زمان تقریبی مطالعه: 12 دقیقه
از توصیه تا عمل برای از شیر گرفتن کودک
از شیر گرفتن کودک یکی از چالش برانگیزترین اقدامات مادر در جهت رشد فرزند است. امروزه می‌دانیم که اگر این اقدام سریع و بدون هیچ دستورالعمل علمی انجام شود، آسیب‌های روحی و روانی جبران‌ناپذیری برای کودک به دنبال خواهد داشت. روش‌های سنتی مانند ریختن فلفل روی سینه یا سایر روش‌های غیرعلمی نمی‌توانند موفقیت‌آمیز باشد. همچنین وقتی کودک را به‌سرعت از شیر محروم می‌کنید عوارض از شیر گرفتن ممکن است بیشتر از فواید آن باشد. البته در دین مبین اسلام روش‌های منحصربه‌فردی برای این مهم وجود دارد که هم مورد تأیید هستند و هم در جهت تعالی روحی و جسمی کودک می‌تواند مثمر ثمر باشد.
ازاین‌رو توصیه می‌شود پیش از هرگونه اقدامی حتماً در مورد این مسئله تحقیق و بررسی‌های کاملی را انجام دهید. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با این امر مهم آشنا شوید. اگر می‌خواهید فرزند خود را از شیر بگیرید پس این مقاله برای شما است.
گرفتن شیر از کودک در شب
یکی از مهم‌ترین دلایل مادر برای از شیر گرفتن کودک در شب بیداری‌های پیاپی و درخواست غذای کودک است. دقت داشته باشید اگر کودک در طول روز نتواند انرژی و کالری موردنیاز بدن خود را تأمین کند، شب‌هنگام گرسنه شده و طلب شیر می‌کند. علاوه بر این ممکن است برای آرام‌کردن کودک به او شیر بدهید تا بخوابد. در حقیقت شما وی را سیر نمی‌کنید بلکه دارید کودک را با تکنیکی به نام “غذا بخور، سنگین شو و بخواب” آشنا می‌کنید. شما به‌هیچ‌عنوان نباید بیشتر از نیاز روزانه و یا شبانهٔ کودک وی را در معرض نوشیدن شیر قرار دهید.
کودک باید خواب شبانهٔ راحتی داشته باشد و بتواند ساعت‌های متمادی شب را بدون شیر خوردن و در آرامش بخوابد. اگر چنین مسئله‌ای صورت پذیرد، کودک در طول روز شیر بیشتری را خواهد نوشید که از همین رو می‌تواند انرژی موردنیاز بدن خود را نیز تأمین سازد. برای حل این مسئله کافی است تا وی را از شیر خوردن در طول شب محروم کنید. در ابتدا شاید برای کودک و حتی شما سخت باشد اما مطمئن باشید کودک با این امر کنار خواهد آمد.
به‌صورت کلی وقتی کودک بزرگ‌تر می‌شود کمتر از شیر مادر استفاده می‌کند و در همین زمان می‌توانید فرایند از شیر گرفتن کودک را شروع کنید.
فرایند از شیر گرفتن چند روز طول می‌کشد؟
به‌صورت دقیق نمی‌توان گفت که از شیر گرفتن کودک چند روز طول می‌کشد اما برای این امر باید روندی تقریباً طولانی را دنبال کنید. این روند نباید با زور و تهدید همراه باشد. تنها مشکل برای شما روند گرفتن شیر از کودک است اما کودک شما در این میان آسیب‌های روانی خاصی را تجربه خواهد کرد. برای اجتناب از آسیب‌زدن به روان کودک این روند را باید از شش ماهگی آغاز کنید و همراه با توصیه‌های پزشکی غذای جامد نیز به کودک بخورانید.
پس برای گرفتن شیر به دنبال فرایندهای چندروزه نباشید زیرا نمی‌توان عدد و رقم دقیقی برای این زمان تعریف کرد. در حقیقت هر عملی که برای از شیر گرفتن انجام می‌دهید نباید به‌سرعت انجام بپذیرد. سعی کنید این روند را آهسته اما به‌صورت پیوسته و مداوم انجام دهید.
