بازی پازل؛ نقطه عطف رشد مهارت‌های کودکان

زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه

بازی پازل یکی از بازی‌های شگفت‌انگیز و سرگرم‌کننده‌ای است که اغلب کودکان، نوجوانان و بسیاری از بزرگسالان مایل هستند تا برای ایجاد سرگرمی از آن استفاده کنند. پازل علاوه بر سرگرمی، باعث تقویت هوش ریاضی و هوش دیداری در کودکان می‌شود و به دور شدن بچه‌ها از دستگاه‌های هوشمند و کار کردن مغز آن‌ها کمک می‌کند.

در این مطلب به شرح کامل فواید بازی پازل برای کودکان و معرفی بهترین انواع این بازی می‌پردازیم؛ تا بتوانید با تهیه آن برای کودکان، شاهد بهبود و تقویت برخی از مهارت‌ها در زندگی‌شان باشید.

فواید بازی پازل برای کودکان

تحقیقات و مطالعاتی که در رابطه با اسباب بازی پازل انجام شده است؛ نشان می‌دهد که این بازی می‌تواند برای 50 درصد کودکان آرامش بخش و سرگرم کننده باشد. علاوه بر آرامش، در این بررسی مشخص شده است که پازل بازی در بیشتر از 40 درصد کودکان باعث تقویت مغز می‌شود. علاوه بر فواید بالا، اسباب بازی پازل برای کودکان از مزایایی برخوردار است که به شرح زیر است:

تقویت حافظه

پازل بازی باعث بهبود و تقویت حافظه کوتاه مدت در کودکان می‌شود. در اسباب بازی پازل رنگ‌ها نشانه‌ای برای چیدن قطعه‌های پازل کنار یکدیگر هستند. زمانی که کودک در حال انجام بازی است؛ بلافاصله بعد از مشاهده دو رنگ مشابه، آن‌ها را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد و به سرعت پازل‌ها درست می‌کند. این فرآیند باعث بالا رفتن سرعت اتصالات مغز در کودک می‌شود. پازل برای کودکان اغلب با یادآوری اطلاعات مختلف همراه است و همین مسئله به تقویت حافظه در دوره‌های سنی مختلف کمک می‌کند.

افزایش قدرت حل مسئله

بازی پازل برای کودکان تا حد زیادی می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا مسائلی که ممکن است طی روز با آن مواجه شوند را به سادگی حل کنند. این بازی باعث می‌شود تا کودک به جستجوی الگوهای مختلف بپردازد و از میان آن‌ها راه‌های حل منطقی را انتخاب کند. پازل بازی به کودکان کمک می‌کند تا نحوه ایجاد ارتباطات منطقی را بهبود ببخشند. برخی از مطالعات در هاروارد بیزینس ریویو نشان می‌دهد که انجام پازل‌های نسبتاً سخت و چالش برانگیز، باعث می‌شود تا مهارت‌های فرد در تشخیص الگو و ایجاد نظم و یافتن پاسخ‌های درست و منطقی افزایش پیدا کند.

تقویت قوه‌ تشخیص دیداری

اسباب بازی پازل یکی از معدود بازی‌های سرگرم کننده و مفید است که می‌تواند علاوه بر پر کردن زمان کودک، باعث تقویت هوش دیداری شود. پازل‌ها دارای قطعات متعددی هستند و هر قطعه از جزئیات متنوعی تشکیل شده است. کودکان برای انجام پازل باید بتوانند رنگ‌ها، فرم‌ها و جزئیات هر قطعه را از دیگری تشخیص دهند و در نهایت آن‌ها کنار یکدیگر قرار دهند. دقت و توجه بالا روی جزئیات کوچک، در نهایت باعث می‌شود تا مهارت تشخیص دیداری در کودکان افزایش پیدا کند.

یادگیری و درک مفاهیم هندسی

قطعات پازل دارای قطعاتی با شکل‌های متنوعی هستند. کودکان کم سن با انجام بازی پازل می‌توانند به درستی بین انواع شکل‌های هندسی تفاوت قائل شوند. آن‌ها می‌توانند به آسانی مربع، دایره، مثلث، لوزی و… را از یکدیگر تشخیص دهند و به شناسایی ویژگی‌های هر کدام از اشکال هندسی بپردازند. برای مثال کودکان با چند بار بازی کردن پازل می‌آموزند که مثلث از سه گوشه تشکیل شده است و امکان استفاده از آن در لبه پازل وجود ندارند. 

