هر آنچه در مورد استاندارد رشد نوزاد سه هفته ای باید بدانید

زمان تقریبی مطالعه: 14 دقیقه

این روزها شما در هفته‌های اول رشد نوزادتان به سر می‌برید و از هر تغییر کوچکی شگفت‌زده می‌شوید. شاید برایتان جالب باشید بدانید که مغز نوزاد سه هفته ای شما برای چالش‌های گوناگونی آماده شده است زیرا بینایی، و تمرکز وی به سرعت رو به رشد و تقویت است.

در هفته سوم رشد نوزاد هم مانند هفته‌های قبل، به دنبال تشخیص شخصیت و فردیت خاصی در نوزاد خود نباشید، زیرا او همچنان بیشتر وقت خود را صرف خوابیدن و شیر خوردن می‌کند. اما شما می‌توانید از طریق صدا و تماس بدنی با او ارتباط برقرار کنید چرا که نوزاد شما در هفته سوم صدای شما را می‌شناسد و می‌تواند آن را در میان صدای دیگران تشخیص دهد.

ما در این مقاله به وضعیت استاندارد رشد نوزادان سه هفته‌ای خواهیم پرداخت.

استاندارد رشد قدی و وزنی نوزاد سه هفته ای

یکی از شاخصه‌های اصلی سلامت در نوزاد 3 هفته‌ای قد و وزن آن است. نوزاد 3 هفته‌ایشما، مطمئناً درحال افزایش وزن است. اما توجه داشته باشید که وزن او را با سایر نوزادان مورد قیاس قرار ندهید چرا که مهم‌ترین معیار رشد نوزاد شما بررسی وضعیت منحنی قد و وزن او در نمودار رشد ماهانه او است.

میزان رشد نوزادان بر اساس جنسیت آن‌ها متغیر است. برای مثال وزن نوزاد سه هفته ای پسر کمی بیشتر از وزن نوزاد سه هفته ای دختر است. به طوری که در هفته سوم بعد از تولد استاندارد وزن در نوزادان سه هفته‌ای پسر 4.5 و نوزادان دختر 3.5 وزن خواهد بود.

میانگین معمولی قد پسران در هفته سوم، میان 53 الی 54 سانتی‌متر است. در صورتی که میانگین قد نوزاد با جنسیت دختر در هفته سوم، 52 سانتی‌متر است.

پزشک متخصص ماهانه روند رشد نوزاد را مورد بررسی قرار خواهد داد.

استاندارد دور سر نوزادان در هفته سوم

فاصله بین وسط پیشانی نوزاد 3 هفته تا دورترین قسمت پشت سر به عنوان اندازه دور سر شناخته می‌شود. برای اندازه‌گیری از نوار مخصوص اندازه‌گیری استفاده می‌شود. اندازه‌گیری به دست آمده با نمودار رشد استاندارد قیاس می‌شود. به طور کلی اندازه دور سر نوزاد سه هفته ای پسر 37.2 و در نوزادان دختر 36.4 خواهد بود.

اصول اولیه خواب در سه هفتگی نوزاد

میزان زیاد شیر خوردن نوزاد سه‌هفته‌ای باعث خستگی و به دنبال آن خواب در هفته سوم رشدش می‌شود. خواب نوزاد سه هفته ای بسیار اهمیت دارد چرا که خواب به رشد جسمی آنان کمک می‌کند و در این زمان حتی میزان هورمون رشد بیشتری ترشح می‌شود، در نتیجه سلول‌های بدن با سرعت بیشتری تکثیر می‌شوند.

نوزاد در هفته سوم تولدش به 16 ساعت خواب در  طول شبانه‌روز نیاز دارد. شاید دلتان بخواهد که در این هفته برنامه خواب او را تنظیم کنید. اما باید به شما بگوییم چند هفته طول بکشد تا مغز نوزاد، تفاوت بین شب و روز را درک کند.

متأسفانه، هیچ ترفندی برای سرعت بخشیدن به این روند وجود ندارد. اما به یاد داشته باشید که به‌طور کلی خواب در سه هفتگی نوزاد الگوی مشخص و قانونمندی ندارد و در چند هفته اول ممکن است نوزاد بین چند دقیقه تا چند ساعت، هر چند بار طی روز بخوابد و بیدار شود.

