بلوغ دختران ؛ مراحل و بحران‌های آن

زمان تقریبی مطالعه: 21 دقیقه

نوجوانی و تبدیل شدن به یک فرد بزرگسال چندان آسان به نظر نمی‌رسد! نوجوانان طی این دوران با چالش‌ها و تغییرات جسمی، شناختی، روانی و اجتماعی گوناگونی دست و پنجه نرم می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین مسائل دوران نوجوانی، بلوغ است. بلوغ دختران و پسران به شیوه‌های مختلفی تجربه می‌شود. در این مقاله قصد داریم تا به صورت جامع و کامل به مسئله بلوغ در دختران بپردازیم. در مقاله دیگری، به طور کامل به بلوغ در پسران پرداخته شده است که مطالعه آن را نیز به شما پیشنهاد می‌کنیم.

مراحل بلوغ در دختران چیست؟

دوران بلوغ مرحله گذار از کودکی به بزرگسالی است. در دوران بلوغ دخترانه، هورمون‌های جنسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون با دستور مغز ترشح شده و با تأثیر آن‌ها بر اندام‌ها، بدن شروع به رشد و تغییر می‌کند.

بلوغ در دختران حدوداً یک سال زودتر از پسران آغاز می‌شود.  بلوغ جسمی دختران معمولاً با شروع رشد سینه‌ها آغاز شده و با شروع قاعدگی کامل می‌شود. طی دوران بلوغ دختر، تغییرات جسمی، فکری و روانی با فشارهای اجتماعی ترکیب شده و بر رفتار نوجوان تأثیر می‌گذارند. نوجوانان طی بلوغ تحریک‌پذیرترند و تجربه طغیان‌ها و چالش‌های عاطفی در این دوره بسیار شایع است.  

علائم بلوغ در دختران

علائم و نشانه های بلوغ در دختران به صورت تغییرات فیزیکی و روانی بروز می‌یابد. تغییرات فیزیکی بلوغ، بدن را برای رسیدن به بلوغ جنسی و توانایی تولید مثل آماده می‌کنند. تغییرات روانی و شناختی منجر به رشد و تطبیق توانایی سازگاری وی با محیط اجتماعی و مسائل زندگی بزرگسالی می‌شوند.

آگاهی والدین از نشانه‌های بلوغ در دختران می‌تواند به آنها کمک کند تا زودتر متوجه تغییرات او شوند و این دوان را با چالش‌های کمتری پشت سر بگذارند.

علائم بلوغ جسمانی دختران

جهش رشد در دختران در این دوران دارای علائمی است. مهم‌ترین علائم بلوغ جسمانی دختران عبارتند از:

• جوانه زدن پستان‌ها و بزرگ شدن هاله رنگدانه‌دار نوک سینه‌ها (اولین علامت بلوغ دختران)
• افزایش حساسیت سینه‌ها به درد
• شروع رشد مو در ناحیه تناسلی  و زیر بغل
• جهش رشد قد حدود 10-7 سانتی‌متر در هر سال
• شروع رشد بدن از دست‌ها و پاها (ممکن است نوجوان در مقطعی دست و چلفتی به نظر برسد.)
• ضخیم و تیره شدن موهای نواحی مختلف بدن
• جهش رشد کلی بدن و افزایش وزن
• افزایش چربی پوستی و ایجاد جوش‌ها و آکنه‌های پوستی
• تجمع چربی زیر پوست به خصوص در اطراف سینه و باسن
• تغییر شکل بدن به شکل بدن زنان بالغ، مثلاً افزایش پهنای لگن و باسن
• شروع چرخه تخمک‌گذاری و قاعدگی ماهانه
• رسیدن به شرایط جسمی بزرگسالی و رسیدن به اوج قد خود در 16 سالگی
• عادت ماهانه

علائم دوران بلوغ روانی، شناختی و عاطفی دختران

مهم‌ترین علائم بلوغ روانی دختران عبارتند از:

