هرآنچه که در مورد وضعیت استاندارد رشد کودک پنج ساله باید بدانید

زمان تقریبی مطالعه: 25 دقیقه

پنج سالگی کودک می‌تواند سن واقعا سرگرم‌کننده‌ای باشد. در این زمان کودک شما عاشق بازی کردن است و تخیل در او بسیار قوی است. او هنوز احساس کوچک بودن می‌کند اما کاملا اهل گفتگو است و توانایی او در جمع‌آوری اطلاعات و همچنین، سوالاتی که می‌پرسد می‌تواند شما را به‌شدت تحت تاثیر قرار دهد. بااین‌حال، این سن همچنان پر از فراز و نشیب است و هنوز کودک پنج ساله در حال یادگیری مدیریت هیجانات است. اگر می‌خواهید در مورد پنج‌سالگی کودک با جزئیات بیشتری آشنا شوید در ادامه با ما همراه باشید تا با رشد کودک پنج ساله به‌صورت مفصل آشنا شوید.

رشد جسمی – حرکتی کودک پنج ساله

رشد جسمی و حرکتی کودک پنج ساله به این معنی است که استخوان‌ها و ماهیچه‌های کودک بر اساس نمودار رشد کودک 5 ساله چقدر تقویت شده‌اند و از سوی دیگر، توانایی حرکت و لمس محیط اطراف توسط کودک به چه میزان رسیده است. در ادامه با رشد جسمی- حرکتی کودکان در سن پنج‌سالگی با جزئیات بیشتری آشنا می‌شوید.

رشد جسمی کودک پنج ساله

رشد جسمی به پیشرفت و اصلاح مهارت‌های حرکتی کودکان یا به‌عبارت‌دیگر، توانایی آن‌ها در استفاده از بدن و کنترل آن اشاره دارد. درواقع رشد­جسمی با رشد مهارت‌های قسمت‌های مختلف بدن ازجمله مغز، ماهیچه‌ها و حواس ارتباط دارد.

ویژگی‌های ظاهری کودک پنج ساله

با توجه به مراحل رشد کودک در پنج سالگی دخترها معمولا در سن پنج‌سالگی، بین 5/16 تا 20 کیلوگرم وزن دارند و قد آن‌ها بین 105 تا 111 سانتیمتر متغیر است. در مقابل، وزن پسرها در سن پنج سالگی معمولا بین 17 تا 20 کیلوگرم و 300 گرم و قد آن‌ها بین 106 تا 111 سانتیمتر است. علاوه بر قد و وزن کودک پنج ساله، اندازه دور سر کودکان در این سن اغلب 53 سانتیمتر است. از سوی دیگر، کودکان ممکن است در پنج‌سالگی شروع به از دست دادن دندان‌های شیری کنند و احتمال دارد که دندان‌های اصلی از این سن شروع به درآمدن کنند.

اصول خواب کودک پنج ساله

اگرچه هر کودکی از نظر میزان خواب موردنیاز متفاوت است اما متخصصان به‌طورکلی بر این باورند که کودکان پنج‌ساله به 10 تا 13 ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند که این میزان خواب شامل 10 تا 11 ساعت خواب شبانه و صفر تا دو و نیم ساعت چرت روزانه می‌شود.

بنابراین، اگر فرزندتان با کمبود خواب مواجه است مهم است روتین مشخصی برای خواب کودک پنج ساله تعیین کنید، زمان خواب یکسانی را برای او مشخص کنید و به کودک کمک کنید که هر شب به این ساعت خواب پایبند باشد. علاوه بر این، کودک در پنج سالگی باید قادر باشد که شب‌ها در اتاق خودش و به‌تنهایی بخوابد.

اصول تغذیه و رژیم غذایی

کودکان در سن پنج‌سالگی به طیف گسترده‌ای از غذاهای سالم از پنج گروه غذایی نیاز دارند. میزان غذایی که این کودکان می‌خورند بر سایز بدن و سطح فعالیت آن‌ها تاثیر می‌گذارد. درواقع، کودکان پنج‌ساله باید 1 و نیم وعده میوه، 4 و نیم وعده سبزیجات، یک و نیم تا دو وعده لبنیات، 4 وعده غلات و 1 و نیم وعده گوشت بدون چربی، آجیل و حبوبات مصرف کنند. علاوه بر این، کودکان در این سن باید آب زیادی بنوشند و در مقابل، لازم است از مصرف نوشیدنی‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی، شیر و آب طعم‌دار و نوشیدنی‌های انرژی‌زا خودداری کنند.

