زمان تقریبی مطالعه: 9 دقیقه
کاکه ایبو چرا و پگونه به وجود آمد
هانی موتوکو، روزنامهنگار ژاپنی بود که اغلب مخاطبانش زنان خانه دار بودند. زنانی که سرپرست خانوار و مسئول بودجه بندی مالی خانه شان به حساب میآمدند. کاری که همیشه با مشکلاتی چون کمبود بودجه مواجه میشد. این خبرنگار در سال 1904 با معرفی روش کاکه ایبو توانست برای این معضل همیشگی زنان روشی راه حلی کاربردی و خلاقانه پیدا کند.
امروزه این روش در ژاپن یک سنت قدیمی به حساب میآید. هنگامی که نویسنده فومیکو چیبا، راهنمای «کاکه ایبو: هنر ژاپنی صرفهجویی در پول» را در سال ۲۰۱۸ منتشر کرد، این روند در غرب هم اوج گرفت.به گفته چیبا و دیگر کارشناسان، این روش پس انداز منعکس کننده باورهای فرهنگی ژاپنی درباره اهمیت پسانداز پول است.
در این روش پول نقد نقش مهمی دارد. کودکان به عنوان هدیه تعطیلات پول دریافت میکنند و تشویق میشوند که پول نقد را برای خریدهایی که ارزشش را دارد نگه دارند؛ بنابراین، تقویت هوش مالی کودکان با کاکه ایبو بسیار کارساز است.
بزرگسالان هم پول را ساده نمیگیرند. در مقایسه با سایر کشورها، ژاپن دارای یک اقتصاد پول نقد است. در این کشور، از کارتهای اعتباری به اندازه جاهای دیگر استفاده نمیشود.
کاکه ایبو چیست
روش کاکه ایبو یک ژورنال بودجهبندی است که در آن کاربران به برخی از سوالات مالی خود پاسخ میدهند و اهداف پساندازشان را تعیین میکنند. سپس هزینههای خود را آگاهانه پیگیری و خریدهای خود را در ثبت میکنند. سپس هزینهها را در پایان هر ماه بررسی میکنند.
کاکه ایبو (Kakeibo) نام خودش را از یک اصطلاح ژاپنی به معنای «دفتر حساب و کتاب خانواده» گرفته است.
البته باید گفت که کاکه ایبو چیزی فراتر از یک روش پسانداز است و شامل یک فلسفه مالی میشود که بر خرج کردن آگاهانه و پسانداز متمرکز است.
این روش عالی به نظر میرسد؛ تمرین کاکِ ایبو بسیار ساده و متناسب با سبک زندگی شماست. به جز هزینه قلم و کاغذ، این روش پسانداز ژاپنیها کاملا رایگان است.
این فرآیند شبیه بسیاری از برنامههای بودجهبندی مانند PocketSmithand YNAB است؛ اما هیچ دانلود، پیوند حساب بانکی، یا اعلانهای منظمی با kakeibo وجود ندارد – بلکه فقط یک روش قدیمی خوب است. مهمتر از آن، این شیوه پسانداز ژاپنیها طوری طراحی شده است که به شما کمک کند در مورد رابطه خود با پول فکر کنید و بفهمید چرا هر خریدی را انجام میدهید.
مزایای استفاده از روش کاکِ ایبو
کاکه ایبو یک ابزار عالی برای افرادی است که به سبک مینیمال علاقه دارند. توجه ویژه آن به تمرکز حواس، آن را از سایر سیستمهای بودجهبندی جدا میکند و برای کسانی مناسب است که میخواهند مطمئن شوند پولشان به سمت چیزهایی میرود که به زندگی آنها شادی میبخشد.
مزایای زیادی برای استفاده از این روش پسانداز وجود دارد که عبارتند از:
- مخارج در دستههای مجزا تقسیم بندی و اولویت بندی میشوند.
- فرد را ترغیب میکند که با پسانداز ماهیانه، به اهداف واقعی خود دست پیدا کند.
- این روش به آگاهی ما در تصمیم گیری خریدهایمان کمک میکند.
- باعث حفط ثبات مالی مان میشود
- موجب ترک عادتهای بدمان در خرید میشود.
- به شما پسانداز در مقادیر کم و روزانه را یاد میدهد.
- باعث میشود از دستاوردهای کوچک لذت ببرید.