• افزایش تمایل به خودمختاری و کسب استقلال از والدین
• تغییر در ارتباطات با دیگران (به خصوص اعضای خانواده)
• افزایش گرایش به گذراندن وقت با همسالان و عضویت در گروه‌های دوستی
• افزایش نیاز به داشتن فضای شخصی و حریم خصوصی
• رشد مهارت‌های شناختی مانند حل مسئله، تفکر انتزاعی، استدلال منطقی و تفکر نقادانه
• پیدایش تمایلات و سلیقه شخصی در حیطه‌های مختلف مانند ورزش، هنر و موسیقی
• زیرسوال بردن مراجع قدرت (والدین، معلم‌ها و..) و استانداردهای اجتماعی
• خودداری از اطاعت بی‌چون و چرا
• شکل دادن جهان‌بینی و دیدگاه‌های مخصوص به خود
• داشتن دیدگاه و انتظارات ایده‌آل‌گرایانه درباره خود، اطرافیان و دنیا
• ظهور خودمحوری و احساس مرکز دنیا بودن، مشغولیت ذهنی زیاد با خود، درون‌نگری و خودآگاه شدن
• افزایش خطرپذیری و احساس آسیب‌ناپذیر بودن
• درک بیشتر دیدگاه‌های مختلف با وی، رشد همدلی و درنظرگرفتن زوایای مختلف یک موضوع
• رشد فراشناخت: تفکر درباره فکرکردن و مشاهده و ارزیابی روند فکری خود
• تمایل به برقراری روابط عاشقانه و جنسی
• احساس سردرگمی درباره هویت و آینده
• تحریک‌پذیری، نوسانات خلقی، تکانشگری و آسیب‌پذیری بیشتر در برابر اضطراب و افسردگی
• افزایش احتمال نارضایتی بدنی و تصویر ذهنی تحریف شده درباره وزن یا شکل بدن
• احساس خستگی جسمی و گرسنگی مداوم در دختران بالغ

سن بلوغ دخترانه

بازه سنی بلوغ دختران در حدود یک سال زودتر از پسران و معمولاً بین سن 8 سالگی تا 13 سالگی نوجوان آغاز می‌شود. عوامل مختلفی در زمان شروع بلوغ دختران دخیل‌اند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ژنتیک (وراثت خانوادگی) و نژاد اشاره کرد. سایر عوامل مانند تغذیه، ورزش و محیط اجتماعی نیز ممکن است نقشی کمتر در این زمینه داشته باشند. بالغ شدن دختران معمولاً بین 5-2 سال پس از شروع، به پایان می‌رسد.

نگرانی‌های والدین زمان بلوغ دختران

نوجوانی دختران و پسران با چالش‌های زیادی روبرو است.  در این سن ممکن است نگرانی‌هایی برای والدین اتفاق بیفتد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

زمان وقوع اولین پریود

قاعدگی دختران، پریود یا عادت ماهانه یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های بلوغ جسمی دختران است که می‌تواند با چالش‌های بسیاری اتفاق بیفتد. زمان وقوع اولین پریود یکی از نگرانی‌های والدین در نوجوانی دختران است.

هیچ راه دقیقی برای تعیین زمان دقیق اولین قاعدگی وجود ندارد. اما معمولاً در سنی مشابه سن بروز اولین قاعدگی مادر، و به طور میانگین حدود 2 سال پس از جوانه زدن پستان‌ها اولین قاعدگی مشاهده می‌شود.

شدت، میزان و رنگ خون‌ریزی قاعدگی در زمان بلوغ دختران

جریان خون معمولاً در یکی دو روز اول سنگین‌تر است و دوره خون‌ریزی ممکن است تا ۷ روز ادامه داشته باشد. رنگ خون از قرمز روشن تا تیره متفاوت و طبیعی است. در صورتی که خون‌ریزی خیلی شدید و غیرطبیعی باشد باید مسئله را با پزشک مطرح کرد.

سایر ترشحات واژینال

محیط واژن خانم‌ها همواره به وسیله ترشحات طبیعی، مرطوب و تمیز نگه داشته می‌شود. بسته به زمانی از چرخه قاعدگی که فرد در آن است، رنگ و غلظت ترشحات متفاوت است. ترشحات در دوران بلوغ دختران می‌توانند بی‌رنگ، سفید، شیری یا زرد، رقیق یا غلیظ باشند. رنگ غیرطبیعی یا بدبو بودن ترشحات می‌تواند نشانه وجود عفونت باشد و حتماً باید توسط پزشک بررسی شود.