مصرف خوراکی‌هایی مانند کیک، بیسکویت، چیپس، آب‌نبات، غذاهای سرخ‌شده و آماده نیز در 5 سالگی کودک مضر است زیرا آن‌ها حاوی قند، چربی اشباع‌شده و نمک بالایی هستند. مهم‌ترین ویتامین‌ها و مواد معدنی‌ای که کودکان پنج‌ساله به آن‌ها نیاز دارند شامل کلسیم، فیبر، ویتامین‌های گروه B، ویتامین D، ویتامین E و آهن هستند.

بررسی بهداشت و سلامتی در کودک پنج ساله

کودکان پنج‌ساله هر روز باید زمان زیادی را صرف فعالیت بدنی و بازی آزاد کنند. بااین‌حال، مهم است که آن‌ها در زمین‌بازی نرم بازی کنند تا از این طریق، خطر آسیب به بدن آن‌ها در هنگام زمین خوردن کاهش پیدا کند. از سوی دیگر، استفاده آن‌ها از تلویزیون نباید بیش از یک ساعت در روز باشد. علاوه بر این، آن‌ها باید در روز دو بار مسواک بزنند و همچنین، مهم است که توسط دندانپزشک به‌صورت منظم معاینه شوند. در این صورت، احتمال پوسیدگی دندان‌های آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.

در این سن، بررسی کودک ازنظر قد، وزن و شاخص توده بدنی بسیار مهم است که در این شرایط، پزشک نتیجه را با استفاده از نمودارهای رشدی با سایر بچه‌های هم سن و سال مقایسه می‌کند و مشخص می‌کند که آیا کودک رشد جسمی مناسبی دارد یا خیر. آزمایش خون و بررسی قدرت بینایی و شنوایی کودک پنج ساله نیز اهمیت بسیار زیادی دارند و می‌توانند مشخص کنند که آیا کودک به مشکلاتی مثل کم‌خونی، کلسترول بالا و مشکلات بینایی و شنوایی دچار است یا خیر. از سوی دیگر، کودک در سن پنج‌سالگی نیاز به دریافت واکسن‌های زیر را دارد:

• پنجمین واکسن دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه (DTaP)
• دومین واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR)
• چهارمین واکسن فلج اطفال (IPV)
• دومین واکسن آبله‌مرغان

علاوه بر این، اگرچه یکی دیگر از خصوصیات کودک پنج ساله این است که اسباب‌بازی‌ها را در دهان خود نمی‌کنند اما برای اینکه در هنگام استفاده از این وسایل، دچار بیماری‌ای نشوند مهم است که اسباب‌بازی‌های آن‌ها به‌صورت مرتب تمیز شود.

 برای شستن اسباب‌بازی‌های قابل‌شست‌وشو لازم است نیم فنجان سفیدکننده را در ماشین ظرف‌شویی یا ماشین لباسشویی بریزید و اجازه دهید تا این وسایل با آب و سفیدکننده تمیز شوند. همچنین، در این سن مهم است به فرزندتان بیاموزید که دست‌هایش را به‌طور مرتب بشوید، در هنگام سرفه دهان خود را بپوشاند و به‌طور منظم حمام کند.

نرمش و ورزش مناسب این سن

کودکان پنج‌ساله باید در طول روز کاملا فعال باشند و روزی حدود سه ساعت فعالیت بدنی داشته باشند. متخصصان توصیه می‌­کنند که بهترین ورزش‌ها برای کودکان در این سن، شنا، بازی با توپ، راندن سه‌چرخه، پریدن، لی‌لی کردن و غلت زدن است. این فعالیت‌ها باعث قوی‌تر شدن استخوان‌های کودکان می‌شوند. همچنین، بهتر است در این سن، کودکان در کلاس‌های ورزشی سازمان‌یافته ثبت‌نام نشوند زیرا آن‌ها هنوز قادر به یادگیری قوانین نیستند. در عوض، بهتر است در کلاس‌های ورزشی‌ای ثبت‌نام شوند که بر سرگرمی متمرکز باشند.

