زمان تقریبی مطالعه: 12 دقیقه
ناخن جویدن یکی از عاداتی است که کودکان گاهی اوقات درگیرش میشوند. این عادت میتواند ناخوشایند و آزاردهنده و حتی برای سلامتی آنها مشکلساز باشد. ناخن جویدن کودکان معمولاً با گذشت زمان خودبهخود از بین میرود.
اما اگر از بین نرفت باید اقداماتی را برای درمان آن بهعنوان والدین انجام بدهیم. چون همه ما احتمالاً افرادی را میشناسیم که با وجود بزرگ بودن، ناخنهایشان را میجوند. به همین دلیل است که تصمیم گرفتهایم در این مطلب در مورد راههای پیشگیری، درمان و ترک ناخن جویدن کودکان صحبت کنیم.
علت ناخن جویدن کودکان
بررسیها نشان میدهند که حدود 30 الی 60 درصد کودکان و نوجوانان ناخنهایشان را میجوند؛ بنابراین کودک شما تنها نیست.
اولین مسئله که برای درمان ناخن جویدن کودکان باید مدنظر ما قرار بگیرد علت بهوجودآمدن آن در کودکمان است.
در برخی موارد ناخن جویدن کودکان ارثی و ژنتیکی است و کودک این کار را در بزرگترهایش دیده و تقلید میکند.
ناخن جویدن میتواند هشدار جدی برای وضعیت روحی کودک باشد زیرا رابطه میان ناخن جویدن کودکان و استرس مستقیم است. جویدن ناخن همچنین میتواند نشانهای از افسردگی یا اضطراب باشد اگر کودکی از جویدن ناخنهایش درد یا ناراحتی دارد، اما بههرحال این کار را ادامه میدهد، ممکن است سعی داشته باشد به شما بگوید که استرس دارد و جویدن ناخنهایش باعث تسکین آن میشود.
علاوه بر این، کودک ممکن است به دلایل مختلفی همچون کنجکاوی، بیحوصلگی، کاهش استرس، عادت یا تقلید ناخنهایش را بجود. ناخن جویدن کودکان یکی از رایجترین عادتهای عصبی است که بهاحتمال زیاد تا بزرگسالی ادامه پیدا میکند.
بزرگشدن میتواند بچهها را مضطرب کند و بسیاری از این تنشها و فشارها بر والدین پوشیده هستند. اگر کودک بهصورت گه گاه ناخنهایش را میجود (مثلاً هنگام تماشای تلویزیون)، یا اگر در پاسخ به موقعیتهای خاص (مانند اجراها یا آزمایشها) این کار را انجام میدهد، دلیلش میتواند مقابله با استرس جزئی باشد و جای نگرانی نیست.
بااینحال، اکثر متخصصان ناخن جویدن را یک عادت میدانند – رفتاری تکراری که کودک شما حتی از آن آگاه نیست. این عادت به سه دلیل اصلی ایجاد میشود:
- ملالت: یک کودک بیحوصله ممکن است شروع به جویدن ناخنهایش کند زیرا کار دیگری برای انجامدادن ندارد.
- تسکین: ناخن جویدن ممکن است پاسخی به استرس باشد.
- آرامبخش: برخی از کودکان برای کمک به خوابیدن انگشت شست خود را میمکند، درحالیکه برخی دیگر ناخنهایشان را میجوند.
عوارض جویدن ناخن در کودکان
اگرچه جویدن ناخن در موقعیتهای اجتماعی ناخوشایند است، اما معمولاً برای بچهها بیضرر است. با این حال، اگر به کوتیکول، ناخن یا پوست اطراف آسیب برساند، میتواند به یک نگرانی پزشکی تبدیل شود. اگر پوست اطراف ناخن قرمز، دردناک یا دارای ترشح است، کودک باید توسط متخصص اطفال معاینه شود.
ناخن جویدن کودکان ممکن است خطر ابتلا به پارونیشیا، عفونت پوست اطراف ناخن را نیز افزایش دهد؛ و اگر بچهها زیاد در خاکبازی کنند، این فرصت برای ابتلا به عفونتهای انگلی از تخمهایی که ممکن است در خاک باشد نیز وجود دارد.
راهکارهای پیشگیری و درمان ناخن جویدن کودکان
از مهمترین راهکارهایی که میتوان بهمنظور درمان قطعی ناخن جویدن کودکان بکار گرفت میتوان به موارد زیر اشاره کرد
رسیدگی به نگرانیهای کودک
پاسخ اولیه ما هنگامی که کودکان کاری را انجام میدهند که ما را نگران میکند این است که سعی کنیم آن رفتار را متوقف کنیم و این به عنوان یک هدف بلندمدت خوب است؛ اما قبل از انجام این کار بهتر است با دلایل اصلی این رفتار مقابله کنید و به این فکر کنید که آیا استرسی در زندگی کودکتان هست که باید به آن توجه کنید.
