پرخاشگری در نوجوانان + علل و نحوه برخورد صحیح با  نوجوان پرخاشگر

زمان تقریبی مطالعه: 21 دقیقه

دوره نوجوانی شروع دوره پر چالشی هم برای والدین و هم فرزندان است. در این سن علاوه بر تغییر فیزیکی و هورمونی، برخی تغییرات روانی زمینه‌ساز بروز خشم و رفتار پرخاشگرانه در نوجوان می‌شود. پرخاشگری نوجوانان از حالاتی است که همه انسان‌ها حداقل چند بار در طول زندگی آن را تجربه کرده‌اند و با آن آشنا هستند؛ اما این احساس‌ها در دوران حساس نوجوانی ممکن است با شدت بیشتری بروز پیدا کند. بروز پرخاشگری در نوجوانان و زودرنجی، از جمله مشکلاتی است که در این دوران به وجود می‌آید.

 اگر نوجوانان در این دوره بیش از اندازه خشمگین می‌شوند و نمی‌توانند رفتار خود را کنترل کنند یا به دیگران آسیب می‌زند یعنی کنترلی بر رفتار خود ندارد و بهتر است والدین با آگاهی از علائم پرخاشگری و ریشه‌یابی علل پرخاشگری در نوجوانان به فرزند خود کمک کنند.

پرخاشگری در نوجوانان چگونه است؟

بعضی‌ از روان‌شناسان پرخاشگری در نوجوانان را رفتاری می‌دانند که به دیگران آسیب می‌رسانند یا بالقوه می‌تواند آسیب برساند. این آسیب ممکن است بدنی باشد مثل کتک زدن، گازگرفتن، لگدزدن؛ یا در برخی مواقع این آسیب لفظی است؛ مثل فریاد زدن، رنجاندن،  به‌صورت تجاوز به حقوق دیگران مثل چیزی را به‌زور گرفتن. نقطه قوت این تعریف‌ها عینی بودنش است و نقطه‌ضعف آن این است که شامل بسیاری از رفتارهایی است که ممکن است به طور معمول پرخاشگری تلقی نشود.

پس از اینکه نوجوان در شرایطی خاص فرار می‌گیرد دچار حالت‌های عصبی و تند خویی‌هایی می‌شود که می‌توان آن را پرخاشگری نامید.

این شرایط می‌تواند ناکامی در علایق عشقی، ناتوانی در انجام فعالیت‌های کاری، ناکامی در تحصیل، نصیحت‌های زیاد و مکرر، تحقیر شدن و مورد تمسخر قرارگرفتن، برچسب‌زدن‌های نامناسب روانی، دفاع بی‌مورد از خود و یا از اطرافیان، مرگ نزدیکان و در مواردی ابراز بزرگی و قدرتمندی، تنبیه‌های بدنی و محرومیت‌های مالی و عاطفی والدین و… باشد.

اما به طور کلی پرخاشگری در نوجوانان در کل به حالت هیجانی و برانگیختگی شدید احساسات می‌گویند که در روبرو شدن با مسائل و مشکلات روزمره و همچنین محرک‌های نامناسب محیطی به ‌صورت‌‌های مختلف بروز پیدا می‌کنند.

نوجوانانی که به‌تازگی از دنیای کودکی خود خارج شده‌اند و همواره در حال تغییر و روبرو شدن با بحران‌های بزرگسالی از جمله پذیرش مسئولیت اجتماعی هستند بیشتر دچار این حالت می‌شود؛ ازاین‌رو پرخاشگری در نوجوانان شایع‌ است.  

انواع پرخاشگری در نوجوانان

انواع پرخاشگری را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: فیزیکی، کلامی و اجتماعی. علائم پرخاشگری در نوجوانان بر اساس نوع آن متفاوت است که در ادامه به تفکیک به آن اشاره می‌کنیم:

پرخاشگری فیزیکی

 به معنای آسیب رساندن به بدن از طرف فرد دیگری یا حتی آسیب رساندن به خود است؛ درواقع به آن پرخاشگری جسمی هم می‌گویند.