نامنظم بودن چرخه‌های پریود

نامنظم بودن دوره‌های عادت ماهانه در نوجوانان دختر تا حدود 3-2 سال پس از وقوع اولین قاعدگی طبیعی هستند. برای بررسی نظم فاصله زمانی بین دوره‌های قاعدگی و پیش‌بینی زمان تقریبی تخمک‌گذاری و خون‌ریزی باید دوره‌های خود را در تقویم یادداشت کنید. در صورتی که بیش از سه سال از شروع پریودها گذشته باشد یا بی‌نظمی عادت ماهانه بسیار زیاد باشد، مراجعه به متخصص زنان ضروری خواهد بود. گاهی این مسئله طبیعی و وراثتی است اما معمولاً علل زیربنایی دارد که نیاز به پیگیری و درمان دارند. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وجود کیست‌های تخمدانی
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (تنبلی تخمدان)
• وجود فیبروم رحمی
• اختلالات تیروئیدی
• استرس مزمن
• فعالیت بدنی سنگین و غیراصولی
• چاقی یا کمبود وزن
• مصرف داروهای جلوگیری از بارداری

درد شکم و سایر علائم جسمی طی قاعدگی

دردهای شکم، کمر و سایر عضلات و مفاصل از نشانه‌های شایع در دوران پریود هستند. معمولاً توصیه می‌شود تا طی این دوران فرد توجه بیشتری به استراحت و تغذیه خود داشته باشد و از کیسه آب گرم، مسکن‌ها و دمنوش‌ها برای کنترل درد استفاده کند. در صورتی که دردهای شکمی بیش از حد تحمل شدید باشند، احتمال ابتلا به دیسمنوره وجود دارد و باید به پزشک مراجعه کنید.

ناهمسان بودن اندازه سینه‌ها

در زمان بلوغ دختران اینکه یکی از سینه‌ها کمی بزرگ‌تر از دیگری باشد بسیار متداول و طبیعی است. در صورتی که نشانه غیرعادی دیگری در پستان‌ها وجود نداشته باشد (مانند غده، برجستگی یا فرورفتگی غیرعادی، تغییر رنگ پوست و…)، این مسئله جای نگرانی ندارد.

نشانه‌های پیش از قاعدگی (PMS)

در روزهای قبل از تخمک‌گذاری (اواسط چرخه قاعدگی) ممکن است  از نظر جسمی و روانی تغییراتی در دختران نوجوان و حتی بزرگسالان ایجاد شوند. برای مثال احساس نفخ، اشتهای زیاد، درد عضلات و مفاصل، درد معده و احساس خستگی مفرط متداول هستند. از نظر روانی نیز تجربه احساس اضطراب، خلق پایین و احساس تنهایی شایع هستند. به مجموعه این علائم جسمی و عاطفی، سندرم پیش از قاعدگی گفته می‌شود.

اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD)

تفاوت این اختلال با سندرم پیش از قاعدگی در نوجوانی و بلوغ دختران، در شدت و نوع نشانه‌ها نهفته است. ملاک‌های اختلال ملال پیش از قاعدگی عبارتند از:

1. فرد در اکثر چرخه‌های قاعدگی در حداقل یک سال گذشته، طی هفته پیش از شروع خونریزی، حداقل 5 نشانه داشته باشد و این علائم چند روز بعد از شروع پریود بهبود یابند.
2. وجود حداقل یک مورد از نشانه‌های زیر:
3. ناپایداری عاطفی (نوسان‌های خلقی، احساس غمگینی، گریه ناگهانی، حساسیت به طرد)
4. تحریک‌پذیری یا خشم محسوس یا افزایش تعارض‌های میان‌فردی
5. خلق افسرده محسوس، احساس ناامیدی، افکار محکوم کردن خود
6. اضطراب، تنش محسوس، احساس برانگیختگی یا کفری بودن
7. وجود حداقل یک مورد (تعداد بیشتری) از نشانه‌های زیر که در ترکیب با موارد بالا در مجموع به پنج نشانه برسند:
8. کاهش علاقه به فعالیت‌های معمول
9. مشکل ذهنی در تمرکز
10. رخوت، خستگی، فقدان انرژی محسوس
11. تغییر محسوس در اشتها، پرخوری یا اشتیاق به غذایی خاص
12. پرخوابی یا کم‌خوابی
13. احساس از توان افتادن یا کنترل نداشتن
14. نشانه‌های جسمانی نظیر ورم یا التهاب پستان‌، درد مفاصل یا عضلات، احساس بادکردگی یا افزایش وزن

