زمان تقریبی مطالعه: 11 دقیقه
اهمیت تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی مسئلهای است که از ابتدای تولد نوزاد باید مورد توجه قرار میگیرد. از زمانی که کودک دست و پای خود را میشناسد و برای تسلط بر آن تلاش میکند.
هوش حرکتی از جمله هوشهای نه گانه هاروارد گاردنر است که میتوانید به راحتی و با بازی و به صورت غیر مستقیم آن را در کودک تقویت کنید. بازی یک فعالیت سرگرم کننده و هیجان انگیز برای هر کودکی است که علاوه بر سرگرم کردن کودکان، فرصتی را برای آنان فراهم میکند تا با دیگران و محیط سازگار شوند. همچنین بازی بر رشد حرکتی، توانایی تفکر و حل مسئله آنها تأثیر بسزایی میگذارد و توسعه مهارتهای کلیدی در سراسر حوزهها را ایجاد میکند. این مهارتها مربوط به حوزه رشدی از جمله رشد خلاقیت، رشد فکری، رشد فیزیکی (هوش حرکتی) و رشد ارتباطات اجتماعی و زبان است.
بازی لذت بخش، کودکان را خوشحال میکند که باعث میشود آنها همان فعالیت را تکرار کنند؛ بنابراین آنها احساس نمیکنند که در حال تقویت کردن عضلات و بالا بردن هوش حرکتی خود هستند.
طراحی بازی هدفمند برای تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی
بازیهای هدفمند و برنامهریزی شده میتواند هوش حرکتی کودکان را تقویت کند. بازی هدفمند یک بازی فعال است که نیاز به فعالیت عضلات مختلف بدن دارد که باعث تحریک عملکرد عضلات میشود. تحرک و فعالیت ماهیچهای در این نوع بازیها باعث میشود خون به آرامی به مغز جریان پیدا کند و گردش خون افزایش یابد.
کاهش فعالیت بدنی و تحرک در کودکان میتواند منجر به کاهش تواناییهای بدنی و در نتیجه کاهش کیفیت حرکتی آنها شود. کودکانی که با تواناییهای حرکتی پایین رشد میکنند اعتماد به نفس خود را از دست میدهند.
کودکانی که فقط به صورت غیرفعال بازی میکنند، مانند بازی با گوشیهای هوشمند، مهارتهای حرکتی در آنها کاهش پیدا میکند. رشد مهارتهای حرکتی نقش مهمی در زندگی روزمره دارد، بنابراین با استفاده از بازی برای تقویت هوش حرکتی کودک باید برنامهریزی کرد.
عدم جنب و جوش و انفعال در کودکان باعث تجمع چربی و چاقی در آنها میشود در حالی که کودکان با هوش حرکتی بالا و فعال به افرادی پویا و سالم تبدیل میشوند. از توضیحات بالا، درباره تأثیر اهمیت تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی به وضوح میتوان دو نتیجه مهم گرفت. اولین مورد این است که بازی به کودکان کمک میکند تا هوش و مهارتهای حرکتی خود را توسعه دهند. دوم، صرف زمان بیشتر در بازی به سلامت جسمانی کودک کمک خواهد کرد.
روشهای تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی
روشهای تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی، طراحی فعالیتهای هدفمند در قالب بازی است که در ادامه به سادهترین و مهمترین بازیهایی برای تقویت هوش حرکتی در کودکان اشاره میکنیم. از این بازیها والدین و معلمان به راحتی میتوانند استفاده کنند.
این نکته را در نظر داشته باشید که در هر بازی، کودک ممکن است شکست بخورد ولی شما باید او را تشویق کنید تا ناامید نشود.
بازی ماهیگیری پیچ و مهرهها با پاها
یکی از روشهای تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی، بازی ماهیگیری است. وسایل لازم برای این بازی تعدادی پیچ و مهره، آهنربا و نخ محکم است. پیچ و مهرهها را در یک ظرف پلاستیکی قرار دهید. آهنربا را به نخ وصل کنید و به دور مچ پای کودک ببندید. کودک با پای خود باید بتواند مهرهها را شکار کند. این بازی احتیاج به تمرکز و تعادل دارد و عضلات پا را تقویت میکند.
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی لی لی کردن
همه ما در سنین کودکی این بازی را انجام دادهایم و با آن آشنا هستیم. لی لی کردن از جمله بهترین بازی برای تقویت هوش بدنی جنبشی – حرکتی در کودکان است؛ زیرا سبب تعادل، استقامت، چالاکی، تقویت عضلات پا و ایجاد هماهنگی بین چشمها با دست و پا میشود.