علائم پرخاشگری فیزیکی در نوجوانان

اگر سه مورد از علائم زیر در ۱۲ ماه گذشته در فرزندتان وجود داشته باشد یا یکی از این دسته علائم در شش ماه گذشته در رفتار نوجوانتان تکرار شده باشد می‌توان گفت فرد پرخاشگری دارد

پرخاشگری نسبت به افراد و حیوانات:

•  فرد قلدر است و تهدید می‌کند و دیگران را می‌ترسان
• زد و خورد جسمانی را شروع می‌کند از سلاح‌هایی مثل چوب و آجر، چاقو و… استفاده می‌کند که می‌تواند به دیگران صدمه جسمانی بزند.
• نسبت به دیگران قساوت جسمی داشته است یا نسبت به حیوانات قساوت جسمی داشته است.
• در مواجهه با قربانی دست به دزدی می‌زند یا زورگیری می‌کند.
• دیگران را به فعالیت جنسی وادار می‌کند

تخریب اموال:  

• به‌صورت عمدی باعث ایجاد آسیب جدی می‌شود و به آتش‌افروزی دست می‌زند
• اموال دیگران را تخریب می‌کند.

پرخاشگری کلامی

 تهدید به پرخاشگری جسمی، فریاد زدن و فحش دادن، توهین به فرد یا خانواده یا ظاهر او، بدنام کردن فرد، حرف‌های نژادی یا جنسیتی زدن، آزار و سو استفاده عاطفی و ریشخند و تمسخر دیگران، مزاحم شدن با تماس‌های تلفنی، نامه و پیام‌های آنلاین از جمله نشانه‌های پرخاشگری کلامی است.

پرخاشگری اجتماعی

 این نوع از پرخاشگری از طریق طردشدن اجتماعی اتفاق می‌افتد. پرخاشگری اجتماعی می‌تواند شایعه‌پراکنی و یا خودداری از صحبت با همسالان باشد یا حتی به بازی گرفتن رابطه دوستی به‌خاطر حرف‌زدن پست سر کسی نیز می‌تواند باشد.

نوجوانی که به پرخاشگری اجتماعی مبتلاست ممکن است موارد زیر را انجام دهد:

• اصولاً بااینکه خانواده بیرون بودن در شب را غدغن کردند بیرون می‌مانند (این حالت از 13 سالگی شروع می‌شود).
• به زود وارد خانه یا ماشین دیگران ‌شود.
• بیشتر اوقات برای به‌دست‌آوردن اجناس یا کمک دیگران یا فرار از تعهدی که دارد دروغ بگوید.
• اقلامی باارزش قابل‌توجه را بدون مواجهه شدن با قربانی بدزدد مثل بلندکردن جنس‌ها از مغازه‌ها بدون شکستن و زور و حتی در موارد نادری جعل اسناد.
• در طول زندگی با  والدین چه تنی چه ناتنی دستکم دو بار شب‌ها از خانه فرار کرده است (یک‌بار فرار کردند و مدت زیادی بیرون از خانه ماندند).
• از مدرسه فرار می‌کند و شروع این رفتار قبل از 13 سالگی است.

تفاوت پرخاشگری با خشونت

پرخاشگری و خشونت یا هم فرق دارند؛

• فردی که مرتکب یک اقدام خشونت‌آمیز می‌شود امکان دارد رفتارش با پرخاشگری همراه باشد؛ اما فردی که ماهیت تهاجمی دارد (پرخاشگری می‌کند) لازم نیست که حتماً درگیر اقدامات خشونت‌آمیز شود.
• پرخاشگری می‌تواند به درگیری فیزیکی یا کلامی منجر شود، اما بعضی وقت‌ها خشونت ممکن است تکانشی یا دفاعی یا باشد و به نیت آسیب‌زدن نباشد.
• خشونت بیشتر اوقات به‌عنوان جنبه فیزیکی پرخاشگری شناخته می‌شود؛ ولی امکان دارد به لحاظ ماهیت تکانشی، غارتگرانه، واکنشی یا دفاعی باشد.
• خشونت می‌تواند از عوامل موقعیتی یا محیطی ناشی شود و امکان دارد در نتیجة یک وضعیت روحی یا اعتقادات شخصی یا فرهنگی به وجود بیاید.