اصول اولیه تغذیه در سه هفتگی نوزاد

با آغاز سه هفتگی نوزاد، او زمان بیشتری را نسبت به هفته اول و دوم در بیداری سیر می‌کند. در این مرحله بدن نوزاد سه‌هفته‌ای شروع به وزن‌گیری و کنترل عضلات می‌کند، بنابراین به انرژی بیشتری نیاز دارد. پس بهتر است از هفته سوم تا یک ماهگی نوزاد بین 6 تا 8 بار در روز، تغذیه شود. یعنی مادر باید هر سه ساعت یک‌بار به نوزاد خود شیر بدهد.

در طی هر بار تغذیه و شیر خوردن، یک نوزاد تازه متولد شده می‌تواند فقط در حدود 28 یا 56 سی‌سی مایع شیر مصرف کند. وقتی که به نوزادتان بیش از حد مشخص شده شیر می‌دهید، متوجه خواهید شد که دهان او کف کرده تا بدین طریق شیر اضافی را دفع کند اما نگران نباشید چرا که این وضعیت تا یک یا دو ماه آینده درست خواهد شد.

اگر نوزاد در 3 هفتگی به هر دلیلی شیرخشک مصرف می‌کند، میزان آن در هر ۲۴ ساعت، پنج یا شش شیشۀ ۱۲۰ سی‌سی است.

بانک شیر نوزادان چیست؟

بانک شیر یک مؤسسه بدون سودرسانی مالی، تنها با هدف تأمین شیر مادران پاستوریزه‌شده طی فرایند اهدای شیر، انجام فرایند غربالگری، ذخیره کردن و توزیع شیر اهدایی بر اساس قوانین موجود فعالیت می‌کند.

بنابراین اگر بنا به هر دلیلی قادر به شیردادن به نوزاد سه‌هفته‌ای خود نیستید و کودک شما دارای شرایط پزشکی است که به شیر مادر نیاز دارد (از جمله نارس بودن، عدم رشد، عدم تحمل شیرخشک یا آلرژی)، راه‌هایی برای دریافت شیر ​​مادر از مادران دیگر از طریق شیر وجود دارد مانند بانک شیر.

به هیچ عنوان در این شرایط بری شیردهی به نوزادتان از شیر مادرانی که آشنا یا دوست یا فامیل شما هستند استفاده نکنید چرا که این خطر وجود دارد که دوست یا فامیل شما ناخواسته ویروسی مانند بیماری لایم یا هپاتیت به نوزاد شما منتقل کند. همچنین این احتمال وجود دارد که اگر دوست شما دارو مصرف می‌کند، در جریان شیردهی این دارو وارد جریان خون نوزاد شما شود.

کاهش در میزان و طول مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر که امروزه در کشورهای رو به رشد به صورت یک مسئله بهداشتی درآمده است، می‌تواند منجر به افزایش میزان سوءتغذیه، عفونت و مرگ‌ومیر نوزادان شیرخوار شود. اطلاعات و دانش کم و باورهای غلط در مورد تغذیه نوزاد سه‌هفته‌ای، شاغل بودن مادران و گرایش برخی مادران به تغذیه شیرخوار با شیرخشک یا شروع زودتر از موعد تغذیه تکمیلی با غذای کمکی و تبلیغات فریبنده در مورد شیرخشک، همگی بخشی از علل کاهش گرایش به شیر مادر و افزایش استفاده از شیرخشک است. این در حالی است که از نظر متخصصان و کارشناسان، برای تغذیه نوزادان زودرس در مواقعی که شیر مادرانشان ناکافی است، شیر اهدایی به صورت پاستوریزه ارجحیت دارد.

 مصرف قطره ویتامین D در نوزاد سه هفته ای

به جز اینکه مصرف ویتامین دی در دوران بارداری لازم و ضروری است، این ویتامین باید بعد از تولد نوزاد نیز به موقع مورد استفاده قرار بگیرد چرا که تنها مقادیر کمی ویتامین D از طریق شیر مادر به نوزادان منتقل می‌شود. ویتامین D در بسیاری از فعالیت‌های بدن از جمله رشد و کلسیم رسانی به استخوان‌ها نقش مهمی دارد.