تقویت هوش حرکتی کودک با بازی قایم موشک
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی قایم موشک نیز امکان پذیر است زیرا از جمله بازیهای مورد علاقه در دوران کودکی است. این بازی به دلیل فعالیت بدنی بالا عضلات مختلف بدن و هوش حرکتی در افراد را تقویت میکند. فواید دیگر این بازی افزایش چابکی، بالابردن سرعت عمل، تیزبینی و دقت به اطراف است.
سه چرخه، اسکوتر و ماشینهای کوچک پدالی
در سه چرخه و اسکوتر برای اینکه کودک بر زمین نیفتد، باید بتواند بین چشم با دست و پا هماهنگی ایجاد کند تا بتواند رکاب بزند، بچرخد و متوقف شود.
برای حرکت ماشینهای پدالی کودک باید با فشار دادن به اندازه، روی پدال گاز و هدایت فرمان به هدف مورد نظر خود برسد که این کار احتیاج به هماهنگی بین عضلات دارد.
حرکت در مسیرهای با مانع
برای عبور از مانع باید کودک به درستی و با سرعت بتواند فاصله بین موانع را پردازش کند و هماهنگ با این پردازش، از بین موانع عبور کند. این کار احتیاج به دقت بالا و سرعت عمل کودک دارد و باعث تقویت هوش حرکتی کودک با بازی میشود.
بازی گدازههای آتش روی زمین
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی گدازههای آتشین، به این صورت است که شما با چسباندن کاغذهای رنگین در فاصلههای مختلف بر روی زمین از کودکان میخواهید که روی کاغذهای رنگی فقط رفت و آمد کنند و اصلاً پاهایشان از کاغذ بیرون نزند که بیرون از کاغذ پر از گدازههای آتشین است. این بازی ماهیچههای مختلف بدن را تقویت میکند.
بازی اسکیت بشقاب کاغذی
این یک بازی ساده و سرگرم کننده در محیطهای مختلف است. دو بشقاب پلاستیکی روی زمین قرار دهید، بهتر جوراب آنها را در بیاورید تا پاهایشان به بشقاب بچسبد و به کودکان بگویید فقط با کشاندن این بشقابها توسط پاهایشان میتوانند راه بروند.
این بازی یکی از بهترین بازیها برای تقویت هوش حرکتی کودکان برای رشد حرکتی کودکان است.
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی فوتبال
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی فوتبال، فواید زیادی دارد که تعدادی از آنها عبارتاند از: تقویت مهارتهای حرکتی درشت به خصوص برای بچههایی که در حرکت کردن مشکل دارند، افزایش تمرکز، تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان، مشارکت در کار گروهی و بهبود مهارت اجتماعی، ارتقای رشد شناختی و …
بازی پرتاب توپ
یکی از بهترین بازیها برای تقویت هوش حرکتی کودکان بازی پرتاب توپ است. پرتاب کردن توپ در سبد هماهنگی چشم با دست را که از جمله مهارتهای مهم در انجام کارهای ظریف مختلف مانند گرفتن مداد، بستن بند کفش، بستن دکمههای لباس و … هستند را تقویت میکند.
انجام فعالیت در طبیعت
بازی در طبیعت علاوه بر تقویت هوش طبیعت گرا در نظریه گاردنر، سبب تقویت مهارتهای حرکتی پیشرفته مانند حفظ تعادل، هماهنگی و چابکی در کودکان، توجه و تمرکز، مهارتهای شناختی، بهبود خلاقیت و کنجکاوی و … میشود.
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی سقوط بادکنک
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی ساده سقوط بادکنک به این صورت است که به کودک بادکنک باد شده دهید و از او بخواهید با حرکات مختلف مانند ضربه زدن با روی دست یا پشت دست، ضربه زدن با نوک انگشت، ضربه زدن با پا، فوت کردن و … بتواند بادکنک را در هوا نگه دارد و مانع سقوط آن شود. این بازی برای افزایش دقت، مهارتهای کلامی و حرکتی کودکان سودمند است.
شیوه دیگر این بازی به این صورت است که به کودک بگویید تا زمانی که بادکنک در هوا است فرصت دارد جوراب خود را بپوشد، قبل از اینکه بادکنک به زمین اصابت کند.