سن مناسب برای از شیر گرفتن
مطمئناً اگر روند تغذیه مناسب کودک را از شش ماهگی پیش گرفته باشید فرقی نمی‌کند که در چند سالگی کودک را عادت به خوردن غذاهای دیگر دهید.
البته که از شیر گرفتن کودک یک‌ساله سخت‌تر است تا از شیر گرفتن کودک ۱۸ماهه. از همین رو باید روند از شیر گرفتن کودک از همین زمان به‌آرامی سرعت دهید.
از همین زمان تا ۱۸ ماهگی می‌توانید دفعات شیردهی را کمتر و کمتر کنید. البته این کم‌شدن تعداد دفعات نباید به‌سرعت اتفاق بیفتد. هم‌زمان می‌توانید از شیر خشک نیز استفاده کنید تا بدنتان بتواند شیر بیشتری تولید کنید. اگر در روند گرفتن شیر از کودک بتوانید از شیشه شیر استفاده کنید کودک کم‌کم می‌تواند خود را از سینهٔ مادر جدا کند. این امر باعث می‌شود تا کودک بفهمد منابع غذایی مختلف و متنوعی به‌جز شیر مادر نیز وجود دارد.
از شیر گرفتن در زمستان
همان‌طور که متخصصان طب سنتی نیز همراه با دانشمندان حوزه‌های پزشکی عقیده دارند مسئله از شیر گرفتن کودک باید روندی تدریجی داشته باشد. علاوه بر آن تمام کسانی که در حوزه‌های طب سنتی فعالیت دارند معتقدند این مسئله باید در زمان معتدل انجام بپذیرد.
اواخر زمستان یعنی وقتی که هوا رو به‌اعتدال بهاری می‌رود بهترین زمان برای گرفتن شیر از کودک است. در این فصل دستگاه گوارشی کودک کمتر دچار سوءهاضمه می‌شود. ازاین‌رو خطر ایجاد اسهال در کودک به حداقل رسیده یا اصلاً خطر دیگری وی را تهدید نمی‌کند. در این زمان فرصت بیشتری برای رسیدگی به کودک نیز داریم. پس اگر در زمستان می‌خواهید کودک را از شیر بگیرید حتماً این مسئله را تا اواخر فصل زمستان و نیمهٔ دوم اسفندماه به تعویق بیندازید.
البته این به معنای آن نیست که در این دوهفته به‌سرعت کودک را از شیر خود محروم کنید. باید این روند را از همین زمان سرعت بیشتری ببخشید و او را با غذاهای جایگزین بیشتر آشنا بسازید. ضمن اینکه در اوایل بهار به علت زمان تعطیلی دوهفته‌ای نوروز نیز فرصت این را دارید که برای کودکتان بیشتر وقت بگذارید.
همچنین به علت برودت هوا ممکن است مادر نیز دچار مشکلاتی مانند سرماخوردگی و بیماری‌هایی از این قبل شود؛ بنابراین قبل از هر چیزی توصیه می‌شود که در ابتدا مراقب سلامتی خود باشید. گاهی برخی از بیماری‌های سخت در این فصل باعث کم‌شدن شیر مادر می‌شود. از همین رو سلامتی خود را حفظ کنید تا بتوانید روند شیردهی را دنبال کنید.
از شیر گرفتن در تابستان
همان‌طور که پیش‌تر نیز ذکر شد روند ترک دادن کودک از شیر باید در زمان‌های معتدل سال اتفاق بیفتد.
برای همین می‌توان گفت که اواخر تابستان بهترین زمان از شیر گرفتن کودک است. از شیر گرفتن کودک در تابستان باید با کمی احتیاط همراه باشد. در فصل تابستان و به علت گرمی هوا ممکن است هم مادر و هم کودک در معرض انواع بیماری‌ها قرار گیرند. از همین رو بهتر است تا اوایل تابستان و در زمان‌های گرم سال این مسئله را به تعویق بیندازید.
