زمان تقریبی مطالعه: 12 دقیقه

بیماری روزئولا در کودکان یا بیماری ششم باعث تب بالا، علائم سرماخوردگی و گاهی بثورات در پوست می‌شود. ویروس هرپس انسانی (HHV) نوع 6 باعث این بیماری مسری می‌شود که بیشتر نوزادان و کودکان نوپا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افرادی که در دوران کودکی به این بیماری مبتلا شده‌اند، در بزرگسالی نسبت به آن مصون هستند. ویروس بدون درمان در عرض یک هفته از بین می‌رود.

بیماری روزئولا در کودکان چیست

بیماری روزئولا یا گل سرخ، نوعی بیماری ویروسی است که بیشتر نوزادان و کودکان نوپا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. کودکان مبتلا به این بیماری معمولاً تب بالایی دارند و به دنبال آن راش ایجاد می‌شود.

گروه سنی مبتلایان روزئولا

هر کسی ممکن است به روزئولا مبتلا شود، اما این ویروس بیشتر کودکان بین 6 ماه تا 3 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این ویروس حتی قبل از ایجاد راش، مسری است و می‌تواند از طریق بزاق یا سایر قطرات تنفسی در هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن کودک آلوده منتقل شود. پس از ابتلا به روزئولا، سیستم ایمنی بدن در برابر آن سد دفاعی ایجاد می‌کند به همین دلیل بعید است که افراد دو بار به آن مبتلا شوند.

علل بیماری روزئولا در کودکان

روزئولا در کودکان را به این دلیل بیماری ششم می‌نامند که ویروس هرپس انسانی نوع 6 اغلب باعث این بیماری می‌شود. در موارد نادر، ویروس نوع 7 یا ویروس‌های دیگر نیز می‌توانند علت بیماری روزئولا باشند.

علائم و نشانه‌های بیماری روزئولا در کودکان

علائم بیماری گل سرخ در کودکان حدود ده روز پس از عفونت ظاهر می‌شود. اولین علامت بیماری روزئولا در کودکان تب بالا (اغلب بالای 103 درجه فارنهایت یا 39.5 درجه سانتی‌گراد) است. این تب می‌تواند از سه تا هفت روز طول بکشد. وقتی تب از بین رفت، اغلب راش پوستی روی شکم ظاهر می‌شود که ممکن است به پشت، گردن و بازوها نیز گسترش یابد. این راش از لکه‌های صورتی یا قرمز تشکیل شده است و خارش یا درد ندارد. راش ممکن است پس از چند ساعت محو شود، اما در اغلب موارد برای یک تا دو روز ماندگار است.

کودکان مبتلا به روزئولا ممکن است علائمی شبیه سرماخوردگی یا آنفولانزا داشته باشند، ازجمله:

• آبریزش بینی
• سرفه خفیف
• گلو درد
• تورم غدد لنفاوی
• ناراحتی معده یا اسهال
• تشنج. این مورد معمولاً یک تشنج تب‌دار یا تشنجی است که با افزایش سریع دمای بدن ایجاد می‌شود. این نوع تشنج به ندرت مضر است. با این حال، اگر فکر می‌کنید که کودک شما تشنج دارد، باید با پزشک تماس بگیرید.

ظاهر بیماری سرخ جوش در کودکان و نوزادان

راش‌های پوستی بیماری روزئولا در کودکان ممکن است مانند لکه‌های صورتی کوچک یا برآمدگی‌هایی باشند که می‌توانند به صورت تکه‌هایی ادغام شوند.

در برخی از کودکان و نوزادان، راش به رنگ مایل به قرمز یا کمی روشن‌تر است. گاهی اوقات ممکن است یک “هاله” کم رنگ‌تر در اطراف ناحیه راش وجود داشته باشد.

راش پوستی روزئولا معمولاً باعث درد، خارش یا تاول نمی‌شود. معمولاً از شکم شروع می‌شود و گاهی می‌تواند تا گردن، صورت، بازوها و پاها پیشرفت کند.

میزان واگیری بیماری روزئولا در کودکان

روزئولا در کودکان مسری است. زمانی که کودک مبتلا به روزئولا صحبت می‌کند، عطسه می‌کند یا سرفه می‌کند، عفونت پخش می‌شود و قطرات کوچکی را به هوا می‌فرستد که دیگران در آن تنفس می‌کنند. قطرات همچنین می‌توانند روی سطوح فرود بیایند. اگر سایر کودکان آن سطوح و سپس بینی یا دهان خود را لمس کنند، ممکن است آلوده شوند.