آموختن هنرهای جسمی
منظور از هنرهای جسمی انجام دادن فعالیتهای بدنی است که از در انجام آن از حداکثر عضلات بدن استفاده میشود مانند پانتومیم، رقص، ژیمناستیک و … که بین عضلات مختلف بدن هماهنگی ایجاد میکند.
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی در مدرسه
مدارس میتوانند با استفاده از بازی به صورت گروهی یا فردی، برای تقویت هوش بدنی جنبشی – حرکتی در کودکان اقدامات مهمی را انجام دهند. کودکان بعد از سن 6 سالگی وقت زیادی را در مدرسه میگذرانند که همین محیط میتواند زمینه شکوفایی هوشهای مختلف را در کودکان فراهم کند.
در گذشته توجهی به تفاوت فردی کودکان و هوش جنبشی آنها نمیشد در صورتی که معلمان تربیت بدنی در مدارس با توجه به ارزیابی ورزشی کودکان میتوانند به کودکانی که هوش حرکتی آنها بالا است آموزش ویژه بدهند. در تربیت بدنی سنتی معلمان نقش رهبری را دارند و کودکان به صورت منفعلانه از معلم خود پیروی میکنند و همیشه از استاندارد یکسانی برای ارزیابی همه کودکان استفاده میشود و تفاوت هوش فیزیکی و حرکتی کودکان را نادیده میگیرند.
اما امروزه با استفاده از روش ارزیابی به صورت هدفمند و با در نظر گرفتن مهارتهای کودک در زمینه آمادگی جسمانی، مهارت حرکتی و عملکرد کلاسی با دقت بیشتری، هوش حرکتی در کودکان ارزیابی میشود و بهترین بازی ها برای تقویت هوش حرکتی کودکان را برای آنها در نظر میگیرند.
معلمان باید این نکته را در نظر داشته باشند که روش یادگیری مانند شخصیت، در هر فردی متفاوت است؛ کودکی که هوش حرکتی بالایی دارد در حین بازی کردن و فعالیت اطلاعات جدید را به خوبی یاد میگیرد و به حافظه میسپارد؛ بنابراین وظیفه معلم آگاه و مدرن این است که بتواند با طراحی بازی برای تقویت هوش حرکتی کودک آموزش جدید را به او بدهد. به نکته ذکر شده والدین گرامی هم باید توجه داشته باشند.
تقویت هوش حرکتی کودکان با بازی در خانه
در دوران کودکی و در سنین پیش دبستانی، حرکت و بازی بخش جدایی ناپذیر از زندگی کودکان است. در شش سال اول زندگی، همه کودکان از طریق جنب و جوش و حرکت، خود و جهان را کشف میکنند و از طریق بدن و احساسات، محیط اطراف خود را تسخیر میکنند؛ بنابراین، در آن سن شما والدین به راحتی میتوانید با طراحی بازی هایی برای تقویت هوش حرکتی در کودکان نقش مهمی را ایفا کنید.
اگر کودک شما جنب و جوش و حرکت زیادی دارد؛ از یک جا نشستن و گوش دادن به مدت طولانی پرهیز میکند و یا زمانی که فعالیت دارد بهتر موارد جدید را یاد میگیرد نشاندهنده هوش حرکتی بالا در آن است. این کودکان ممکن است دوست داشته باشند به تنهایی بازی کنند و یا به صورت گروهی فعالیت داشته باشند.
سؤالات متداول
بهترین بازیها برای تقویت هوش حرکتی کودکان بازیهای پرتحرک و هدفمند هستند که عضلات مختلف بدن را درگیر کند به عبارتی بازیهایی که هم به رشد مهارت حرکتی ظریف کمک کند و هم زمینه را برای تقویت مهارت حرکتی درشت فراهم نماید.
بازی فرایندی است که هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی به رشد کودکان کمک میکند. اجرای یک مهارت حرکتی جدید در قالب بازی، فرایندهای شناختی را در کودکان تقویت میکند؛ زیرا ادراک جدیدی از محیط در آنها شکل میگیرد که این امر باعث تقویت هوش حرکتی در کودکان میشود.
دوران کودکی از منظر روانشناسی دوران طلایی در زندگی هر انسانی به حساب میآید. شش سال اول زندگی، کودک تمام وقت خود را با بازی کردن سپری میکند؛ بنابراین مهمترین زمان برای تحریک تواناییهای حرکتی و در نتیجه تقویت هوش حرکتی کودک با بازی است.