اگر فکر میکنید علت اضطراب کودکتان میتواند مواردی همچون طلاق در خانواده، مدرسه جدید و غیره باشد، سعی کنید به او کمک کنید تا در مورد نگرانیهایش حرف بزند.
در مقالهای جداگانه در سایت بازی بود در مورد نشانهها و روش درمان استرس در کودکان و استرس در نوجوانان به تفصیل صحبت کردهایم.
استفاده از کد
بین خود و کودکتان یک کد برای ترک این کار تعریف کنید. این کار میتواند به ترک عادت ناخن جویدن کودکان کمک کند و سرگرمکننده نیز به نظر برسد. بهجای اینکه به فرزندتان بگویید ناخن جویدن را متوقف کن، با استفاده از یک کد مخفی میتوانید به او یادآوری کنید که این کار را انجام ندهد.
عدم نق زدن و تنبیه کردن
تا زمانی که کودک شما واقعاً دلش نخواهد ناخن جویدن را ترک کند، شما نمیتوانید کار زیادی برایش انجام دهید؛ مانند سایر عادتهای عصبی، اختلال ناخن جویدن کودکان ناخودآگاه است.
اگر جویدن ناخن در کودکان واقعاً آزارتان میدهد، محدودیتهایی را در نظر بگیرید. به عنوان مثال بگویید ناخن جویدن سر میز شام ممنوع است؛ اما هرگز نق نزنید و او را تنبیه نکنید سعی کنید تا جایی که میتوانید عصبانیت خود را کنترل کنید استفاده از جملاتی همچون «ناخنهایت را نجو! نمیتوانم تحمل کنم» میتواند اولین شوت در یک جنگ قدرت طولانی و طاقتفرسا باشد.
بهطورکلی تا زمانی که کودکتان به خودش آسیب نرساند و بیش از حد استرسی به نظر نرسد، بهترین راهحل این است که ناخنهایش را مرتب نگه دارید و به او یادآوری کنید که مرتب دستهایش را بشوید. اگر به او فشار بیاورید که دست از این کار بکشد، تنها استرسش را بیشتر کردهاید و خطر بدتر شدن رفتارش را افزایش دادهاید.
علاوه بر این، هرگونه مداخله مستقیم از جانب شما، مانند ریختن محلولهای بدمزه روی ناخنهایش، برای او مانند یک تنبیه وحشتناک است. هرچه مداخله کمتری با این عادت همراه باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که خودش دست از این کار بردارد.
کمککردن به کودک
اگر دوستهای فرزند شما او را اذیت میکنند، ممکن است آماده ترک عادتش باشد و برای این منظور از شما کمک بخواهد. ابتدا او را تشویق کنید به شما بگوید از اینکه دوستانش مسخرهاش کردهاند چه حسی دارد. به او این اطمینان را بدهید که دوستش دارید؛ بدون توجه به اینکه ناخنهایش چه شکلی هستند. سپس به سراغ راهحلهای ممکن بروید.
آموزش سوهان ناخن کشیدن
یک راهکار ترک ناخن جویدن کودکان این است که نحوه سوهان ناخن کشیدن را به فرزندتان یاد بدهید و یک سوهان را روی میز کنار تختش یا در یک قفسه خشک و تمیز در حمام برایش نگه دارید.
صحبتکردن در مورد ترک عادت
در مورد اینکه عادتهای عصبی چه هستند و چگونه میتوان آنها را ترک کرد، با کودکتان حرف بزنید. یکی از کتابهای خوب برای خواندن در این مورد «کتاب راهنمای کودک برای غلبه بر ناخن جویدن و موارد دیگر» است.
سپس تصمیم بگیرید چقدر باید در برنامه او برای ترک مشارکت داشته باشید. آیا او از شما میخواهد وقتی در حال جویدن ناخن است به او یادآوری کنید که در حال ترک است. هرچه بچهها بزرگتر میشوند، معمولاً ترجیح میدهند والدین مشارکت کمتری داشته باشند.
ارائه یک جایگزین بهجای ناخن جویدن
یک یا دو فعالیت جایگزین را پیشنهاد دهید. از کودک خود بخواهید این عادت جایگزین را چند دقیقه قبل از مدرسه یا قبل از خواب تمرین کند. علاوه بر این، از برخی از تکنیکهای آرامسازی در مواقعی که ناخن جویدن کودکان شروع میشود، استفاده کنید مثلاً از او بخواهید نفس عمیق بکشد یا مشتهایش را باز و بسته کند.
مطمئن شوید که او فرصت زیادی برای دویدن و بازی در بیرون از خانه دارد تا تنش و انرژی عصبی را بسوزاند. یکی از بهترین روشهای مشغول نگهداشتن دستهای بچهها، هنرها و صنایعدستی است. علاوه بر این، یادگیری نواختن یک ساز نیز میتواند مفید باشد.
مانیکور کردن ناخن کودک
اگر فرزندتان دختر است میتوانید او را به سالنهای زیبایی ببرید و برایش مانیکور انجام دهید. با انجام این کار او هر بار که به دستهایش نگاه کند لذت میبرد و دیگر دلش نمیخواهد ناخنهای زیبایش را بجود.