علل پرخاشگری در نوجوانان

نوجوانی دوره‌ای منحصربه‌فرد در رشد انسان است که همراه با تغییرات سریع فیزیولوژیکی و روانی است. به دلیل این تغییرات، نوجوانان اغلب با بحران‌ها و مشکلاتی به‌ویژه در زمینه سلامت روانی و عاطفی روبه‌رو می‌شوند. عوامل متعددی باعث رفتار خشونت‌آمیز می‌شوند؛  هر چه این عوامل بیشتر در زندگی شما وجود داشته باشد، احتمال پرخاشگری نیز بیشتر می‌شود.

قبل از آنکه به دنبال راه‌حل‌های مناسب برای برخورد با پرخاشگری در نوجوانان باشیم، لازم است که دلایل پرخاشگری در نوجوانان خود را پیدا کنیم.

باید توجه داشت که رفتار با خشونت یا تنبیه جسمی در این سن می‌تواند سبب بروز مشکلات بدتری شود و حتماً باید با ریشه‌یابی علل پرخاشگری نوجوانان، بهترین و صحیح‌ترین برخورد را در مقابله با پدیده پرخاشگری در نوجوانان به کار گرفت.

عواملی که تأثیر بر اختلال سلوك دارد را می‌توان به چهارطبقه: عوامل زیستی، روان‌شناختی، اجتماعی – فرهنگی و خانوادگی دسته‌بندی کرد.

تأثیر عوامل ارثی بر پرخاشگری در کودکان

ویژگی‌های ارثی مربوط به خلق‌وخو  با بقیه عوامل در تعامل نزدیکی هستند. در سال‌های اخیر بر تأثیر عوامل ژنتیکی در پرخاشگری تأکید بسیاری شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کودکان پرخاشگر، والدین پرخاشگری دارند. با اینکه پرخاشگری بیشتر تحت‌تأثیر عوامل ژنتیکی است تا عوامل محیطی، اما والدینی که دچار تغییرات خلقی هستند باید رفتار‌شان کنترل کنند.

عوامل روان‌شناختی

آزمون‌هایی که در زمینه عصب روان‌شناختی انجام شده نشان می‌دهد که بعضی از کودکان و نوجوانان پرخاشگر آسیب‌هایی را در ناحیه پیشانی و مغز دارند این قسمت از مغز ارتباط با توانایی تدبیر داشتن، اجتناب از آسیب و یادگیري از تجربه‌های منفی را دارد.

افرادی که پرخاشگر هستند در آزمون‌های عصب روان‌شناختی در مقیاس‌های کلامی و غیرکلامی عملکرد پایینی دارند. این نقص‌ها بیشتر در زمینه توجه، استدلال انتزاعی، تعیین هدف، برنامه‌ریزی و خودآگاهی دیده می‌شود.

عوامل اجتماعی اقتصادی

افرادی که طبقه اقتصادي – اجتماعی پایین و همچنین افرادی که در شهرهاي بزرگ زندگی می‌کنند در معرض خطر ابتلا به اختلال سلوك هستند؛ مثلاً یکی از شایع‌ترین عوامل میزان مصرف مواد و الکل در شهرهاي بزرگ است که رها شدن از اختلال را خیلی سخت‌تر می‌کند.

عوامل خانوادگی

عوامل خانوادگی زیادي در اختلال سلوك، تأثیر دارد این عوامل عبارت‌اند از:

• شیوه فرزندپروری یا همان سبک تربیت فرزند
• گرم یا خصمانه برخورد کردن والدین و نظارت داشتن یا نداشتن آنان به فعالیت‌های فرزند
• آسیب‌های روانی والدین: مثلاً افسردگی مادر، اختلال شخصیت والدین، اختلالات سوءمصرف مواد و رفتار ضداجتماعی
• مشکل زناشویی مثل طلاق، اختلاف، سوءرفتار با همسر
• اختلاف خواهر و برادرها.