بازی‌های مناسب رشد جسمی- حرکتی کودک پنج ساله

بازی‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند به رشد جسمی کودک در پنج سالگی کمک زیادی کنند. این بازی‌ها معمولا دارای فعالیت‌های زیادی هستند و بنابراین، می‌توانند برای سلامت جسمی کودکان پنج‌ساله بسیار مفید باشند. برخی از بازی‌های مناسب رشد جسمی برای این کودکان عبارت‌اند از:

• انداختن توپ در سبد
• تقلید از حیوانات
• ضربه زدن به بادکنک: کودک نباید اجازه دهد بادکنک به زمین برخورد کند.
• صندلی‌بازی
• بولینگ
• پریدن بر روی ترامپولین
• آب‌بازی

رشد حرکتی کودک پنج ساله

رشد حرکتی شامل تغییر در رفتارها و مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت در طول عمر و روند تغییرات متوالی، مستمر و مرتبط با سن است. در ادامه با این موضوع آشنا می‌شوید که مهارت‌های حرکتی کودک پنج ساله چقدر رشد می‌کند.

مهارت حرکتی کودک پنج ساله

در این سن، حرکات فردی کودک هماهنگ‌تر می‌شود و هماهنگی دست و چشم او افزایش می‌یابد. رشد مهارت‌های حرکتی کودک در این سن به او اجازه می‌دهد که توپ‌های کوچک‌تر را بگیرد و پرتاب کند و همچنین، بدود و بپرد.

مهارت‌های حرکتی درشت کودک پنج ساله

رشد مهارت‌های حرکتی درشت کودکان به آن‌ها امکان می‌دهد تا تعادل و هماهنگی خود را بهبود ببخشند و از عضلات بزرگ‌تر خود استفاده کنند. با توجه به رشد مهارت‌های حرکتی درشت، کودکان می‌توانند در سن پنج‌سالگی کارهای زیر را انجام دهند.

• آن‌ها می‌توانند تقریبا مانند بزرگسالان نرم بدوند.
• می‌توانند توپ را باقدرت پرتاب کنند و حتی اگر توپ مستقیما به سمت آن‌ها پرتاب نشود، بهتر می‌توانند آن را بگیرند (یعنی می‌توانند به سمت توپ حرکت کنند).
• می‌توانند توپ را روی زمین پرتاب کنند و با یک‌بار پرش آن را بگیرند.
• می‌توانند به مدت پنج تا 10 ثانیه بر روی یک پا تعادل داشته باشند و با یک پا در فاصله کوتاه مثل سه متر پرش کنند.
• آن‌ها می‌توانند در هنگام دوچرخه‌سواری پدال بزنند.

مهارت‌های حرکتی ظریف کودک پنج ساله

در ارتباط با مهارت‌های حرکتی ظریف، کودک در پنج سالگی باید بتواند خودش غذا بخورد و حتی بتواند با چاقوی ایمن کره را بر روی نان بمالد. به‌طورکلی، کودکان در پنج‌سالگی باید قادر به انجام دادن کارهای زیر باشند:

• ساخت برج متشکل از نه بلوک
• استفاده مداوم از یک دست برای بیشتر فعالیت‌ها
• کپی کردن دایره
• نگه‌داشتن مداد با انگشت‌های شست و اشاره
• بریدن تقریبی تصاویر
• هماهنگ کردن دست‌ها برای مسواک زدن یا شانه کشیدن موها
• پوشیدن کفش بدون بند، جوراب و لباس‌هایی که دکمه‌های بزرگ دارند
• باز کردن درب ظروف و جعبه ناهار
• دنبال کردن یک خط پهن

رشد زبانی کودک پنج ساله

رشد زبان فرایندی است که از طریق آن، درک و برقراری ارتباط زبانی در کودکان قوی‌تر می‌شود. برای اینکه رشد زبانی کودک به‌خوبی طی شود، توانایی شنیدن او اهمیت زیادی دارد. بنابراین، یکی از ملاک‌های تشخیص مشکلات شنوایی، رشد زبانی ناکافی در کودکان است.