سندرم شوک سمی (TSS)

سندرم شوک سمی یک بیماری نادر ناشی از سموم باکتریایی است که می‌تواند در صورت عدم رعایت بهداشت قاعدگی (به خصوص اوایل بلوغ دختران که هنوز به خوبی با وضعیت جدید سازگار نشده‌اند) ایجاد شود. از علائم این بیماری می‌توان به تب، افت فشار خون، اختلال خواب، گیجی و سردرگمی، بثورات پوستی و نارسایی‌های متعدد اشاره کرد.

قاعدگی دردناک (دیسمنوره)

دیسمنوره تجربه احساس درد شکمی غیرمعمول هنگام قاعدگی است. بیش از نیمی از خانم‌ها هنگام قاعدگی دچار درد نواحی پایینی شکم می‌شوند ولی اگر این درد بیش از اندازه باشد و موجب توقف فعالیت‌های روزانه فرد شود، آن را قاعدگی دردناک می‌نامند.

بی‌دشتانی (آمنوره)

آمنوره به معنی عدم خونریزی در زمان قاعدگی در خانم‌ها است. آمنوره می‌تواند اولیه (یعنی عدم خون‌ریزی قاعدگی به‌هنگام بلوغ) یا ثانویه (یعنی توقف قاعدگی در زنان با بلوغ طبیعی) باشد. از جمله علل آمنوره، اختلالات هورمون‌های جنسی مانند سندروم کالمن و تخمدان، تخمدان پلی کیستیک، چاقی یا ورزش شدید، مصرف برخی داروهای ضد بارداری و تومور مغزی تولیدکننده پرولاکتین هستند.

تغییرات پوستی

طی دوران بلوغ دختران، بدن سطوح مختلفی از انواع هورمون‌ها را ترشح می‌کند که بر میزان چربی پوست اثرگذارند. این تجمع این چربی در منافذ پوستی بستر خوبی برای ایجاد انواع آکنه‌ها و جوش‌های پوستی است. سعی کنید از دست زدن به این جوش‌ها یا تخلیه عمدی آن‌ها خودداری کنید؛ چراکه این کار علاوه بر ایجاد لک‌های پوستی، باعث گسترش آلودگی و افزایش جوش‌ها می‌شود. در صورتی که علی‌رغم رعایت بهداشت وضعیت جوش‌ها شدید و آزاردهنده باشد، مراجعه به متخصص پوست برای کنترل شرایط توصیه می‌شود.

تصویر بدنی

در دوران بلوغ دختران و پسران، خودآگاهی آن‌ها بالاتر رفته و علاوه بر حساس بودن درباره دیدگاه دیگران درباره آن‌ها، به مقایسه خود با دیگران می‌پردازند. در چنین شرایطی لزوم آموزش و آگاهی بخشی به نوجوانان دیده می‌شود تا درک کنند که مفهوم بدن ایده‌آل وجود ندارد. بدن‌های طبیعی و سالم در شکل‌ها، اندازه و رنگ پوست‌های بسیار متنوعی وجود دارند درصورتی‌که نگرانی و مشغولیت ذهنی نوجوان با وزن و ظاهر خود زیاد باشد بهتر است که از کمک یک روان‌شناس استفاده کنید، چراکه این شرایط می‌تواند به اختلالات خوردن مانند آنورکسیا (بی‌اشتهایی عصبی)، پرخوری عصبی، وسواس فکری، اضطراب، افسردگی و نارضایتی شدید بیانجامد.

