زمان تقریبی مطالعه: 11 دقیقه
نوجوانان در طول روز درگیر اتفاقات بسیاری ازجمله مدرسه، کارهای روزمره، فعالیت‌های فوق برنامه، ورزش و وقت با گذراندن با دوستان و خانواده هستند. علیرغم همه این‌ها، بسیاری از نوجوانان حواسشان به قسمت‌های دیگر زندگی‌شان پرت می‌شود که این امر می‌تواند در انجام تکالیف، انتخاب روابط خوب و برتری در فعالیت‌های بیرونی اختلال ایجاد کند. در حالی که نمی‌توان به‌طور کامل از شر موانع حواس پرتی در نوجوانان خلاص شد، اما کمک به نوجوانان در حفظ تعادل بین چیزهای مهم و نحوه مدیریت حواس‌پرتی‌های احتمالی می‌تواند به موفقیت آن‌ها کمک کند.
حواس پرتی در نوجوانان به چه معناست؟
همه نوجوانان برای انجام کارهای روزمره و تکالیف مدرسه خود به تمرکز نیاز دارند. اگر نتوانند تمرکز کنند، نمی‌توانند به وضوح فکر کنند، روی یک کار تمرکز کنند یا توجه خود را حفظ کنند. در صورت حواسپرتی و عدم تمرکز، عملکرد نوجوانان در محیط خانه یا مدرسه ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرد.
حواسپرتی توجه نوجوان را از آنچه باید در آن لحظه انجام دهد دور می‌کند. حواس پرتی می‌تواند منشأ بیرونی (مانند سروصدا) یا داخلی (مانند خستگی یا استرس) داشته باشد.
دلیل عدم تمرکز نوجوانان
از مهم‌ترین علل حواس پرتی نوجوانان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
1.دنیای الکترونیک
چت کردن، بازی‌های رایانه‌ای و تماشای تلویزیون فعالیت‌های لذت بخشی هستند که بسیاری از نوجوانان در زمان استراحت خود انجام می‌دهند. این فعالیت‌ها می‌توانند منجر به حواس پرتی در نوجوانان شوند. برنامه‌های تلویزیونی مورد علاقه می‌توانند حواس نوجوان شما را از انجام تکالیف، رفتن به رختخواب در یک ساعت معین و انجام کارهایش منحرف کنند. چت کردن با تلفن همراه نیز می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین دلایل حواسپرتی در نوجوانان باشد.
2.شبکه‌های اجتماعی
بسیاری از نوجوانان از شبکه‌های اجتماعی برای گفتگو و گذراندن وقت با دوستان دور و نزدیک و همچنین خانواده استفاده می‌کنند. گذراندن زمان زیاد در شبکه‌ها می‌تواند نوجوان شما را از انجام به‌موقع کارهای مدرسه‌اش باز دارد و حتی ممکن است او را تا دیروقت بیدار نگه دارد. تعیین محدودیت در زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی کمک زیادی به نوجوان شما می‌کند تا روابط سایبری را با روابط واقعی متعادل کند.
3.کمبود خواب
نوجوانان برای اینکه بهترین عملکرد خود را داشته باشند به خواب منظم نیاز دارند. هر نوجوان بسته به سنی که دارد به 8 تا 12 ساعت خواب در طول روز نیاز دارد. در حالی که خواب خوب شبانه می‌تواند برای بدن و ذهن معجزه کند، کمبود خواب می‌تواند موجب حواس پرتی در نوجوانان شود و تمرکز را تحت تأثیر قرار دهد و خطرات طولانی مدتی برای سلامتی ایجاد کند. یک الگوی خوب خواب را برای نوجوانتان تنظیم کنید و اجازه ندهید شب‌ها تا دیروقت بیدار بماند.
4.رژیم غذایی بد
مصرف مواد غذایی اشتباه، حذف وعده‌های غذایی و سوء تغذیه می‌تواند منجر به علائم عدم تمرکز در نوجوانان شود. زمانی را برای صرف صبحانه منظم در نظر بگیرید و خوراکی‌های ناسالم را با میان وعده‌های سالم جایگزین کنید. در حالی که نان سبوس‌دار، شیر و غیره بدن را آرام می‌کند، نوشیدنی‌های غنی از کافئین باعث بی‌خوابی می‌شوند. به طور منظم یک رژیم غذایی متعادل برای نوجوان خود فراهم کنید و به او بفهمانید که یک ذهن سالم مستلزم یک رژیم غذایی سالم است.
5.وظایف سخت
وقتی نوجوانان کاری را سخت می‌بینند، سعی می‌کنند از انجام آن اجتناب کنند. یک راه‌حل آسان برای این کار این است که کار سخت را به کارهای کوچک‌تر و ساده‌تر تقسیم کنید. به این ترتیب نوجوان علاقه‌مند می‌شود تا کارهایی را پس از دیگری بدون اضطراب انجام دهد.