نقش هورمون‌ها در پرخاشگری نوجوانان

هورمون‌ها و نوع پرخاشگری در دختران و پسران نوجوان متفاوت است که در ادامه به تفکیک به آن می‌پردازیم:

نقش هورمون‌ها در پرخاشگری دختران

 پرخاشگری در دختران به دلیل عدم تعادل هورمون‌ها نسبت به پسرها بیشتر است. برخی تحقیق‌ها نشان می‌دهد پرخاشگری در دختران ممکن است به دلیل عدم تعادل پروژسترون و استروژن باشد.

در بعضی از دختران نوجوان قبل از عادت ماهانه و در طول مرحله اول عادت ماهانه افزایش در تحریک‌پذیری و خصومت را در بخشی از سندروم پیش از قاعدگی تجربه می‌کنند. در تحقیقات نشان‌داده‌شده در دوران عادت ماهانه دختران مدرسه تمایل بیشتری به زیر پا گذاشتن قوانین مدرسه دارند و در نتیجه بیشتر تنبیه می‌شوند و حتی زنان در این دوره بیشتر مرتکب انجام جرم می‌شوند.

بین سندروم پیش از قاعدگی و کاهش سطح پروژسترون نسبت به تستوسترون رابطه‌ای وجود دارد که در این دوران تعادل آن به هم می‌ریزد و پرخاشگری در نوجوانان را به همراه دارد. عوامل دیگری نیز ممکن است در این دوران باعث افزایش پرخاشگری شوند ولی عدم تعادل این دو هورمون از نظریه‌های اصلی درباره پرخاشگری دختران در دوران عادت ماهانه است. البته باور زنان به اینکه در این دوران دچار پرخاشگری می‌شوند هم اهمیت دارد؛ مثلاً زنان آمریکای شمالی و کشورهای غربی تمایل دارند باور کنند در این دوره باید خلق‌وخوی منفی و احساس پرخاشگری داشته باشند.

نقش هورمون‌ها در پرخاشگری پسرها

هورمون تستوسترون یکی از هورمون‌های اصلی مربوط پرخاشگری است؛ پرخاشگری نوجوانان پسر نیز به دلیل وجود همین هورمون در بدن آنهاست تحقیق‌های زیادی نشان می‌دهد که بین سطح پرخاشگری و تستوسترون رابطه‌ای وجود دارد؛ اما نمی‌شود گفت تستوسترون منجر به پرخاشگری می‌شود و یا اینکه پرخاشگری باعث ترشح هورمون تستوسترون می‌شود.  این احتمال وجود دارد که تستوسترون باعث تداوم رفتارهای پرخاشگرانه می‌شود.

درمان پرخاشگری در نوجوانان

برای درمان پرخاشگری بهتر است با یک روانپزشک یا درمانگر مشورت کنیم. اصولاً آنها روش‌های زیر را پیشنهاد می‌دهند و این درمان‌ها به دلیل اهمیت پرخاشگری در نوجوانان بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد:

تغییر سبک زندگی

 برای درمان پرخاشگری در نوجوانان باید علت اصلی آن را پیدا کنیم. این کار ممکن است به نوجوانان کمک کند تا در مورد تجربه‌هایی که باعث می‌شوند احساس پرخاشگری کنند با کسی صحبت کنند. در بعضی از موارد می‌توانند یاد بگیرند که چگونه با تغییرات کوچک در سبک زندگی یا روابط خود از شرایط تحریک‌کننده پرخاشگری نیز جلوگیری کنند؛ همچنین می‌تواند استراتژی‌هایی برای کنار آمدن با شرایط ناامیدکننده تهیه کنند.