بیماری روزئولا در کودکان ممکن است در مرحله تب مسری باشد، اما پس از اینکه دمای بدن کودک به مدت 24 ساعت به حالت عادی برگشت، او دیگر مسری نیست (حتی اگر راش پوستی هنوز وجود داشته باشد). دمای معمولی بین 97.5 درجه فارنهایت و 99.5 درجه فارنهایت (35.4 درجه سانتی‌گراد و 37.5 درجه سانتی‌گراد) متغیر است. تب دمایی در 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی‌گراد) یا بالاتر از آن است.

آیا ممکن است کودکی روزئولا داشته باشد و شما ندانید

بله ممکن است فرزند شما ویروسی را داشته باشد که روزئولا را ایجاد می‌کند بدون اینکه شما بدانید. بچه‌ها به دلایل زیادی تب می‌کنند. اگر کودک شما راش روزئولا نداشته باشد (دو سوم بچه‌ها راش ندارند)، ممکن است تب را به بیماری دیگری ربط بدهید و هرگز ندانید که فرزندتان روزئولا داشته است.

تشخیص روزئولا در کودکان

روزئولا یا بیماری تب گل سرخ با بررسی کامل سابقه پزشکی بیمار و معاینه فیزیکی او تشخیص داده می‌شود. از آنجایی که راش پوستی روزئولا که به دنبال تب بالا ایجاد می‌شود منحصر به فرد است، پزشک کودک معمولاً می‌تواند بر اساس یک معاینه فیزیکی ساده، بیماری را تشخیص دهد. همچنین ممکن است برای کمک به تشخیص روزئولا در کودکان آزمایش خون تجویز کند.

عوارض روزئولا در کودکان

تب گل سرخ در کودکان معمولاً یک بیماری خفیف است، اما می‌تواند عوارضی ایجاد کند.

تشنج در کودکان

گاهی اوقات کودک مبتلا به روزئولا تشنج ناشی از تب ناگهانی (تشنج ناشی از تب) را تجربه می‌کند. اگر این اتفاق بیفتد، کودک شما ممکن است برای مدت کوتاهی هوشیاری خود را از دست بدهد، به زمین بیفتد و دست‌ها و پاهایش برای چند ثانیه تا چند دقیقه تکان بخورد.

اگر روزئولا در کودکان شما باعث تشنج شود، به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید. تشنج‌های تب‌دار اگرچه ترسناک هستند، اما در کودکان سالم کوتاه مدت بوده و به ندرت مضر هستند.

نگرانی در مورد کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند

روزئولا در افراد با سیستم ایمنی ضعیف نگرانی بیشتری دارد. به عنوان مثال، اگر کودک شما اخیراً پیوند مغز استخوان انجام داده است، ممکن است سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مقاومت کمتری در برابر ویروس‌ها دارند. آن‌ها تمایل به ایجاد روزئولا شدیدتر یا عوارضی مانند ذات‌الریه یا آنسفالیت دارند. آنسفالیت یک التهاب بالقوه تهدید کننده زندگی در مغز است.

مدت زمان بیماری روزئولا در کودکان

تب روزئولا از 3 تا 7 روز طول می‌کشد و به دنبال آن راش از ساعت‌ها تا چند روز ادامه دارد.

درمان بیماری روزئولا در کودکان

علائم بیماری سرخ جوش در کودکان معمولاً در عرض یک هفته خود به خود از بین می‌روند. پزشک ممکن است برای کاهش تب کودک شما استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز کند نیازی به اقدام به درمان راش پوستی نیست، زیرا خارش یا درد ایجاد نمی‌کند کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است به داروهای ضد ویروسی نیاز داشته باشند.

درمان خانگی بیماری روزئولا

مانند بسیاری از ویروس‌ها، روزئولا در کودکان فقط باید دوره خود را طی کند. هنگامی که تب فروکش کرد، کودک شما احتمالاً به زودی احساس بهتری خواهد کرد. راش روزئولا بی‌ضرر است و در عرض 1 تا 3 روز از بین می‌رود. هیچ کرم یا پمادی مورد نیاز نیست.

برای درمان تب کودک در خانه، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• استراحت زیاد. اجازه دهید کودک در رختخواب استراحت کند تا زمانی که تب از بین برود. از لباس‌ها و روکش‌های سبک استفاده کنید.
• مایعات فراوان. برای جلوگیری از کم‌آبی به کودک خود مایعات زیادی بدهید. به‌عنوان‌مثال می‌توان از آب، دمنوش زنجبیل، آب لیمو و آبگوشت استفاده کرد.
• پارچه خنک یا حمام اسفنجی. به کودکتان یک حمام اسفنجی ولرم بدهید یا یک پارچه خنک و مرطوب روی پیشانی‌اش بمالید. انجام این کار می‌تواند ناراحتی ناشی از تب را تسکین دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر فرزندتان موارد زیر را تجربه کرد، باید با پزشک تماس بگیرید:

• مشکل در تنفس، سرفه یا سایر علائم ذات‌الریه.
• تب 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی‌گراد) یا بالاتر برای بیش از 24 ساعت بدون هیچ علامت دیگری.
• تشنج
• اگر روزئولا در کودکان باعث راش خارش‌دار یا دردناک شود
• حالت تهوع، استفراغ یا اسهال.
• علائم کم آبی بدن، مانند ادرار تیره و خستگی مفرط.