ارتباط و توسعه زبان کودک پنج ساله چگونه باید باشد

برای اینکه بدانید فرزند پنج‌ساله شما از رشد زبانی مناسبی برخوردار است مهم است بدانید که کودکان پنج‌ساله باید:

• توالی‌های زمانی را درک کنند (مثلا اول، دوم و سوم چه اتفاقی افتاد.)
• یک دستورالعمل سه مرحله‌ای را انجام دهند.
• قافیه را درک کنند.
• در گفتگو درگیر شوند.
• بتوانند جملات هشت‌کلمه‌ای یا بیشتر بسازند.
• از جملات مرکب یا پیچیده استفاده کنند.
• اشیا را توصیف کنند.
• برای خلق داستان از تخیل استفاده کنند.

بازی و راه‌های تقویت زبان کودک پنج ساله

زبان مهارتی است که کودکان آن را از طریق رشد و یادگیری به دست می‌آورند. بهترین راه تقویت زبان کودک پنج ساله، تعامل است. بنابراین، اگر می‌خواهید مهارت‌های زبانی فرزندتان را تقویت کنید، با او وقت بگذرانید و همچنین از برخی بازی‌ها به این منظور استفاده کنید. برخی از فعالیت‌ها و بازی‌های مفید برای تقویت زبان کودک در پنج سالگی عبارت‌اند از:

• کتاب خواندن یا قصه گفتن برای کودک
• آشپزی با کودک
• بازی‌های همراه با موسیقی مثل رقصیدن با آهنگ، آوازخواندن با موسیقی و خواندن آهنگ‌های شناخته‌شده
• بازی‌های وانمودی
• باغبانی
• بازی با عروسک انگشتی
• بازی با شن
• نقاشی کردن
• بازی‌های کارتی مثل کارت‌های حافظه

بیشتر این فعالیت‌ها و بازی‌ها به این دلیل مهارت‌های زبانی کودکان را تقویت می‌کنند که فضا و فرصتی را برای گفتگوی کودکان با والدین یا کودکان دیگر فراهم می‌کنند. علاوه بر انجام این فعالیت‌ها یا بازی‌ها مهم است که برای تقویت رشد زبانی فرزندتان، نکات زیر را رعایت کنید:

• وقتی کودک با شما صحبت می‌کند به او توجه کنید.
• گفتار و استفاده خوب از کلمات را تحسین کنید.
• با تکرار کلمات جدید به کودک کمک کنید.
• به عبارات یا کلمات کودک، کلمه اضافه کنید و دایره لغات او را تقویت کنید (برای مثال وقتی کودک می‌گوید توپ من شما می‌توانید بگویید: بله، توپ تو یه توپ بزرگه.)
• هرگز اشتباهات کودک را مسخره نکنید و در عوض، با تکرار صحیح جمله، جمله او را تصحیح کنید.
• کودک خود را از نظر ابتلا به عفونت گوش بررسی کنید.
• در حین انجام کارهای روزانه در مورد کاری که انجام می‌دهید با فرزندتان صحبت کنید.
• الگوی خوبی برای کودک در زمینه صحبت کردن باشید.

رشد عاطفی

رشد عاطفی شامل شناخت احساسات و عواطف، درک چگونگی و چرایی بروز آن‌ها، شناخت هیجانات خود و دیگران و همچنین، استفاده از راه‌های موثر برای مدیریت این هیجانات می‌شود. در ادامه با رشد عاطفی کودک پنج ساله بیشتر آشنا می‌شوید.

خصوصیات عاطفی کودک پنج ساله

قبل از اینکه بدانید چگونه می‌توانید رشد­­عاطفی فرزندتان را تقویت کنید، لازم است بدانید که رشد عاطفی کودکان پنج‌ساله چگونه به نظر می‌رسد و خصوصیات رفتاری کودک پنج ساله چگونه است. کودکان در پنج‌سالگی:

• بهتر می‌توانند پرخاشگری را به‌صورت کلامی بیان کنند.
• کنترل بهتری بر احساسات خود دارند.
• می‌توانند قبل از برآورده شدن نیازهایشان، کمی تاخیر را تحمل کنند.
• می‌توانند برای رسیدن به هدف موردنظر خود یک دوره تلاش داشته باشند.
• با والدین هم‌جنس خود همذات‌پنداری بیشتری می‌کنند و سعی می‌کنند علایق و رفتارهای مشابه با آن‌ها داشته باشند.
• کم‌کم نسبت به اطرافیان پذیراتر می‌شوند، نظرات دیگران را می‌پذیرند و به‌تدریج، خودمحوری آن‌ها کاهش می‌یابد.
• می‌توانند رفتار خود را ارزیابی کنند و در صورت امکان، بپذیرند که رفتارشان نامناسب بوده است.
• ممکن است سازش و مذاکره با دیگران را شروع کنند.
• از همکاری با دیگران برای رسیدن به یک هدف مشترک لذت می‌برند و می‌توانند به نظرات دیگران گوش دهند.