توجه کنید به نوزادانی که روزانه بیش از 500 میلی‌لیتر شیرخشک مصرف می‌کنند، نباید مکمل مولتی‌ویتامین داده شود. این امر به این دلیل است که شیر خشک‌ها غالباً با ویتامین D و سایر مواد مغذی تقویت شده است؛ اما اگر کمتر از این مقدار شیرخشک مصرف می‌کنند، به آن‌ها نیز باید مکمل ویتامین دی داده شود. اما با این حال از پزشک متخصص خود بپرسید که آیا باید قطره ویتامین D را به شیشه شیر کودک خود اضافه کنید یا خیر.

واکسن نوزاد سه هفته ای

نوزاد در بدو تولد واکسن پنج‌گانه، BCG، هپاتیت و فلج اطفال را دریافت می‌کند و از آن پس تا دو ماهگی واکسنی ندارد.

وضعیت دمای استاندارد بدن نوزاد سه هفته ای

دمای طبیعی بدن نوزاد همواره باید توسط والدین کنترل شود و مواردی مانند گرم بودن بدن نوزاد، دمای بدن نوزاد بعد از واکسن و دمای پایین بدن نوزاد به پزشک اطلاع داده شوند تا درمان لازم برای آن‌ها صورت گیرد. به طور کلی دمای بدن نوزاد سه هفته ای در حالت طبیعی 37 درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته می‌شود.

تب خفیف زیر 38.5 درجه سانتی‌گراد در نوزادان در این سن معمولاً جای نگرانی ندارد، اما دمای 38.5 درجه سانتیگراد یا بالاتر نیاز به تماس فوری با پزشک دارد.

الگوی طبیعی دفع ادرار و مدفوع نوزادان در هفته سوم

در هفته سوم با افزایش تغذیه، میزان مدفوع و ادرار کودک هم افزایش پیدا می‌کند. سعی کنید به طور مرتب، پوشک کودک را عوض کنید و ناحیه پوشک را تمیز نگاه دارید.

دفع مدفوع در نوزاد سه هفته ای

تعداد دفعات طبیعی مدفوع نوزادان مختلف، متفاوت است. اما زیاد کار کردن شکم نوزاد، به نوع تغذیه نوزاد، بستگی دارد. در صورتی که شیر مادر تغذیه شود، اگر در طول روز بین 8-7 بار مدفوع کند، جای نگرانی وجود ندارد اما در صورت دفع مدفوع بیش از آن، بهتر است به متخصص مراجعه شود.

اما در نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند نسبت به نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، تعداد دفع مدفوع کمتری دارند.

در مورد رنگ مدفوع نوزادان در هفته سوم بعد از تولد باید گفت که در نوزادان وابسته به شیر مادر، مدفوع آنان زرد یا کمی سبز خواهد بود و قوام آن، خمیرمانند یا خامه‌ای خواهد بود یا حتی ممکن است آن‌قدر آبکی باشد که شبیه اسهال به نظر برسد. اما در نوزادان وابسته به شیرخشک، مدفوعی خمیری و شبیه کرۀ بادام‌‌زمینی و طیف رنگ‌های قهوه‌ای دارند؛ قهوه‌ای به رنگ برنز یا قهوه‌ای مایل به زرد یا سبز.

دفع ادرار در نوزاد سه هفته ای

 نوزادان وابسته به شیر مادر، نباید بیشتر از 8 بار در روز ادرار کنند در حالی که این عدد برای نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند 10 بار است، زیرا درصورت تغذیه با شیشه شیر نوزاد در هر وعده مقدار بیشتری از مایعات را دریافت خواهد کرد و در نتیجه ادرار بیشتری تولید خواهد شد.