جلوگیری از بیماری روزئولا کودکان

هیچ واکسنی برای پیشگیری از روزئولا در کودکان وجود ندارد. رعایت بهداشت بهترین راه برای جلوگیری از ابتلای دیگران به ویروس است. شما می‌توانید خطر عفونت را با موارد زیر کاهش دهید:

• اجتناب از تماس نزدیک با فردی که آلوده است.
• سرفه و عطسه کردن در ناحیه آرنج.
• شستن مرتب دست‌ها و استفاده از ضدعفونی کننده‌های دست.

تفاوت سرخک و روزئولا در کودکان

روزئولا و سرخک هر دو باعث ایجاد راش پوستی می‌شوند و در دوران کودکی شایع هستند. با این حال، سرخک همچنین می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، در حالی که روزئولا به ندرت بزرگسالان را مبتلا می‌کند.

برخلاف روزئولا که توسط ویروس‌های HHV-6 یا HHV-7 ایجاد می‌شود، سرخک ناشی از ویروس سرخک است. افراد آن را از طریق قطرات تنفسی و تماس نزدیک منتقل می‌کنند. هنگامی که ویروس وارد بدن می‌شود، پاسخ ایمنی را سرکوب می‌کند و می‌تواند این کار را تا چندین سال انجام دهد.

به طور کلی، راش سرخک از صورت شروع می‌شود و سپس به سمت پایین حرکت می‌کند. راش یک تا سه روز طول می‌کشد تا ایجاد شود. کودکان مبتلا به سرخک معمولاً قبل از تب، راش پوستی خواهند داشت.

از طرف دیگر، راش پوستی روزئولا با کاهش تب یا پس از پایان آن که معمولاً 3 تا 5 روز طول می‌کشد، ظاهر می‌شود. راش روی شکم ظاهر می‌شود و ممکن است به سمت صورت و اندام‌ها پیشرفت کند.

بیماری روزئولا در کودکان و نوزادان بدون نیاز به درمان توسط پزشک خوب می‌شود. با این حال، تب بالا می‌تواند یکی از علائم رایج روزئولا باشد و در 10 تا 15٪ موارد باعث تشنج ناشی از تب می‌شود. این شایع‌ترین عارضه عفونت است.

ناگفته نماند که نوزادان و کودکان نوپا با سیستم ایمنی ضعیف، معمولاً علائم شدیدتری از این عفونت را تجربه می‌کنند. همچنین، اگر سیستم ایمنی بدن کودک سرکوب شود، ویروس می‌تواند دوباره فعال شود. در نتیجه، کودکان مبتلا به سرطان یا کسانی که پیوند انجام داده‌اند، بیشتر از سایر کودکان در معرض خطر فعال‌شدن مجدد قرار دارند.

همچنین، عفونت HHV-6 با موارد زیر مرتبط است:

• التهاب بافت عضله قلب
• مرگ فیبرهای عضلانی که ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود
• ترومبوسیتوپنی یا تعداد کم پلاکت خون
• سندرم گیلن باره
• هپاتیت

افراد مبتلا به سرخک اغلب بدون هیچ عارضه‌ای بهبود می‌یابند. با این حال، برخی از افراد دچار کم شنوایی یا ذات الریه می‌شوند و سرخک می‌تواند منجر به التهاب مغز شود که تهدید کننده زندگی است.

خطر عوارض در کودکان و نوزادان زیر 5 سال بیشتر است.

تفاوت آبله مرغان و بیماری روزئولا نوزادان

ویروس‌هایی که باعث آبله مرغان، زونا و روزئولا در کودکان می‌شوند، همه اعضای خانواده بزرگ ویروس‌های هرپس ویریده هستند؛ بنابراین، ویروس‌ها به هم مرتبط هستند، اما یکسان نیستند. برخلاف آبله مرغان و سایر بیماری‌های ویروسی دوران کودکی که به سرعت گسترش می‌یابند، روزئولا به ندرت منجر به شیوع در سراسر جامعه می‌شود. عفونت اغلب در بهار و پاییز رخ می‌دهد.

سؤالات متداول