اختلالات خوردن در دوران بلوغ دختران

تقریباً ۷/۲ درصد از نوجوانان بین 18-13 سال از اختلالات خوردن رنج می‌برند. دختران نوجوان بیشتر از پسران به این اختلالات مبتلا می‌شوند. اختلالات رایج خوردن عبارتند از:

• بی‌اشتهایی عصبی (آنورکسیا): آنورکسیا اختلال خوردن همراه با کاهش وزن بسیار شدید است. از علائم آن می‌توان به نگرانی بیش از حد درباره افزایش وزن، وسواس اندازه‌گیری وزن یا بررسی مکرر خود در آینه، محدود کردن شدید مصرف غذا، خودانکاری و ورزش بیش از حد اشاره کرد.
• پرخوری عصبی (بولیمیا): بولیمیا به‌صورت پر‌خوری و سپس خارج کردن غذا از بدن از طریق استفراغ یا مصرف ملین است.
• پرخوری عصبی بدون کنترل (بینج ایتینگ): این بیماری به شکل مصرف مقادیر بسیار زیاد غذا بدون تلاش برای خارج کردن آن‌ها از بدن است.

سردرگمی درباره هویت جنسی

 ممکن است نوجوان دختر درباره احساس خود از جنسیتش یا گرایش جنسی خود احساس سردرگمی بکند. در این شرایط مراجعه به روان‌شناس و پزشک ضروری است.

سایر اختلالات و مشکلات روانی دختران در سن بلوغ

بلوغ دختران به‌واسطه تغییراتی که ایجاد می‌کند، آسیب‌پذیری دختران نوجوان را در برابر ابتلا به اختلالات روانی بالا می‌برد. از جمله این اختلالات می‌توان افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلالات خوردن و مشکل در روابط بین‌فردی را نام برد. علائم هشداردهنده در این خصوص شامل مواردی مانند تغییر در الگوی خواب و غذا خوردن، افت تحصیلی، کناره‌گیری و انزوای اجتماعی، فقدان لذت و بی‌علاقگی به فعالیت‌ها، تحریک‌پذیری و خشمگینی بیش از حد، نگرانی مزمن و احساس اندوه شدید می‌شوند. همچنین افراد در نوجوانی در برابر اعتیاد به مواد مخدر آسیب‌پذیرتر هستند.

بیماری‌های جنسی دختران

با شروع اولین قاعدگی در دوران بلوغ دختران، بدن آن‌ها توانایی برقراری رابطه جنسی و باروری را کسب می‌کند. با این حال رابطه جنسی در نوجوانی مشکلات زیادی در پی دارد. حتی اگر بدن دختران تا حد کافی رشد کرده باشد، آن‌ها معمولاً هنوز سواد جنسی کافی ندارند. اطلاعات محدود یا غلط درباره این مسئله، ریسک داشتن رابطه پرخطر، آسیب‌های جسمی و روانی و ابتلا به بیماری‌های جنسی را بالا می‌برد.

بارداری زودهنگام دختران در سن بلوغ

در صورت داشتن رابطه جنسی حفاظت نشده، احتمال بارداری نوجوان بالا است. بارداری زودهنگام عوارض زیادی برای مادر و جنین به همراه دارد.

• خطر مرگ دختران زیر 15 سال در هنگام زایمان 5 برابر بیشتر از زایمان پس از 20 سالگی است.
• احتمال مرگ نوزادانی که مادر آن‌ها هنگام زایمان کمتر از 18 سال دارند، 60% بیشتر است.
• سقط ناایمن خصوصاً قبل از 18 سالگی از علل مرگ نوجوانان باردار است.
• در صورت ناکافی بودن منابع بدنی نوجوان ریسک سوءتغذیه نوزاد بالا است.
• به علت تکامل ناکافی لگن و مجرای زایمانی در نوجوانان، ریسک آسیب و مرگ مادر حین زایمان بالا است.
• دوران بلوغ دختران چالش‌های روانی زیادی دارد و آن‌ها هنوز به ثبات فکری و روانی نرسیده‌اند. همچنین معمولاً سطح اطلاعات و سواد فرزندپروری مادران نوجوان کم است. این کار تربیت و نگهداری فرزندان را با مشکلات جدی روبرو می‌کند.

بلوغ زودرس در دختران نوجوان

اگر بلوغ دختران پیش از 8 سالگی آغاز شود یا ترتیب ظهور علائم طبیعی نباشد (مثلاً اولین پریود پیش از شروع رشد سینه‌ها رخ دهد) لازم است که این مسئله با پزشک در میان گذاشته شود. بلوغ زودرس در دختران می‌تواند دلایل مختلفی از جمله اختلالات هورمونی و غددی داشته باشد. در مقاله مربوط به بلوغ زودرس بیشتر به این مسئله پرداخته شده است.