بازی و روش‌های تقویت رشد عاطفی کودک پنج ساله

شما به‌عنوان والدین نقش بسیار مهمی در تقویت رشد عاطفی فرزندتان دارید. خوشبختانه راه‌های موثری وجود دارند که از طریق آن‌ها می‌توانید رشد عاطفی کودک خود را بهبود ببخشید. در ادامه با این راهکارها آشنا می‌شوید.

• به صحبت‌های فرزندتان گوش دهید. اجازه دهید کودک­تان صحبت کند و احساسات و عواطفش را با شما در میان بگذارد. سعی کنید صحبت او را در قطع نکنید و در عوض، او را تشویق کنید تا با شما بیشتر صحبت کند. همچنین، نزدیک کودک بنشینید و با او تماس چشمی داشته باشید.
• احساسات و عواطف او را تایید کنید و به او بگویید که شما هم این احساسات را تجربه کرده‌اید. برای مثال، اگر کودک گفت می‌ترسد، بگویید من هم می‌ترسم.
• وقتی با فرزندتان وقت می‌گذرانید همه حواس خود را معطوف به کودک کنید و از عوامل پرت‌کننده حواس دوری کنید.
• سعی کنید مواجهه خانواده با اخبار یا رسانه‌های اجتماعی را محدود کنید.

از سوی دیگر، بازی می‌تواند به رشد کودک پنج ساله در همه ابعاد کمک کند. کودکان از طریق بازی می‌توانند مدیریت احساسات قوی مانند هیجان‌زدگی، خشم و ناکامی را تمرین کنند. برخی از این بازی‌ها و فعالیت‌های مناسب شامل موارد زیر می‌شوند:

• بازی با شن
• بازی‌های وانمودی
• نقاشی کردن
• کتاب خواندن برای کودک
• بازی کردن در فضای باز

مشکلات عاطفی که ممکن است برای کودکان پنج‌ساله پیش آید

مشکلات عاطفی در کودکان و در میان آن‌ها کودکان پنج‌ساله، بسیار گوناگون است. بااین‌حال، برخی از مشکلات عاطفی که می‌توانند این کودکان را تحت تاثیر قرار دهند عبارت‌اند از:

• اختلالات اضطرابی ازجمله فوبیا، اضطراب اجتماعی، اضطراب جدایی، اضطراب فراگیر و وسواس فکری- عملی
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• افسردگی

رشد شناختی کودک پنج ساله

رشد شناختی به این معناست که کودکان چگونه فکر می‌کنند، اکتشاف می‌کنند و مسائل را حل می‌کنند. درواقع، رشد شناختی به کودکان کمک می‌کند که در مورد دنیای اطراف خود فکر کنند و آن را درک کنند. بخش از رشد شناختی، رشد مغز است.

خصوصیات شناختی کودکان در پنج‌سالگی

با توجه به رشد شناختی کودک پنج ساله، بیشتر کودکان در سن پنج‌سالگی می‌توانند:

• آدرس و شماره تلفن خانه را بدانند.
• بیشتر حروف الفبا را بشناسند.
• می‌توانند 10 یا بیشتر از 10 جسم را بشمارند.
• نام حداقل چهار رنگ را بدانند.
• مفاهیم اولیه زمان را درک کنند.
• بدانند که اشیاء موجود در خانه پول، غذا یا لوازم‌خانگی در چه مواردی استفاده می‌شوند.

از سوی دیگر، بر اساس نظریه رشد شناختی پیاژه، کودک در پنج سالگی در مرحله پیش عملیاتی قرار دارد. این بدین معناست که کودکان در پنج‌سالگی می‌توانند به‌صورت نمادین در مورد چیزها فکر کنند، مهارت‌های زبانی آن‌ها پخته‌تر می‌شود و همچنین، حافظه و تخیل آن‌ها پیشرفت می‌کند.