ایجاد یک سیستم پاداشدهی برای رفع ناخن جویدن کودکان
یک جدول برچسب ایجاد کنید و روزهایی که فرزندتان ناخنش را نمیجود، در آن یک علامت بزنید. اگر فرزندتان نمیتواند یک روز کامل در برابر نجویدن ناخن مقاومت کند روز را به بخشهای زمانی کوتاهتر مانند «قبل از صبحانه»، «هنگام شام» و غیره تقسیم کنید. بعد از اینکه توانست تعداد مشخصی برچسب جمعآوری کند به او پاداش بدهید؛ مثلاً به او بگویید بعد از جمعکردن 10 برچسب او را به پارک خواهید برد.
تلاش و تلاش دوباره
برای کودک خود توضیح دهید که افراد مختلف به تکنیکهای مختلف پاسخ میدهند و او را تشویق کنید تا راهحلهای مختلفی را در صورت عدم موفقیت راهحل اول امتحان کند. در نهایت به او یادآور شوید ترک عادت سخت است و برای موفق شدن باید تلاش کند و صبر و پشتکارش بالاخره نتیجه خواهد داد.
چه موقع ناخن جویدن کودکان نگرانکننده است
در موارد بسیار نادر، ناخن جویدن میتواند به دلیل اونیکوفاژی باشد. اونیکوفاژی ناخن جویدن معمولی است و میتواند نشانهای از استرس زمینهای یا اختلالات روانپزشکی مانند کمبود توجه و بیشفعالی، اختلال اضطراب جدایی و اختلال وسواس فکری اجباری باشد. متوسط سن شروع اونیکوفاژی در کودکان معمولاً حدود 5 سالگی است.
اگر کودک شما اغلب ناخنهایش و پوست اطراف آنها را تا جایی میجود که خونریزی کند، یا سعی دارد ناخن جویدنش را از شما پنهان کند، وقت آن رسیده است که این نگرانیها را با پزشک کودکان در میان بگذارید.
سؤالات متداول
ناخنهای آنها را کوتاه نگه دارید داشتن ناخنهای کوتاهتر کمتر وسوسهانگیز است، استفاده از لاک مخصوص ناخن جویدن کودکان با طعم تلخ به ناخنهای آنها بزنید، عادت ناخن جویدن را با یک عادت خوب جایگزین کنید، بهازای ناخن نجویدن به آنها پاداش بدهید
از راهکارهای مؤثر برای جلوگیری ناخن جویدن کودکان و راههای پیشگیری از آن می توان از طریق مشغول کردن کودک و ترغیب او به انجام کارهایی که دوست دارد مانند نواختن ساز، انجام فعالیتهای ورزشی و بسیاری از موارد دیگر میتوانید از ناخن جویدن او جلوگیری کنید.
بهترین راهکار برای این که بتوانید عادت ناخن جویدن کودکتان را ترک بدهید این است که از روش جایگزین استفاده کنید. چیزهای سالمتری را که فرزندتان بتواند در دهانش بگذارد جایگزین کنید. بهعنوانمثال کرفس و هویج جایگزینهای خوبی هستند
عوارض ناخن جویدن کودکان زیاد است. جویدن ناخن علاوه بر اینکه باعث نامناسب شدن شکل ظاهری انگشتان میشود، میتواند کوتاه شدن پایه ناخن، دردهای شدید معده یا خونریزی معده، پارونیشیا، ویروس هرپس سیمپلکس، بثورات پوستی، مشکلات دندان، آبسه و آسیب به لثه یا عفونت گوارشی را به دنبال داشته باشد.
برخی از دلایلی که کودکان ناخنهای خود را میجوند عبارتاند از استرس یا اضطراب، بیحوصلگی، تقلید از رفتار کودکان دیگر، یا بلند بودن ناخنها و جویدن آنها بهخاطر کوتاه شدنشان.
ناخن جویدن جوانان میتواند دلایل زیادی داشته باشد – از روی کنجکاوی یا بیحوصلگی، برای ازبینبردن استرس، گذراندن زمان، یا به دلیل عادت.
بهترین درمان ناخن نجویدن در طب سنتی و اسلامی این است که روزانه یک الی دو استکان از مخلوط عرق بهارنارنج و عرق بیدمشک و گلاب را میل کنید. علاوه بر این میتوانید هر شب یک لیوان از دمکرده گلگاوزبان و سنبلالطیب را مصرف کنید. در خصوص درمان ناخن جویدن کودکان در طب سنتی منبع معتبری در دسترس نیست.
به عقیده بسیاری از محققان جویدن ناخن تنها در صورتی گناه و حرام است که برای بدن ضرر داشته باشد و بهسلامت بدن آسیب برساند. بهعنوانمثال اگر ناخن جویدن باعث عفونت دهان یا قارچ ناخن شود، در این صورت گناه بوده و حرام است.