روان‌درمانی

 درمانگر ممکن است روان‌درمانی را برای کمک‌کردن به درمان پرخاشگری پیشنهاد کند. به‌عنوان‌مثال درمان شناختی رفتاری CBT می‌تواند به نوجوان پرخاشگر کمک کند و آموزش دهد چگونه رفتار خود را کنترل کند. این مورد می‌تواند به آنها در ایجاد مکانیسم‌های مقابله‌ای نیز کمک کند؛ همچنین می‌تواند در مورد اینکه عواقب عملکرد خود را درک کنند نیز کمک کند. این درمان می‌تواند باعث شود تا علل پرخاشگری نوجوان را پیدا کنید و آن را درک کنید؛ سپس می‌توانید در کاهش احساسات منفی نوجوان به او کمک کنید.

دارودرمانی

 در بعضی از موارد پزشک ممکن است داروهایی برای درمان پرخاشگری در نوجوانان تجویز کند. مثلاً پزشک ممکن است داروهای ضد صرع  AED مثل فنی توئین و کاربامازپین تجویز کند. ممکن است پزشک نوجوان را به مصرف مکمل‌های اسید چرب امگا ۳ ترغیب کند.

راه‌های کنترل پرخاشگری در نوجوانان

نقش و عملکرد خانواده در پرخاشگری و عزت‌نفس  نوجوانان بسیار مهم است؛

•  شما به عنوان والدین باید شرایط و ویژگی‌های دوران نوجوانی را درک کنید و نحوه برخورد خود را با نوجوانان تغییر دهید.
• به نوجوان اجازه دهید تا متوجه بزرگ‌شدن خود بشوند و احساس امنیت نیز داشته باشند.
• سعی کنید تا متوجه شوید دلیل خشم و پرخاشگری در نوجوانان چه چیزی است و از کجا و به چه دلیل نشئت ‌گرفته است؛ سپس راه‌های پیشگیری پرخاشگری در نوجوانان را پیدا کنید.
• در حدی که نوجوانان توانایی دارند به آنها مسئولیت بدهید.
• سعی کنید نوجوانان را مورد تشویق و تقدیر قرار دهید؛ هیچ‌وقت قدردانی کردن را فراموش نکنید.
• به او بگویید که خشم و پرخاشگری، پیامدها و عوارضی در زندگی آنها دارد و آگاهی‌های آن را افزایش دهید.
• راه‌هایی برای کنترل خشم به او آموزش دهید.
• آموزش دهید که چگونه می‌توانید هم خودتان را مدیریت کنید و هم مشکلات آن را حل کنید.
• تحت هیچ شرایطی نوجوانان خودتان را با نوجوانان دیگر و هیچ کسی مقایسه نکنید.
• سعی کنید در محیط خانه فضای آرامی را به وجود آورده تا آنها در آرامش قرار بگیرند.
• به آنها آموزش دهید که با فریاد زدن و خشمگین شدن هیچ مشکلی حل نمی‌شوند.
• گاهی اوقات از توانایی‌ها و نقاط قوتش در جمع تعریف و تمجید کنید تا احساسات خوبی داشته باشند.
• حریم شخصی‌اش را رعایت کنید و یک کنترل نسبی روی کارهایش داشته باشید و اجازه دهید خودش کارهایش را انجام دهد.
• نوجوان را مجبور به انجام کاری  نکنید و اجازه تصمیم‌گیری را نیز به عهده خودش بگذارید.
• در نهایت نیز در صورت نیاز با مشاور و روان‌شناس در ارتباط باشید تا راهنمایی‌های لازم را به شما بکند.

آموزش‌های لازم برای کنترل پرخاشگری در کودکان و نوجوانان

برای کنترل پرخاشگری آموزش‌های زیر را به نوجوانان خود بدهید:

مهارت‌های تعاملی

گاهی رفتار‌های پرخاشگرانه و مسائلی که به خشم مربوط می‌شود، از عدم اعتمادبه‌نفس ناشی می‌شود؛ پس به نوجوانان خود آموزش دهید که چگونه و به شکلی مناسب در برابر مشکلات خود بایستند. اهمیت صحبت کردن بدون نقض حقوق دیگران را به آن‌ها بگویید. مسائل خاص را در قالب نقش‌هایی با نوجوانان خود بازی کنید، مثل اینکه اگر کسی برای آن‌ها خط و نشان بکشد یا اگر احساس کنند از طرف شخص دیگری مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند، چگونه باید رفتار کنند.