افزایش اعتماد به نفس و صبر

افزایش اعتماد به نفس، عزت نفس و صبر، از فواید بازی با پازل برای کودکان است که بسیاری از والدین از آن غافل هستند. افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس از سنین کودکی به انسان‌ها کمک می‌کند تا به دام مشکلات و چالش‌های دوران نوجوانی و بزرگسالی نیفتند و با روحیه و انگیزه بیشتری برای رفع مشکلات خود تلاش کنند. هر کودکی بلافاصله بعد از به اتمام رساندن بازی پازل احساس موفقیت دارد و چنانچه بازی با پازل را به تنهایی انجام دهد؛ با حس استقلال و عزت نفس همراه است. در کنار افزایش حس اعتماد به نفس، بازی پازل به کودک کمک می‌کند تا برای رسیدن به خواسته‌ها و نتایج موفقیت صبور باشد و از انجام کارهای عجولانه‌ای که باعث به هم خوردن تمرکز می‌شود، پرهیز کند.

توجه، تمرکز و تخیل

مطالعات نشان می‌دهد که اغلب کودکان در سنین پایین از میزان توجه و تمرکز پایینی برخوردار هستند. در واقع آن‌ها نمی‌توانند بیشتر از یک دقیقه روی یک شی یا موضوعی خاص توجه داشته باشند. پازل از بازی‌هایی است که می‌تواند باعث توجه بیشتر کودکان روی یک موضوع خاص شود. کودکان مایل هستند تا هرچه سریع‌تر شکل نهایی پازل را ببینند و به همین علت تمرکز و توجه خود را برای به اتمام رساندن آن بیشتر می‌کنند.

خلاقیت

پازل از بازی‌های چالش برانگیزی است که کودک را ترغیب می‌کند تا برای به اتمام رساندن آن، دست به انجام کارهای مختلفی بزنند. بازی پازل برای کودکان باعث می‌شود تا آن‌ها راه‌ها و روش‌های مختلفی را برای اتمام سریع این معما امتحان کنند. بسیاری از کودکان پازل را از گوشه‌ها شروع می‌کنند و یا قطعات پازل را بر اساس رنگ و نوع جزئیات از یکدیگر جدا می‌کنند تا میزان سرعت عمل آن‌ها برای به اتمام رساندن پازل افزایش پیدا کند.

تحریک حس کنجکاوی و هیجان

پازل یک معمای بسیار هیجان انگیز است که از همان شروع بازی باعث تحریک حس کنجکاوی کودکان می‌شود. اغلب کودکان این بازی را به آن دلیل انجام می‌دهند که از شکل یا تصویر نهایی پازل مطلع شوند؛ بنابراین برای ارضای حس کنجکاوی خود به شدت تلاش می‌کنند. کنجکاوی و هیجان از جمله حس‌هایی است که می‌تواند انسان را ترغیب کند تا در سنین مختلف به دنبال یادگیری اطلاعات در زمینه‌های مختلف باشد.

چه مهارت یا هوش‌هایی با بازی پازل در کودکان تقویت می‌شود؟

بازی با پازل برای کودکان در رده‌های سنی مختلف می‌تواند روی توانایی‌های ذهنی کودک و ابعاد مختلف هوش او تأثیر بگذارد. بازی با پازل باعث می‌شود تا کودک از همان سنین کودک به تشخیص دقیق و یادگیری رنگ‌ها، ابعاد و انواع فرم و شکل بپردازد. کودکان با انجام بازی پازل می‌توانند به تقویت مهارت کلامی بپردازند؛ چرا که با به اتمام رساندن هر پازل، اطلاعات جدیدی را در رابطه با آن تصویر می‌آموزند. علاوه بر موارد بالا، مهارت‌های دیداری، مهارت ارتباط‌گیری چشم و دست، مهارت حرکتی، قدرت تجسم، ذوق هنری و…در کودکانی که به صورت مستمر این بازی مهیج و مفید را انجام می‌دهند؛ تقویت می‌شود.