کاکه ایبو (kakeibo) چگونه کار میکند
برای انجام این روش باید گام های زیر را طی کنید:
یک دفتر تهیه کنید
برای شروع به یک قلم و کاغذ نیاز دارید. برای این روش، بولت ژورنالها خیلی میتوانند موثر باشند که در مقاله مجزا در مورد آن صحبت کردهایم. اما درهر صورت یک نوت بوک هم کافی است.
درآمد ماهیانه خود را محاسبه کرده و هزینههای ثابت را کم کنید
برای این مرحله میتوانید از ماشین حساب کمک بگیرید. هزینههای ثابت، اجاره یا رهن و خدمات آب و برق، قسط وامها و … است.
یک هدف پسانداز برای ماه تعیین کنید
در حالت ایدهآل، این مبلغ هدف از درآمدی است که پس از کسر هزینه های ثابت برای شما باقی مانده است.
دستهبندی هزینههای خود را فهرست کنید
در روش کاکه ایبو چهار ستون یا دستهبندی، هزینهها را مشخص میکند:
- نیازها: موارد ضروری مانند مسکن، مواد غذایی، پرداخت خودرو یا وام دانشجویی.
- خواستهها: خریدهای لذتبخش اما نه کاملا ضروری (غذا، سرگرمی).
- فرهنگ: هرگونه هزینه برای فعالیتهای فرهنگی – کتاب، هزینه موزه، بلیط کنسرت و غیره.
- غیرمنتظره: هزینههای دیگری مانند مراجعه ناگهانی به پزشک یا تعمیرات خانه.
هر چیزی را که میخرید دستهبندی کنید
تمام خریدهای خود را در ستون مناسب خود ثبت کرده و مبلغ خرید را درج کنید. وقتی باید چیزی را در یک دسته طبقهبندی کنید، خوب در موردش فکر کنید. جدا کردن نیازها از خواستهها سختتر از آن چیزی است که انتظار دارید!
نوشتن خرج ها و خرید ها در کاکه ایبو در این مرحله اتفاق میافتد. نوشتن باعث میشود عادتهایتان در خرید کردن را مشاهده و پیگیری کنید.
به چهار سوال در پایان ماه (یا هفته) پاسخ دهید.
هر چند وقت یکبار – ماهانه یا هفتگی – پاسخهای خود را به این سوالات بنویسید:
- چقدر پول داری؟
- دوست داری چقدر پسانداز کنی؟
- چقدر پول خرج کردی؟
- چطور میتوانی پیشرفت کنی؟
آخرین سوال «چطور میتوانی پیشرفت کنی؟» در واقع همان هدف است. حفظ ثبات مالی فقط به معنای پیدا کردن راههایی برای کاهش هزینهها نیست – ممکن است به این معنا باشد که تصمیم بگیرید برای چیزی که واقعا از آن لذت میبرید (یا برای چیزی که مشتاق آن هستید پسانداز کنید) بیشتر هزینه کنید و برای خریدهایی که ارزش ندارند زیاد هزینه نکنید. حتی ممکن است یاد بگیرید چگونه از وقوع یک موقعیت غیرمنتظره پرهزینه در آینده جلوگیری کنید.
هدف نهایی این روش افزایش پسانداز شماست. کتابهای اصلی کاکه ایبو ژاپنی با تصاویری از یک «خوک پسانداز» که در تمام ماه با یک «گرگ خرج کننده» خطرناک میجنگد عرضه شد. میتوانید این نقاشیها را در دفتر خود تکرار کنید – یا خلاق باشید و به تصاویر جدید فکر کنید.
چگونه کاکِ ایبو میتواند به شما در پسانداز پول کمک کند؟
کاکِ ایبو اهداف پسانداز شما را جلو و در مرکز نگه میدارد. مشابه اپلیکیشن هایی مانند «Stash» و «Acorns»، رویکرد kakeibo به شما کمک میکند پول نقد را کمکم به نحوی که در درازمدت پایدار است ذخیره کنید.
این روش پسانداز به سبک ژاپنیها، برای برنامهریزی مالی بلند مدت طراحی شده است و با مطرح کردن 4 سوال باعث میشود فرد در مورد اهداف آیندهاش فکر کند.
مانند هر سیستم بودجهبندی خوب دیگری، این روش نیز به شما کمک میکند برای آینده آماده شوید بدون اینکه در زمان حال احساس محرومیت یا وحشت کنید.