زمانی برای خود رهبری

به نوجوانان آموزش دهید که وقتی عصبانی هستند، خود را رهبری کنند. به آن‌ها برای اینکه افکارشان را در یک فضای خصوصی جمع‌آوری کنند، استراحت بدهید و آن‌ها را ترغیب کنید تا در صورت احساس خشم، مکالمه خود را به پایان برسانند. دستورالعمل‌های خود رهبری را ایجاد کنید؛ مثلاً توافق کنید که اگر کسی در خانه بیش از حد عصبانی شد و خواست که یک بحث را ادامه دهد، قبل از ادامه مکالمه ۱۵ دقیقه صبر کند و سکوت کند. اگر آن‌ها تصمیم نادرست گرفتند، پیروی نکنید یا درحالی‌که هنوز ناراحت هستند به ادامه گفتگو اصرار نکنید؛ در عوض، با اینکه پس از یک دوره آرام شدن کوتاه، مکالمه را دوباره مرور کنید موافقت کنید.

مهارت‌های قابل‌پذیرش یا مقابله‌ای

نوجوانان باید راه‌های مناسب اجتماعی را برای مقابله با احساس عصبانیت بدانند. نوجوانانی که مهارت‌های مقابله‌ای را ندارند، احتمال بیشتری دارد به‌صورت کلامی یا جسمی پرخاشگر شوند. به نوجوان پرخاشگر خود کمک کنید تا مهارت‌های مقابله‌ای را برای مقابله با احساسات ناراحت‌کننده‌ای مثل ناامیدی شناسایی کنند. در زمینه شناسایی استراتژی خاص برای کنترل خشم و پرخاشگری در نوجوانان کمک کنید؛ مثلاً یک نوجوان امکان دارد با نقاشی کردن آرام شود و در مقابل نوجوان دیگری از پیاده‌روی سود می‌برد.

مهارت‌های حل مسئله

نوجوانانی که مهارت حل مسئله ندارند، امکان دارد برای برآورده کردن نیازهایشان به پرخاشگری متوسل شوند؛ پس به نوجوانان مهارت‌های اساسی حل مسئله را آموزش دهید. فرقی نمی‌کند که آن‌ها سعی در حل مسئله با یک دوست دارند یا با پروژه‌ای در مدرسه دست‌وپنجه نرم کنند، آن‌ها را تشویق کنید تا راه‌حل بالقوه را شناسایی کنند. سپس آن‌ها می‌توانند جوانب مثبت و منفی را قبل از انتخاب موردی که فکر می‌کنند بهترین عملکرد را دارد، مرور کنند. این مسئله می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا بفهمند که روش‌های زیادی برای حل کردن یک مشکل بدون عصبانیت و پرخاشگری وجود دارد. با گذشت زمان، آن‌ها به توانایی خود برای حل موفقیت آمیز مشکلات یقین پیدا می‌کنند اعتمادبه‌نفس بیشتری برای حل مشکلات خواهند داشت

نحوه برخورد صحیح با پرخاشگری در نوجوانان

• والدین در تربیت کودکان تضاد نداشته باشند و از تنبیه بدنی خودداری کنند.
• از اعمالی مثل محروم کردن کودکان از فعالیت‌های اجتماعی برای مدت کوتاه استفاده کنند.
• محدودیت‌هایی برای کنترل پرخاشگری در نوجوان ایجاد کنیم و آنها را به اطلاع نوجوانان برسانیم.
• رفتارهایی را که غیرپرخاشگرانه هست تقویت کنیم و سعی کنیم رفتارهای مثبت را از طریق تقویت به آنها آموزش دهیم.
• رفتارهایی مثل همکاری مهربانی خویشتن‌داری و… را می‌توان با کمک الگوسازی به آنها آموزش دهیم.
• مباحث گروهی و خانوادگی را که تاکید بر همکاری دیگران دارد استفاده کنیم.
• به آنها توجه بیشتری کنیم؛ ولی توجه افراطی ممنوع!
•  بین اعضای خانواده رابطه صمیمی برقرار کنیم.
• نقص‌های نوجوانان را به‌ویژه در جمع بیان نکنیم.
• هنگام عصبانیت با آنها جروبحث نکنیم