البته اگر در زمان‌های معتدل‌تر در روند گرفتن شیر از کودک قرار گرفته‌اید، فرایند کاهشی را در تابستان به تعویق بیندازید. همچنین ممکن است در تابستان به علت تعرق آب بیشتری از بدن مادر مصرف شود. این مسئله خودبه‌خود در کم‌شدن شیر مادر نیز تأثیر خواهد گذاشت. پس تعداد دفعات شیردهی کودک نیز تحت‌تأثیر همین مسئله قرار خواهد گرفت.
از هفته‌های آخر شهریور می‌توانید روند کاهشی تغذیه با شیر را شروع کنید و تا هوا سرد شود آن را ادامه دهید.
از شیر گرفتن کودک در طب سنتی و توصیه‌هایی برای اینکه بدانیم چگونه کودک را از شیر بگیریم
طب سنتی نیز مانند دیگر شاخه‌های علوم پزشکی توصیه‌های خاص خود را دارد. نکته قابل‌ذکر این است که برخی افراد به این طب اعتمادی ندارند. اگر توصیه‌های طب سنتی را بخوانید متوجه می‌شوید که به‌هیچ‌عنوان منافاتی با توصیه‌های علم پزشکی نوین ندارد. از سویی تا پیش از حضور علم نوین پزشکی در عرصه‌های مختلف سلامت، طب سنتی در میان مردم رایج بوده است. انسان‌ها در گذشت زمان بیماری‌های سخت خود را باتکیه‌بر دستورات طب سنتی درمان می‌کرده‌اند. علاوه بر این طب سنتی تنها محدود به کشور ایران یا دستورات خاص محلی نمی‌شود. اگر سری به هند، چین و به‌طورکلی کشورهای شرق آسیا بزنید متوجه می‌شوید که هنوز هم این طب، زنده و فعال است.
در اینجا به چند توصیه برای از شیر گرفتن کودک در طب سنتی اشاره خواهیم کرد:
- سعی کنید از شیر گرفتن کودک فرایندی آهسته، تدریجی و مداوم باشد.
- حتماً به وضعیت مزاجی کودک توجه داشته باشید. اگر کودک دچار مسائل و مشکلات گوارشی است او را از شیر نگیرید.
- هم‌زمان باید غذاهای دیگر را نیز به‌عنوان منابع کمکی تغذیه در نظر بگیرید. کودک علاوه بر آشنایی با چشیدن طعم‌های مختلف متوجه می‌شود که می‌تواند غذاهای دیگری نیز جز شیر وجود دارند. حتماً برای این امر و اینکه چه غذایی به کودک بدهید با یک درمانگر طب سنتی مشورت کنید. برخی از غذاها ممکن است برای کودکان مناسب نباشند.
- زمان مهم از شیر گرفتن کودک در طب سنتی فصل‌ها و روزهای معتدل این فصل‌ها است.
- باید به کودک مهر و محبت بدهید. شما در حقیقت دارید منبع زنده ماندن کودک را از او می‌گیرید؛ بنابراین مراقب باشید که بیشتر از شیر باید به فرزند خود محبت بدهید. سعی نکنید با ایجاد حس گناه در کودک وی را از شیر بگیرید. گاهی برخی از مادران با ترحم انگاری سعی می‌کنند که در کودک حس گناه ایجاد کنند. ازاین‌رو نباید بگذارید کودکتان حس کند دارد به شما آسیب می‌رساند. این امر برای روح و روان کودک به‌شدت آسیب‌زننده است.
- یکی از توصیه‌های طب سنتی برای گرفتن شیر از کودک این است که وی را هروقت خواب است از خواب بیدار کرده و به او شیر بخورانید. این امر باعث می‌شود تا کودک پس از مدتی خودبه‌خود به دنبال سینه مادرش نگردد و شیر طلب نکند.
- اگر کودکتان اسهال دارد یعنی بدن وی دارد آب پس می‌زند. به‌هیچ‌عنوان در این زمان وی را از شیر نگیرید. گرفتن شیر از کودک باید در زمانی اتفاق بیفتد که کودک در سلامت کامل جسمی و روانی باشد.