علاوه بر این، آن‌ها می‌توانند تفاوت میان گذشته و آینده را درک کنند و به تظاهر کردن بپردازند. بااین‌حال، تفکر کودکان پنج‌ساله شهودی است و کاملا بر اساس منطق نیست. آن‌ها هنوز نمی‌توانند مفاهیم پیچیده‌تری مانند علت و معلول، زمان و مقایسه را درک کنند.

روش‌های تقویت رشد شناختی کودک پنج ساله

اگرچه رشد شناختی ارتباط نزدیکی با رشد مغز کودک دارد اما شما می‌توانید با استفاده از برخی روش‌ها به رشد بهتر مهارت‌های شناختی فرزندتان کمک کنید. در ادامه با این روش‌ها آشنا می‌شوید.

• به کودک پنج ساله اجازه دهید که اشتباه کند. کودکان و به‌خصوص کودکان خردسال ناگزیر به اشتباه کردن هستند. در این صورت، آن‌ها اصلاح کردن را یاد می‌گیرند.
• موفقیت‌های کودک را جشن بگیرید.
• به فرزندتان اجازه تصمیم‌گیری در مورد مسائل روزمره بدهید تا مهارت تصمیم‌گیری را در او تقویت کنید.
• کودک را به بازی کردن با دیگران تشویق کنید.
• به کودک انگیزه دهید تا کارهای جدید را امتحان کند و یا برای مسائل، راه‌حل پیدا کند.
• از کودک بخواهید که در انجام کارهای ساده به شما کمک کند.
• از کودک بخواهید کارهایی مثل همسان کردن جوراب‌ها و طبقه‌بندی لباس‌ها بر اساس رنگ را انجام دهد.
• به کودک فرصت حل مسئله بدهید.
• از علایق فرزندتان برای رشد بهتر او کمک بگیرید. برای مثال، اگر متوجه شدید فرزندتان به‌شدت مجذوب نهنگ‌ها شده است برای او در این مورد، کتاب‌ها، فیلم‌ها یا کاردستی تهیه کنید.

بازی‌های مناسب رشد شناختی کودک پنج ساله

کودکان معمولأ از طریق بازی، یادگیری بهتری دارند. بنابراین، اگر می‌خواهید توانایی کودک پنج ساله را در زمینه رشد شناختی تقویت کنید ایده خوبی است که از بازی‌های زیر به این منظور کمک بگیرید:

• بازی‌های ساده مانند ماروپله یا بازی‌های رومیزی ساده مانند بازی کارت حافظه
• کتاب خواندن برای کودک و معما مطرح کردن برای او
• بازی‌های ساختنی با بلوک
• پازل‌های ساده
• بازی‌هایی که حرکت و آواز خواندن را با یکدیگر ترکیب می‌کنند
• طبیعت‌گردی و بازی با گِل

رشد اجتماعی

رشد اجتماعی فرایندی است که از طریق آن کودکان یاد می‌گیرند با دیگران رابطه برقرار کنند. این فرایند شامل یادگیری ارزش‌ها، دانش و مهارت‌های لازم برای درک چگونگی کنار آمدن با دیگران است.

مهارت‌های اجتماعی لازم در پنج‌سالگی

کودکان باید در پنج‌سالگی بازی با کودکان دیگر را یاد بگیرند و درعین‌حال، اهداف مشترکی نیز در بازی داشته باشند از سوی دیگر، آن‌ها لازم است بتوانند بازی‌های تخیلی مثل بازی‌های وانمودی انجام دهند و همچنین بتوانند در بازی‌هایی که شامل قوانین ساده می‌شوند مشارکت کنند. بااین‌حال، در این سن همچنان نافرمانی طبیعی و معمول است.

بازی و روش‌های موثر برای رشد اجتماعی کودکان در پنج‌سالگی

روش‌های موثری وجود دارد که از طریق آن‌ها می‌توانید مهارت‌های اجتماعی لازم را به فرزندتان بیاموزید و به‌این‌ترتیب، رشد اجتماعی او را تقویت کنید. در ادامه با این روش‌ها آشنا می‌شوید.