پرخاشگری باید از همان سال‌های اول زندگی کنترل شود تا در سال‌های بعد به‌صورت عادت در نیاید؛ همچنین ناکامی‌ها و محرومیت‌های آنها تاحدامکان برطرف شود.

رفتارهای غلط در برخورد با نوجوانان پرخاشگر

اصولاً همه ما می‌خواهیم نوجوانان موفق باشند اما بعضی وقت‌ها با رفتارهای نادرست که از سر علاقه و دلسوزی هست دچار اشتباه می‌شویم و نتیجه عکس را در تربیت نوجوانان داریم. نحوه برخورد با اشتباهات نوجوانان یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که بسیاری از خانواده‌ها از آن بی‌خبر هستند.

در برخی خانواده‌ها والدین به‌عنوان پدر مادر اشتباهات بزرگی می‌کنند؛

•  والدین سعی می‌کنند از اشتباهات نوجوانان خود جلوگیری کند! این کار اشتباه بزرگی است؛ ما انسان‌ها اگر اشتباه نکنیم تجربه هم کسب نمی‌کنیم و آموزش نمی‌بینیم. تنها چیزی که مهم است حدود این اشتباه‌ها و جنس آن‌هاست.
• سعی کنیم نجات‌دهنده و محافظت‌کننده تام نوجوانان باشیم.
• ما به‌جای یادگرفتن نحوه برخورد با اشتباهات نوجوانان، تلاش می‌کنیم آنها را از انجام اشتباهات محافظت کنیم؛ این یک روش کاملاً منسوخ است!

نوجوانان باید آموزش ببینند که در طول زندگی خود مسئولیت اشتباهات و خطاهایشان را بپذیرند درواقع ما با جلوگیری از خطای آنها، یک درس ارزشمند و آموزنده را از آنها دریغ می‌کنیم.

• شکست بخش اجتناب‌ناپذیر از زندگی است. شما باید به نوجوانان خود فرصت بدهید که از اشتباهات خودشان تجربه کسب کنند.

درست است که به عنوان والدین نگرانی‌های برای آینده نوجوان خوددارید و نمی‌توانید اجازه دهید مرتکب خطاهایی شود که آینده او را مختل می‌کند؛ با این حال قطعاً برخی از اشتباهات متداول وجود دارد که نوجوانان باید آنها را تجربه کنند بدون آنکه از طرف شما مورد سرزنش شدید قرار بگیرند.

اشتباهاتی که شما نباید به خاطر آن فرزندانتان را سرزنش کنید:

• دوست نادرست
• اجتناب از مسئولیت
• انتخاب‌هایی در مورد ظاهر خود
• امتحان کردن چیزی که در آن خوب نیستند
• تجربه احساسات ناراحت‌کننده و ناامیدکننده

عوارض پرخاشگری در نوجوانان

پرخاشگری می‌تواند به دلیل مشکلات جنسی باشد. عدم مراجعه به متخصص برای درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی و نیز آسیب‌های دائمی شود برخی از عوارض احتمالی پرخاشگری شامل موارد زیر است:

• دشواری و اختلال در کار مدرسه و محیط‌های اجتماعی و روابط آنها
• مصرف الکل و مواد مخدر برای تسکین یافتن
• مصرف کردن بیش از حد دارو و یا مسمومیت با الکل
• افزایش خطر آسیب‌دیدگی‌های جسمی
• تخلفات قانونی و مشکلات حقوقی برای گذر از مشکلات
• خودزنی
• عزت به نفس پایین
• خشونت یا خودکشی

سؤالات متداول