمولاً در محل تزریق دچار درد می‌شوند و گاهی اوقات تب خفیفی نیز دارند که با مسکن‌ها قابل‌درمان است.
از دیگر مواردی که در ۶ هفتگی احتمال دارد با آن روبه‌رو شوید قولنج و باد شکم است که باعث گریه و بی‌تابی نوزاد به خصوص در طول شب خواهد شد؛ بنابراین اگر متوجه شده‌اید که کودک شش هفته ای شما به تازگی گریه‌های طولانی می‌کند و ساکت هم نمی‌‌شود آگاه باشید که قولنج یکی از دلایل اصلی آن است.
رشد حرکتی نوزاد شش هفته ای
یکی از مهارت‌های حرکتی نوزاد شش‌هفته‌ای، تکامل و قوی شدن ماهیچه‌های سر و گردن است. پیش از این احتمالاً شما نیز مشاهده کرده‌اید که نوزادتان وقتی به شکم خوابیده تلاش می‌کند گردن خود را چند ثانیه بالا نگه دارد اما با فرا رسیدن شش تا هشت ماهگی این مهارت نیز کامل می‌شود و نوزاد می‌تواند گردن خود را سفت نگه دارد و با هدف به اطراف بچرخاند.
او اکنون قادر است دست و پای خود را در واکنش به آنچه در پیرامون رخ می‌دهد با هیجان تکان دهد و جغجغه یا اسباب‌بازی‌های کوچک را با دست بگیرد. از علاقه‌های کودک شش‌هفته‌ای رسیدن به اشیا آویزان است بنابراین با استفاده از اسباب‌بازی‌هایی که کودک بتواند آن‌ها را بگیرد و صدا نیز تولید کند می‌توانید مهارت‌های حرکتی نوزاد را تقویت کنید.
توانایی‌های بینایی و شنوایی نوزاد در هفته ششم نیز تکامل پیدا می‌کنند و در این سن کودک می‌تواند بر اشیایی که می‌بیند تمرکز کند و اگر شی به اطراف حرکت کرد آن را ردیابی می‌کند. شنوایی نوزاد شش هفته ای نیز بالغ‌تر می‌شود و اطلاعات بیشتری را از مسیر شنوایی به دست می‌آورد. نوزاد در این سن همچنان توانایی درک صداها را ندارد اما صداهای آَشنا مانند صدای مادر و پدر را تشخیص می‌دهد و به آن‌ها واکنش دارد.
یکی از نقاط عطف نوزاد شش هفته شما، توانایی او برای آرام کردن خود است. این روزها، ممکن است متوجه مهارت فزاینده کودکتان در وارد کردن انگشت شست یا حتی کل مشت به دهان و مکیدن آن شوید. اما لطفاً نگران این نباشید که مکیدن انگشت یا پستانک به یک عادت بد تبدیل شود. اکثر نوزادان عاشق این کار هستند و بیشتر آن‌ها در ۳ تا ۶ ماهگی این عادت را ترک می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که مکیدن دست آنقدر آرام‌بخش است که ضربان قلب، فشار خون و سطح استرس نوزادان را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
رشد شناختی نوزاد شش هفته ای
یکی از مهم‌ترین رشدهایی که نوزاد شش هفته ای به آن می‌رسد، توانایی تشخیص عشق و محبت است. اکنون زمانی که شما فرزندتان را در آغوش می‌کشید و به او عشق می‌ورزید، او قادر است این احساس را درک کند و احساس امنیت بیشتری داشته باشد بنابراین در این سن فرزندتان را بیش از پیش در آغوش بگیرید. علاوه بر این، احتمالاً در چند هفته گذشته متوجه این تغییر شده‌اید که کودک شما دوره‌های هوشیاری و آگاهی بیشتری را نسبت به قبل تجربه می‌کند. در شش هفتگی، کودک شما اجتماعی‌تر می‌شود و مهارت‌های ارتباطی بیشتری به دست می‌آورد.
کودک شما از زمانی که به دنیا آمده است می‌تواند شما را به درستی بشناسد، اما از این هفته یعنی هفته ششم رشد نوزاد، ممکن است متوجه شوید که با شنیدن صدای شما آگاهانه‌تر به سمت شما می‌چرخد. این پیشرفت در معاشرت بدون شک برای هر دوی شما بسیار هیجان‌انگیز خواهد بود زیرا دیگر می‌توانید با کودک خود بازی کنید با صحبت و ایجاد صداهای خنده‌دار پاسخ‌هایی که از سمت کودک می‌گیرید را قوت ببخشید.
رشد اجتماعی عاطفی نوزاد شش هفته ای
نوزاد شما از زمان تولد یاد گرفته تا برای نیازهای خود مانند گرسنگی، تشنگی، گرما، سرما، در آغوش گرفته شدن و … گریه کند اما نوزاد 6 هفته ای به‌مرورزمان می‌آموزد که برای دریافت خواسته‌های گوناگون به شکل‌های متفاوتی گریه کند که این خود یک مسیر تعاملی بین شما و کودک می‌سازد.
کودک همچنین در سن شش هفتگی می‌تواند صداهایی مانند کوکو، از خود تولید کند که باعث خنده شما خواهد شد و از همه مهم‌تر این که کودک شما اکنون می‌تواند به رفتارهای شما بخندد! این لبخند احتمالاً یکی از زیباترین لبخندهای زندگی‌تان خواهد بود پس تعاملات محبت‌آمیز مانند صحبت‌کردن، صدا زدن، آواز خواندن و همه چیزهایی که باعث خنده کودک خواهد شد را تا جایی که می‌توانید ادامه دهید تا این مهارت اجتماعی نیز تقویت شود. کودک همچنین ممکن است به بازی‌هایی مانند قایم موشک واکنش نشان دهد.
معاینات پزشکی لازم در 6 هفتگی
۶ تا ۸ هفتگی نوزاد یکی از بهترین زمان‌های انجام معاینه‌های پزشکی است. در این سن پزشک به ضربان قلب کودک گوش می‌دهد، وضعیت مفاصل، پاها، لگن و ستون فقرات را معاینه می‌کند، واکنش‌های کودک را می‌سنجد و چشم‌ها و آلت تناسلی را نیز برای عفونت‌ها و حل شدن سایر نگران‌های والدین مورد بررسی قرار می‌دهد.
شما نیز به عنوان مادر و فردی که به تازگی زایمان کرده می‌توانید سؤالات و تغییراتی که در بدن خود احساس می‌کنید را برای پزشک شرح دهید و معاینات لازم را در این دیدار دریافت کنید.
سؤالات متداول
نوزاد شش‌هفته‌ای اکنون می‌تواند صداهای آشنا را تشخیص دهد و به سمت آن‌ها بچرخد، در واکنش به رفتارها لبخند بزند و روی اشیایی که دوست دارد متمرکز شود.
نوزاد در این سن دوز دوم واکسن هپاتیت B، واکسن فلج اطفال و سایر واکسن‌های خوراکی و تزریقی را دریافت می‌کند.
از آنجا که نوزاد در شش هفتگی اشتهای بیشتری برای شیر خوردن دارد، مدفوع او نیز افزایش پیدا می‌کند. به طور طبیعی یک تا ده بار مدفوع در روز طبیعی است و پوشک نوزاد نیز باید هر دو ساعت یکبار عوض شود.