6.تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی از دیگر عوامل حواس پرتی در نوجوانان است. این تغییر می‌تواند علائمی را در بدن و زندگی نوجوان ایجاد کند که مهم‌ترین آن‌ها مشکلات خواب، گیجی، خستگی و افسردگی است. همه این علائم در واقع علت عدم تمرکز هستند. اگر نوجوان شما این نوع علائم را دارد، می‌توانید یک آزمایش خون ساده برای بررسی عدم تعادل هورمونی انجام دهید.
8.نداشتن برنامه منظم
اگر نوجوان برای انجام کارهایش برنامه نداشته باشد، به طور ناخودآگاه احساس می‌کند که زمان بیشتری در اختیار دارد و به همین دلیل خیال پردازی می‌کند و همین خیال پردازی، عدم تمرکز را به دنبال دارد.
عوارض حواس پرتی در نوجوانان
- عدم تمرکز هنگام مطالعه و خیال پردازی حواسپرتی و خیال پردازی در ابتدا نه تنها نوجوان را ناراحت نمی‌کند، بلکه باعث سرگرم شدن او نیز می‌شود اما رفته رفته هر چه این حواس پرتی بیشتر می‌شود، دیگر آن حالت خوشایند را ندارد و ممکن است به صورت یک بیماری خودش را نشان دهد یا مانع از انجام صحیح کارهای فرد یا تمرکزش هنگام مطالعه شود.
- دشواری در یادگیری حواسپرتی، کارهای ساده‌ای را که نوجوان در طول روز انجام می‌دهد با مشکل مواجه می‌کند. یکی از عوارض حواسپرتی نوجوانان، عدم تمرکز در مطالعه است. نوجوانانی که از مشکل عدم تمرکز رنج می‌برند، هنگام مطالعه دچار مشکل هستند و به سختی مطلبی را یاد می‌گیرند.
- اختلال در خواب
- مشکلات رفتاری
- انزوای اجتماعی
راه‌های درمان و پیشگیری حواس پرتی در نوجوانان
به عنوان والدین، دانستن اینکه چگونه به نوجوانتان کمک کنید تا حواسپرتی و عدم تمرکزهایش را کاهش دهد، بسیار مهم است. مسلماً خود شما هم در دوران نوجوانی حواس‌پرتی‌هایی داشتید؛ تلویزیون را به خاطر دارید؟ اما در زندگی مدرن امروزی، تعداد عواملی که منجر به حواس پرتی در نوجوانان می‌شوند بیشتر شده است اما نگران نباشید. شما می‌توانید برای به حداقل رساندن حواسپرتی و کمک به نوجوان خود برای مقاومت کردن در برابر وسوسه‌های تکنولوژی، اقدامات مثبتی انجام دهید. با امتحان کردن نکات مهم زیر، به آن‌ها کمک خواهید کرد متمرکز بمانند و عادات مطالعه بهتری ایجاد کنند.
1-درک سطوح انرژی برای تمرکز بهتر
مطالعات نشان می‌دهند که هر فرد در طول روز به طور متوسط حدود 1 الی 2 ساعت، حداکثر تمرکز خود را حفظ می‌کند. درک الگوهای انرژی بسیار مهم هستند. بهترین زمان تمرکز برای اکثر مردم، اواخر صبح است. برای درصد کمتری از جمعیت، این فوکوس بیشتر در اواخر شب اتفاق می‌افتد. درک بهترین شیوه عملکرد نوجوان می‌تواند به شما کمک کند جلوی بحث‌ها و تلاش‌های بی‌سرانجام را بگیرید. اگر شب پربارترین دوره برای اوست، با او مبارزه نکنید؛ بلکه در تنظیم برنامه‌اش به او کمک کنید.
2-آموزش مغز برای نادیده گرفتن حواسپرتی
برای کمک به نادیده گرفتن حواس پرتی در نوجوانان، برخی از تمرینات مغزی می‌توانند تفاوت زیادی ایجاد کنند. تکنیک ABC یک روش اثبات شده است که بسیاری از مردم آن را مفید می‌دانند.
A برای آگاهی است –تشخیص اینکه حواسپرتی چیست.
B مخفف تنفس عمیق است – زمان کم کردن سرعت و فکر کردن به خواسته‌ها.
C برای انتخاب است – با انتخاب آگاهانه یا نادیده گرفتن می‌توان با حواسپرتی مقابله کرد.
یکی از راه‌های مثبت برای تشویق نوجوان به آموزش مغزش این است که از او بخواهید وقتی متوجه می‌شود ذهنش سرگردان است، از عبارت «اکنون اینجا باش» با صدای بلند استفاده کند. هر بار که حواس پرتی رخ می‌دهد، این عبارت می‌تواند دوباره تکرار شود.