از شیر گرفتن کودک با تلخک
برای از شیر گرفتن کودک با تلخک می‌توانید توصیه زیر را دنبال کنید:
این قطره بی‌ضرر است و در حقیقت برای ایجاد تنفر در کودکان ساخته شده است. اگر حتی کودک ناخن خود را بجود می‌توانید از این قطره استفاده کنید تا وی را از این عمل ترک دهید. اگر کودک نمی‌تواند به‌راحتی از مادر خود جدا شود می‌توانید از قطره تلخک استفاده کنید. البته تلخک را نباید زود استفاده کنید. این قطره در اواخر دوره از شیر گرفتن باید مورداستفاده قرار گیرد. یکی دو قطره از تلخک باعث می‌شود که کودک طعم تلخی شدیدی را حس کند و نتواند شیر بخورد.
از شیر گرفتن با تلخک در حقیقت مربوط به زمانی است که کودک توجه کمتری به شیر مادر دارد. در این زمان اگر متوجه شدید که کودک همچنان در طلب شیر است می‌توانید از این قطره برای ترک دادن او استفاده کنید.
غذای مقوی بعد از شیر گرفتن کودک چه باید باشد؟
مطمئناً پس از اینکه کودک را از شیر گرفتید باید به او غذاهای مقوی بدهید.
- میوه: میوه‌ها با طعم‌ها رو رنگ‌های مختلف باعث می‌شوند که توجه کودک به سمت منابع دیگر غذایی موجود جلب شود. می‌توانید آب‌میوه را بگیرید و در ظرف شیر کودک ریخته و به او بدهید تا بنوشد. حتماً گرفتن شیر از کودک را با میوه امتحان کنید. حتی برخی میوه‌ها را می‌توان به‌صورت حریره یا پوره در آورد و در اختیار کودک قرارداد. میوه‌ای که به او می‌دهید می‌بایست نه زیاد شیرین باشد و نه زیاد ترش. کودک با طعم بیش از حد ترش و شیرین دچار تنفر از میوه می‌شود.
- سوپ: یکی دیگر از منابع مغذی برای تقویت کودک سوپ است. سوپ به دلیل داشتن آب، سبزیجات و غله می‌تواند جایگزین خوبی برای شیر مادر باشد.
- حبوبات پخته شده: حبوباتی مانند لوبیا یا عدس را می‌توانید کمی طعم‌دار کرده و به کودک بدهید.
- تخم‌مرغ: در ابتدا اطمینان حاصل کنید که تخم‌مرغ برای کودک حالت حساسیت ایجاد نکند. تخم‌مرغ آب پز به علت راحتی در بلع و هضم گزینه مناسبی برای غذاهای بعد از شیر گرفتن کودک است.
- سبزیجات پخته شده: سبزیجات پخته شده منبع فیبر، ویتامین‌ها و پروتئین هستند. با تغییر ذائقه کودک به سمت غذاهای سالمی مانند سبزیجات می‌توانید بعداً نیز از این مسئله سود ببرید. کودکی که سبزیجات مصرف می‌کند خود را درگیر مصرف فست‌فودهای مضر نخواهد کرد.
آداب از شیر گرفتن کودک در قرآن
در قرآن کریم و آیات الهی دستوراتی برای گرفتن شیر از کودک وجود دارد. با توسل و توجه به این آیات می‌توان عوارض از شیر گرفتن را از میان برداشت. در سوره مبارکه بقره و در آیه دویست و سی و سوم به این امر اشاره شده است: “و الوالداتِ یُرضِعنَ اَلادَهُنَّ حولَینِ کامِلَین ارادَ اَن یُتِّمَ الرَّضاعَهِ “.
ترجمه این آیه چنین است: “مادران، فرزندان خود را دو سال تمام، شیر می‌دهند. (این) برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند. “
در حقیقت قرآن نیز مانند دستورات نوین پزشکی مدت زمان شیردهی را تا 24 ماه اعلام می‌کند. بعدازاین مرحله می‌توانید فرایند گرفتن شیر از کودک را آغاز کنید.