بلوغ دیررس در دختران

ظهور نشانه‌های بلوغ و آغاز قاعدگی در دختران معمولاً در محدوده سنی مشابه مادرشان دیده می‌شود. در صورتی که بروز این علائم بیش از حد مورد انتظار به تأخیر افتاده باشد، مثلاً جوانه زدن سینه تا 13 سالگی دیده نشود، نیاز است که این مسئله با پزشک مطرح شود تا بررسی‌های لازم برای کشف علت این موضوع انجام شود. گاهی تأخیر در بلوغ دختران طبیعی است؛ (مخصوصاً اگر مادرشان نیز شرایط مشابهی را تجربه کرده باشد) اما گاهی این مسئله ناشی از وجود مشکلات هورمونی یا غددی باشد.

آموزش‌ نوجوانان دختر در مورد مسائل جنسی، بهداشتی و خودمراقبتی

یکی از مهم‌ترین آموزش‌هایی که در ابتدای دروان بلوغ دختران باید به آن‌ها داده شود تا از بسیاری از آسیب‌ها دور بمانند، آموزش درباره در مورد مسائل جنسی، بهداشتی و خودمراقبتی است.  شما باید حتماً با نوجوان خود در مورد مسائل زیر صحبت کنید:

• تهیه لباس زیر مناسب با شروع رشد سینه‌ها و آموزش لزوم تعویض مداوم لباس زیر
• توضیح چگونگی چرخه عادت ماهانه، ماهیت پریود و تغییرات و علائم بدنی طی چرخه
• آموزش نحوه استفاده از نوار بهداشتی یا سایر وسایل مخصوص دوران پریود
• آموزش بهترین شیوه ثبت تاریخ عادات ماهانه
• آموزش روش‌های خودمراقبتی در دوران پریود
• آموزش شیوه انجام چکاپ ماهانه سینه‌ها
• آموزش چگونگی اصلاح موهای زائد و تهیه وسایل مناسب
• آموزش استفاده از دئودورانت و شوینده‌های مناسب برای کنترل وضعیت چربی و عرق پوستی و…
• صحبت درباره روابط عاشقانه و جنسی و رعایت بهداشت جنسی و پیشگیری از بارداری

چگونگی رفتار با دختران در سن بلوغ

رفتار درست و آگاهانه والدین با بلوغ در دختران  در این سن بسیار اهمیت دارد. در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• یادگیری اطلاعات و دانش صحیح، علمی و بدون سوگیری و خطا درباره بلوغ دختران؛ استفاده از کتاب‌ها، دره‌های آموزشی و مشاوره روان‌شناسی در راستای آموزش خود
• فراهم‌کردن فضای گفت‌وگوی صمیمانه، ایمن و همدلانه با فرزندان
• صحبت کردن درباره تغییرات جسمی و روانی مورد انتظار در با دختران بالغ و آمادگی دادن به آن‌ها کمی پیش از شروع دوران بلوغ دختران
• دادن آموزش‌های کافی درباره مسائل جنسی، بهداشتی و خودمراقبتی
• نداشتن واکنش دفاعی نسبت به داشتن حریم شخصی و مستقل شدن
• تشویق و هدایت صحیح نوجوان برای کسب استقلال سالم و ایمن
• در دسترس بودن روانی و عاطفی و ایجاد حس اعتماد دوطرفه
• پرهیز از اظهارنظرهای منفی و انتقاد از ظاهر نوجوان، کمک به رشد عزت نفس دختران طی بلوغ
• پرهیز از درگیری و خشونت کلامی و فیزیکی
• تشویق نوجوان بابت دستاوردهای تحصیلی، ورزشی و…
• حمایت از علائق نوجوان و در اختیار گذاشتن امکانات برای رشد و پیشرفت در آن‌ها
• کمک به ایجاد و حفظ سبک زندگی سالم در زمینه تغذیه، خواب، ورزش، دنبال کردن اهداف و فعالیت‌های اوقات فراغت
• در صورت سردرگمی نوجوان درباره جنسیت یا گرایش جنسی، ضمن مراجعه به پزشک و روان‌شناس برای ارزیابی صحیح و تصمیم‌گیری مناسب به او حمایت و محبت نامشروط خود را نشان دهید.
• تعادل بین صمیمیت و کنترل و داشتن فرزندپروری مقتدرانه (قوانین مشخص اما انعطاف‌پذیر)
• علاقه نشان دادن به فعالیت‌ها و دوستان نوجوان
• آموزش مهارت‌های زندگی مانند حل مسئله، تفکر نقادانه، جرئت‌ورزی، ارتباط مؤثر و تنظیم هیجانی با کمک کتاب‌ها، کلاس‌ها و کمک روان‌شناسان
• آموزش سواد رسانه‌ای، توضیح دادن درباره خطرات و محتواهای نامناسب، نظارت غیرمستقیم بر نحوه استفاده نوجوان از فضای مجازی