هم نوزادانی که شیر خشک می‌خورند و هم آنانی که شیر مادر می‌خورند پس از گذشت یک هفته نباید کمتر از 6 بار در روز ادرار کنند. اگر دفعات ادرار نوزاد شما کمتر از 7 بار در 24 ساعت است با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید

وضعیت پوست نوزادان در هفته سوم

اگر نوزاد سه هفته‌ای شما، زودتر از موعد و قبل از هفتۀ ۳۷ بارداری به دنیا آمده‌اند، پوست نازک و تقریباً شفافی دارند که ممکن است با موی نازک و پرزمانندی که کرک‌های جنینی نامیده می‌شود، پوشانده شده باشد. نوزادان همۀ نژادها و قومیت‌ها با پوستی به رنگ ارغوانی مایل به قرمز متولد می‌شوند که پس از یک روز به قرمز مایل به صورتی تغییر می‌یابد. تا نهایتاً شش ماه آینده، پوست نوزاد، رنگ دائمی خود را پیدا می‌کند اما با وجود این که نوزادان به داشتن پوست صاف معروف هستند، کودکان سه هفته‌ای قطعاً این‌طور نیستند.

به عنوان مثال جوش‌های قرمز و سرسفید، بثورات پوست، پوسته پوسته شدن از عارضه‌های پوستی در هفته سوم نوزاد است که جای نگرانی ندارد چرا که این موارد فقط نشانه‌ای از گردش خون نابالغ کودک شما است و تمام عارضه‌های پوستی نوزادان موقتی هستند.

برقراری پیوند عاطفی بین نوزاد و مادر در هفته سوم

پیوند بین مادر و نوزاد سه هفته‌ای پیچیدگی زیبایی دارد و اغلب برای محکم شدن نیاز به گذشت زمان دارد. اگر شما مراقب نیازهای اساسی نوزادتان هستید و به طور مرتب او را در آغوش می‌گیرید، ولی هنوز با او پیوند عمیقی برقرار نکرده‌اید ناراحت نباشید، زیرا خصوصیات نوزاد سه هفته ای باعث می‌شود قادر به تشخیص این جزئیات در هفته سوم نباشد. برخی از مادرها، اگر پیوند خارق‌العاده‌ای را با کودکشان حس نکنند، بلافاصله دچار احساس گناه می‌شوند. اما لازم است بدانید که برقراری پیوند واقعاً یک تجربۀ منحصربه‌فرد است و رشد آن طی زمان به همان اندازه آنی ایجاد شدن قابل قبول خواهد بود.

انواع گریه نوزاد سه هفته‌ای

نوزاد در 3 هفتگی از طریق گریه کردن با والدین خود حرف می‌زند و هر نوع گریه کردن او معنای متفاوتی دارد.

شما کم کم در هفته سوم تولد نوزاد می‌توانید علت گریه او را تشخیص دهید.

گاهی گریه از روی گرسنگی است که با بازکردن دهان نوزاد و دنبال کردن سینه مادر همراه است. اما گاهی نوزاد پس از شیر خوردن و در عین تمیزی و خشک بودن پوشک هم در ساعات مشخصی شروع به گریه کردن می‌کند.

اگر این گریه‌ها بی‌وقفه سه ساعت و سه روز در هفته یا هر روز هفته و همراه با جمع کردن پای نوزاد در شکمش باشد  ممکن است علت آن کولیک باشد. این نوع گریه‌ها ممکن است تا چهار ماهگی نوزاد ادامه پیدا کند.

گاهی اوقات گریه نوزاد سه هفته‌ای بر اثر گوش درد است. در این صورت اگر شما گوش او را لمس کنید گریه او شدیدتر و همراه با جیغ می‌شود.

بازی مناسب برای تقویت حواس در هفته سوم رشد نوزاد

نوزادان در رحم مادر صدا را تشخیص می‌دهند. آن‌ها با ریتم، صدا و حرکت آشنا شده‌اند؛ بنابراین اولین بازی هفته‌ی سوم نوزاد که می‌توانید در این سن برای او انجام بدهید تقویت شنوایی نوزاد 3 هفته ای اوست. خواندن لالایی یا گذاشتن وایت موزیک‌ها می‌تواند برای آن‌ها جذاب باشد.

تقویت بینایی نوزاد سه هفته ای از دیگر کارهایی است که می‌توانید انجام دهید. نوزادان تنها در هفته‌های اول قادر به تشخیص روشنی از تاریکی هستند.

بنابراین نشان‌دادن تصاویر سیاه و سفید به آن‌ها کمک می‌کند عصب‌های بینایی خود را تقویت کنند.

سؤالات متداول