این نوعی مدیتیشن است که می‌تواند نتایج خوبی برای برخی افراد داشته باشد، اما برخی دیگر ممکن است آن را چالش برانگیز بدانند. اگر نوجوان شما متوجه شد که این روش برای او کار نمی‌کند، به او فشار نیاورید. تلاش بیش از حد برای خالی کردن ذهن او می‌تواند به نوعی استرس تبدیل شود. بهترین راهکار این است که روش دیگری را برای جلوگیری از حواس پرتی پیدا کنید.
3-دانستن تفاوت بین فضای کار و استراحت
یکی از دلایل اصلی که دانش‌آموزان در زمان مطالعه به راحتی حواسشان پرت می‌شود این است که اغلب هیچ تفاوتی بین فضای انجام تکالیف و فضایی که در آن استراحت می‌کنند وجود ندارد.
اگر نوجوان شما عادت دارد روی کاناپه یا در رختخواب مطالعه کند، ممکن است تمرکز روی کار برای او دشوارتر باشد.
بهتر است یک فضای مطالعه اختصاصی ایجاد کنید که نوجوان فقط برای مطالعات امتحانی خود از آنجا استفاده کند. این کار باعث می‌شود تا حد و مرزهایی را تعیین کند و جلوگیری از حواس پرتی را آسان‌تر می‌کند. اگر فقط اتاق خواب او را برای کار دارید، به بازسازی موقت آن نگاه کنید و آن را به گونه‌ای تغییر دهید که به او کمک کند روی مطالعه و امتحان تمرکز کند. استفاده از تخته‌های چوب پنبه‌ای، یا برنامه ریزهای دیواری، با برنامه‌های مطالعه واضح و لیست کارهایی که می‌تواند در پایان هر روز علامت گذاری کند، می‌تواند به او کمک کند ذهنش را در حالت کار نگه دارد.
4-محدودیت دسترسی به تلفن همراه
داشتن موبایل می‌تواند یکی از اصلی‌ترین عوامل حواس پرتی در نوجوانان باشد. مواقعی که در فیس‌بوک، اینستاگرام و غیره در حال فعالیت هستند، به شدت زمان مطالعه آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
در شروع هر جلسه مطالعه، آن‌ها باید تلفن خود را در حالت بی‌صدا و ترجیحاً دور از دید قرار دهند. با قرار دادن موبایل در اتاقی دیگر در طول جلسه مطالعه، آن‌ها را تشویق کنید که یک قدم جلوتر بروند.
5-استفاده از هدفون‌ها
حتی اگر محیط مطالعه نوجوان شما پر سروصدا نباشد، هدفون‌های حذف نویز می‌توانند به کاهش درهم تنیدگی صداهای منحرف کننده خانه، ازجمله صدای ماشین لباسشویی یا صحبت کردن دیگر اعضای خانواده، کمک کنند. با این حال، برای برخی از نوجوانان، سکوت می‌تواند کر کننده باشد و آن‌ها با موسیقی بهتر کار می‌کنند. آن‌ها را تشویق کنید تا موسیقی خود را عاقلانه انتخاب کنند – موسیقی همراه با شعر می‌تواند حواس پرتی را بدتر کند.
6-خوب خوابیدن
خواب یکی از مهم‌ترین عوامل برای استراحت و شادابی ذهن است. ذهن برای به دست آوردن و ذخیره اطلاعات جدید نیاز به استراحت دارد. غلبه بر مشکلات خواب و خواب منظم مؤثرترین راه برای رفع حواس پرتی در نوجوانان است.
7-ورزش کردن
ورزش کردن نه تنها برای بدن مفید است، بلکه یکی از روش‌های درمان حواس پرتی در نوجوانان است و به مغز کمک می‌کند تا عوامل عدم تمرکز را نادیده بگیرد.
8-استراحت در حین مطالعه
داشتن استراحت‌های کوتاه حین مطالعه باعث می‌شوند نوجوان خسته نشود و تمرکز و توجه خود را از دست ندهد. علاوه بر این، در چنین مواقعی عملکرد بهتری دارد و از هرگونه حواس پرتی دور است.
سؤالات متداول
مهم‌ترین دلایل حواسپرتی نوجوانان را می‌توان اضطراب و نگرانی، فشارهای روانی، گرسنگی و تشنگی، رسانه‌های اجتماعی، تغییرات هورمونی و نداشتن برنامه منظم دانست.
حواسپرتی در نوجوانان را می‌شود با کارهایی مانند این موارد محدود کرد: عوامل حواس پرتی را محدود کنید، فضای مجزایی برای مطالعه نوجوان در نظر بگیرید، برنامه‌ریزی داشته باشید، از هدفون حذف نویز استفاده کنید و در فواصل معین استراحت کوتاه داشته باشید