انواع پازل برای کودکان چیست

اغلب افراد بعد از شنیدن نام پازل، به دنبال پازل‌های کلاسیک قدیمی و کاغذی هستند. اما استقبال از این بازی فکری و مفید باعث شده است تا امروزه این بازی با استفاده از متریال‌های متنوع، در مدل‌های مختلفی تولید شود. والدین می‌توانند با شناخت انواع پازل مناسب کودکان، بهترین نوع آن را برای کودکان خود تهیه کنند.

پازل دو بعدی

بیشتر پازل‌های موجود در بازار، پازل‌های دو بعدی هستند که معمولاً با استفاده از مقوا ساخته می‌شوند. پازل‌های دو بعدی محدودیت سنی خاصی ندارند؛ چرا که در طرح‌ها و اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند. اما اغلب انواع بازی پازل دو بعدی دارای قطعات زیادی هستند که بهتر است برای کودکان بالای شش سال و بزرگسالان خریداری شود.

جورچین

جورچین یکی از بهترین انواع پازل برای کودکان است که از جنس‌های مختلفی مانند چوب، پلاستیک، مقوا و…ساخته می‌شود و اغلب دارای قطعات بسیار کمی است. در بازی جورچین قطعات پازل معمولاً بزرگ و محدود هستند که کودکان زیر سه سال به آسانی می‌توانند آن را بدون کمترین چالش حل کنند.

پازل مقوایی

بازی پازل مقوایی رایج‌ترین جنس پازل در بازار هستند که اغلب افراد آن را خریداری می‌کنند. پازل‌های مقوایی از یک لایه ضخیم یا چند لایه نازک مقوا ساخته می‌شوند و اغلب برای درست کردن انواع پازل دو بعدی، سه بعدی و جورچین کاربرد دارند. پازل‌های مقوایی برای کودکان زیر سه سال پیشنهاد نمی‌شود؛ چرا که بسیاری از کودکان در این سن قطعات پازل را به دهان خود فرو می‌برند.

پازل فومی

امروزه علاوه بر مقوا، از نوعی فوم پلاستیکی برای ساخت پازل استفاده می‌شود که برای کودکان کم سن بسیار مناسب هستند. پازل فومی دارای انعطاف‌پذیری بالایی است و به دلیل وزن کمی که دارد؛ می‌تواند گزینه مناسبی برای بازی کودکان باشد. کودکان بدون هیچ نگرانی از بابت پارگی پازل‌های فومی، می‌توانند این بازی دوست داشتنی را به اتمام برسانند.

پازل سه بعدی

سخت‌ترین نوع بازی پازل کودکان، پازل سه بعدی است که معمولاً درست کردن آن به زمان زیادی احتیاج دارد. پازل‌های سه بعدی معمولاً برای کودکان بالای هفت سال یا کودکانی که به تازگی وارد دبستان شده‌اند؛ مناسب است. این نوع پازل بازی تا حد زیادی می‌تواند به کودکان کمک کند تا در حل مسائل مختلف تقویت شوند. پازل‌های سه بعدی معمولاً به صورت یک شکل سه بعدی مانند کره ساخته می‌شوند و دارای سطح صافی نیستند. تعداد قطعات این نوع پازل‌ها بیشتر از 100 عدد است و در جنس‌های مختلفی مانند مقوا، فوم، چوب و…ساخته می‌شوند.

 پازل چوبی

بسیاری از پازل‌های مناسب کودکان با استفاده از متریال چوب ساخته می‌شوند. اغلب از نوعی دسته یا میخک برای جا به جا کردن قطعات پازل چوبی استفاده می‌شود. در این نوع پازل‌ها معمولاً از رنگ‌های طبیعی برای به اجرا در آوردن شکل مورد نظر روی هر قطعه استفاده می‌کنند؛ بنابراین پازل چوبی می‌تواند گزینه مناسبی برای کودکان زیر سه سال باشد؛ چرا که در این سن کودکان درک درستی از اشیا اطراف خود ندارند و به همین دلیل ممکن است قطعات پازل را به دهان خود نزدیک کنند. قطعات استفاده از رنگ‌های طبیعی و متریال چوب، می‌تواند احتمال به خطر افتادن سلامت کودک را کاهش دهد.

سؤالات متداول