مناسب‌ترین تغذیه در دوران بالغ شدن دختران

رژیم غذایی دختران در دوران بلوغ باید حاوی مواد غذایی موردنیاز برای رشد سالم آن‌ها باشد. به طور کلی رژیم غذایی طی دوران بلوغ دختران باید سالم و مقوی باشد. علاوه بر مصرف مواد مغذی باید از مصرف غذاهای کنسروی و فست‌فود زیاد، مواد غذایی صنعتی، موادی که در آنها از نگهدارنده استفاده شده، چربی و کربوهیدرات زیاد اجتناب کرد. گاهی ممکن است پزشک استفاده از مکمل‌های دارویی به شکل قرص یا آمپول را برای رفع کمبود بدن تجویز کند.

برخی از مکمل‌های ضروری در این دوران عبارتند از:

آهن

 در دوران بلوغ دختران، خصوصاً با شروع قاعدگی، بدن آن‌ها به مصرف روزانه آهن برای تولید گلبول‌های قرمز خون نیاز پیدا می‌کند. مصرف ناکافی آهن کم‌خونی را به دنبال دارد. دختران 18-14 ساله روزانه باید 15 میلی‌گرم آهن مصرف کنند. گوشت، غلات غنی شده، لوبیا، عدس، جگر و تخم‌مرغ مواد غذایی خوبی برای تأمین آهن مورد نیاز بدن هستند.

کلسیم

 برای رشد استخوان‌ها و جهش قدی در دوران بلوغ دختران کلسیم اصلی‌ترین ماده معدنی است. نوجوانان روزانه به مصرف حدوداً 1300 میلی‌گرم کلسیم نیاز دارند. برای تأمین کلسیم می‌توان از انواع لبنیات، حبوباتی مانند لوبیا، محصولات دریایی و سبزیجات مانند اسفناج استفاده کرد.

زینک

سیستم ایمنی بدن برای عملکرد کامل نیاز جدی به زینک دارد. زینک همچنین در سلامت پوست و مو مؤثر است.  طی دوران بلوغ دختران بدن آن‌ها روزانه به حدود 8 میلی‌گرم زینک نیاز دارد. برای تأمین زینک از موادی مانند طیور، غلات غنی شده، غذاهای دریایی، لبنیات و حبوبات استفاده کنید.

پروتئین‌ها

 پروتئین‌ها برای رشد ماهیچه‌ها و بافت‌های بدن و انجام فعالیت‌های روزانه ضروری هستند. مصرف غذاهایی مانند ماهی، گوشت و طیور به تأمین پروتئین موردنیاز بدن کمک می‌کند.

مصرف چربی‌ها در دوران بلوغ دختران

 اگرچه باید از مصرف زیاد و غیرضروری چربی‌ها پرهیز کرد اما مصرف چرب‌های طبیعی برای رشد و تأمین انرژی بدن لازم هستند. چربی طبیعی در موادی مانند سالمون، آجیل‌ها و مغزها و روغن زیتون یافت می‌شوند.

ویتامین‌های ضروری برای بلوغ دختران

 ویتامین‌ها انواع زیادی دارند که همگی برای رشد و کارکرد سالم بدن ضروری هستند. ویتامین‌های A ، D و گروه B به‌خصوص اسیدفولیک ، ویتامین B12 و B1 ، ریبوفلاوین (B2)، نیاسین (B3) و پیریدوکسین (B6)  از جمله ویتامین‌های ضروری هستند.

سؤالات متداول