• علایق کودک را دنبال کنید. وقتی کودک از انجام کاری واقعأ لذت ببرد، در این شرایط از همراه بودن با دیگران نیز بیشتر لذت می‌برد. بنابراین، اجازه دهید کودک در ورزش موردعلاقه‌اش شرکت کند یا در کلاسی ثبت‌نام کند که آن را دوست دارد.
• به فرزندتان سوال پرسیدن را بیاموزید. او را تشویق کنید تا سوالاتی بپرسد که فقط با بله یا خیر نمی‌توان به آن‌ها پاسخ داد.
• با فرزندتان بازی‌هایی که شامل ایفای نقش می‌شوند را تمرین کنید. سپس، در این بازی‌ها به فرزندتان مهارت‌های اجتماعی مثل لبخند زدن و برقراری تماس چشمی را بیاموزید.
• همدلی را به کودک بیاموزید.
• محدودیت‌های کودک را بشناسید. برخی کودکان درون‌گرا و برخی کودکان برونگرا هستند. بنابراین، مهم است که فرزندتان را بشناسید و مطابق با خصوصیات شخصیتی او به تقویت مهارت‌های اجتماعی فرزندتان کمک کنید.
• الگوی خوبی برای کودک باشید و سعی کنید نحوه تعامل خود با دیگران را بهبود ببخشید.

بازی‌های مناسب رشد اجتماعی کودک پنج ساله

درعین‌حال که برخی بازی‌ها به‌ویژه در تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان پنج‌ساله موثر هستند، برخی شرایط مثل بازی کردن با دوستان یا بازی‌های گروهی می‌توانند به‌صورت خودبه‌خود به رشد اجتماعی کودکان کمک کنند. بنابراین، اگر می‌خواهید رشد اجتماعی کودک پنج ساله خود را تقویت کنید، برنامه‌هایی برای بازی او با دوستانش بگذارید و درعین‌حال، سعی کنید او را وارد گروه‌های کودکان کنید. از سوی دیگر، برخی از بازی‌های مناسب رشد اجتماعی کودک در پنج سالگی شامل بازی‌های رومیزی مثل کارت‌های احساسات، بازی‌های تخیلی مثل بازی‌های نقش بازی کردن، قصه‌گویی و 20 سوالی می‌شوند.

رشد شخصیتی

رشد شخصیتی به معنای توسعه الگوی سازمان‌یافته رفتارها و نگرش‌هایی است که کودک را از دیگران متمایز می‌کند. رشد شخصیت درنتیجه تعامل مداوم خلق‌وخو، شخصیت و محیط اتفاق می‌افتد.

توصیه‌های موثر برای رشد شخصیت کودک پنج ساله

بسیاری از والدین فکر می‌کنند بهترین راه برای تقویت رشد شخصیتی کودکان، سخنرانی در مورد بایدها و نبایدها برای آن‌هاست. بااین‌حال، کودکان از طریق رفتارهای شما یاد می‌گیرند نه از طریق صحبت‌های شما. بنابراین، اگر می‌خواهید شخصیت فرزندتان را تقویت کنید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• به کودک پنج ساله برچسب نزنید. کلمات تاثیر بسیار زیادی بر روی کودکان دارند. برچسب زدن به کودک باعث می‌شود که او از اصلاح خود ناامید شود و درعین‌حال، عزت‌نفسش کاهش پیدا کند.
• شنونده خوبی باشید. با گوش دادن به کودک در پنج سالگی خود اعتمادبه‌نفس او را افزایش می‌دهید و از سوی دیگر، باعث ایجاد احساس امنیت در کودک می‌شوید.
• کاستی‌های کودک را بپذیرید. هیچ کودکی بی‌عیب‌ونقص نیست. بنابراین، وقتی ویژگی‌ها و رفتارهای فرزندتان با انتظارات شما مطابقت ندارد او را متهم به ناتوانی نکنید.
• از مقایسه کودک با دیگران خودداری کنید. به یاد داشته باشید که هر کودکی منحصربه‌فرد است و مقایسه او با دیگران نه‌تنها اصلا کمک‌کننده نیست، بلکه می‌تواند عزت‌نفس او را به‌شدت کاهش دهد.
• الگوی خوبی برای رفتار مناسب باشید. مهم‌ترین راه برای آموزش مهارت‌ها به کودکان، الگوسازی این مهارت‌هاست.
• زمان استفاده از تلویزیون و موبایل را محدود کنید. استفاده از تلویزیون می‌تواند تعامل‌های اجتماعی کودک را محدود کند و شخصیت او را تحت تاثیر قرار دهد.
• قوانین را به کودک یادآوری کنید. ممکن است طول بکشد تا کودکان یاد بگیرند چگونه قوانین را رعایت کنند. بنابراین، یادآوری قوانین به کودکان به آن‌ها کمک می‌کند که درنهایت، پیروی از این قوانین به عادت تبدیل شود.
• استقلال کودک را تشویق کنید. به فرزندتان اجازه دهید کارهای شخصی ساده مثل مسواک زدن، بستن کیف مهدکودک و انجام تکالیف مهدکودک را خودش انجام دهد تا در این صورت به او مسئولیت‌پذیری را بیاموزید.