پسانداز کردن به روش ژاپنیها برای چه کسانی بهتر است؟
- افرادی که بودجهبندی خوبی ندارند: اگر در گذشته در پایبندی به بودجه مشکل داشتید، سادگی و انعطافپذیری این روش میتواند به شما کمک کند.
- افراد ترسو یا بیمیل: کاکه ایبو این فرضیه را که افراد نمیتوانند جلوی پول مقاومت کنند کنار میزند. این روش شما را مسئول هزینههایتان میکند و کنترل و اطمینان بیشتری به شما میدهد.
- افرادی که برای اولین بار پسانداز میکنند: شروع کردن فرآیند پسانداز با این روش، به شما انگیزه میدهد که در طول مسیر بیشتر پسانداز کنید.

درسهایی که از روش کاکه ایبو میگیریم
با استفاده از روش پسانداز ژاپنیها میتوانید با تمرکز بر زمان حال و به دور از احساسات و افکار اشتباه برای خرج کردن تصمیم بگیرید. قبل از هر خرید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
زمان خرید را عقب بیندازید
بعضی از خریدها هیجانی هستند و از روی نیاز انجام نمیشوند؛ بنابراین، اگر به دلایل مختلفی ازجمله خوب کردن حالتان و غیره، تصمیم به خرید گرفتهاید زود دست به کار نشوید. حداقل 24 ساعت به خودتان زمان بدهید تا مشخص شود میلی که به خرید داشتهاید از روی هیجان بوده یا نه.
تحت تاثیر حراجهای فصل قرار نگیرید
بسیاری از حراجها و تخفیفها فقط تلههایی هستند که میتوانند جیبتان را خالی کنند. گاهی اوقات تخفیفهای زیاد شما را وسوسه میکنند که چیزهایی را که نیاز ندارید بخرید. در چنین مواقعی همیشه قبل از خرید از خودتان بپرسید اگر این کالا با قیمت واقعیاش فروخته میشد، آیا باز هم تمایل داشتید آن را بخرید یا نه.
حساب و کتاب پولهایتان را داشته باشید
با داشتن حساب پولهایتان میتوانید بر امور مالی خود تسلط و کنترل داشته باشید. با این کار، استرس مالی شما به طرز قابل ملاحظهای کم میشود. اگر ندانید موجودی حساب بانکی شما چقدر است، مدیریت مالی از دستتان خارج میشود.
همیشه پول نقد همراهتان باشد
برای اینکه حساب خرجهایتان از دستتان در نرود، پول نقد خرج کنید. اگر پول به صورت فیزیکی در دستانتان باشد، کمتر خرج خواهید کرد. حساب کنید روزانه به چه مقدار پول نیاز دارید، مبلغ را از عابر بانک بگیرید و دیگر از کارت خرج نکنید.
یک علامت هشداردهنده همراه داشته باشید
همیشه روی کیف پول، روی شیشه ماشین یا هر جای دیگری، یک علامت هشداردهنده برای درست خرج کردن بگذارید؛ مثلا میتوانید روی یک برچسب بنویسید «درست و عاقلانه خرج کن!». با خودتان جدی باشید و مدام به خودتان یادآوری کنید نباید بیحساب و کتاب پول خرج کنی.
در معرض خرید قرار نگیرید
اغلب اوقات قرار گرفتن در معرض خرید و گشت و گذارهای اینترنتی باعث میشود میل به خرید پیدا کنید و چیزهایی را بخرید که نیاز ندارید. از چنین صفحاتی بیرون بیایید و دنبالشان نکنید. اگر در مسیر پیادهروی شما فروشگاههایی هست که شما را برای خرید وسوسه میکنند، مسیرتان را عوض کنید.
سوالات متداول
کاکه ایبو یک سنت ژاپنی به معنای حساب و کتاب خانواده است. به کمک این روش میتوانید عادت خرج کردن بیهدف را کنار بگذارید و با ذهن باز و از طریق مدیریت هزینههای غیرضروری، پسانداز کنید.
به کمک این روش میتوانید به جای مبالغ زیاد، به صورت کم کم پسانداز کنید. علاوه بر این، با دستهبندی مخارجتان به 4 دسته مجزا، امور مالی شما سادهتر میشود.