باورهای غلط درباره پرورش کودک پنج ساله

برخی از باورهای غلط در میان کودکان وجود دارد که نه‌تنها به رشد شخصیتی کودک پنج ساله کمک نمی‌کنند، بلکه می‌توانند به شخصیت آن‌ها آسیب نیز برسانند. برای مثال برخی والدین بر این باورند که توجه به احساسات کودکان، آن‌ها را لوس می‌کند. این در حالی است که توجه والدین به احساسات کودکان و به رسمیت شناختن این احساسات باعث می‌شود که کودکان فضای امنی برای ابراز هیجانات خود داشته باشند و به‌تدریج بتوانند مدیریت احساسات خود را در پنج‌سالگی بیاموزند. سایر باورهای غلط رایج درباره پرورش کودک پنج ساله و همچنین، علت غلط بودن باورها در ادامه مطرح‌شده‌اند.

• کودک پنج سال باید یاد بگیرد قشقرق به پا نکند: اگرچه کودک پنج ساله رشد عاطفی بیشتری را تجربه کرده است اما او بازهم قشقرق به پا می‌کند و هنوز نمی‌تواند به‌صورت کامل هیجانات خود را کنترل کند.
• والدین سخت‌گیر در فرزندپروری موفق‌ترند: والدین سخت‌گیر نمی‌توانند محدودیت‌های رشدی کودکان را بپذیرند و فرزندشان را به‌شدت تحت‌فشار قرار می‌دهند. این مسئله باعث مضطرب شدن کودکان و کاهش اعتمادبه‌نفس آن‌ها می‌شود.
• برای کودکان نباید هیچ محدودیت یا قانونی را قرار داد: تعیین قوانین و محدودیت‌ها، مشخص کردن روتین و دادن حق انتخاب محدود به کودک باعث افزایش مسئولیت‌پذیری او می‌شود.
• روش فرزندپروری نباید تغییر کند: تشخیص ندادن روش فرزندپروری اشتباه و تغییر ندادن نه‌تنها نمی‌تواند مشکلی را حل کند، بلکه می‌تواند باعث ایجاد مشکلات بیشتر شود.

بازی‌های مناسب رشد شخصیتی کودک پنج ساله

در ارتباط با تربیت کودک پنج ساله لازم است بدانید بر اساس روانشناسی کودک پنج ساله، مواجه کردن کودک با تجربیات و فعالیت‌های جدید باعث رشد شخصیت او می‌شود. در این میان می‌توانید با انجام چند بازی و چند فعالیت به رشد شخصیتی فرزندتان کمک کنید. برخی از این فعالیت‌ها عبارت‌اند از:

• فعالیت‌های هنری معنادار: برای مثال از کودک بخواهید آنچه دوست دارد انجام دهد یا آنچه دوست دارد ببیند را نقاشی کند.
• تشویق کودک به یادگیری یکی از آلات موسیقی
• تشویق کودک به صحبت در جمع
• کتاب خواندن و قصه گفتن برای کودک
• تشویق کودک به حل کردن پازل
• تشویق کودک به فعالیت‌های جسمی
• انجام بازی‌های وانمودی با کودک

درنهایت، همانطور که مطالعه کردید کودکان در سن پنج‌سالگی در همه ابعاد رشدی، تحولات و پیشرفت‌های بسیار زیادی را تجربه می‌کنند که این امر باعث می‌شود آن‌ها به‌تدریج برای رفتن به مدرسه آماده شوند. بااین‌حال، اگر فکر می‌کنید که کودک در پنج سالگی در زمینه رشدی با مشکل مواجه است یا در مقایسه با همسالان خود، به اندازه کافی رشد نکرده است مهم است در این مورد با یک متخصص مشورت کنید.

سؤالات متداول