زمان تقریبی مطالعه: 17 دقیقه
کودک نه ساله در آستانه دوران بلوغ و نوجوانی قرار دارد؛ این سن زمانی است که همه چیز شروع به تغییر می‌کند: به عبارتی کودک ۹ساله در حال تبدیل‌شدن به یک فرد مستقل است و بدون شک این سن دوره‌ای پر از هیجان و استرس را برای او و شما به‌عنوان والدینش رقم می‌زند. احساسات کودکان در این سن رشد می‌کند و به بلوغ می‌رسد، ازاین‌رو تربیت کودک نه ساله کار بسیار سختی است، چراکه او به روش‌های مختلف، هنوز هم سعی دارد در مرکز توجه ما، والدین، قرار بگیرد، ولی در حال تبدیل‌شدن به فردی مستقل و قادر به انجام مسئولیت‌های خاص با نظارت بزرگسالان نیز است.
خصوصیات کودک در نه سالگی، در یک مرور کلی، شامل آغاز بلوغ، مستقل شدن، داشتن اعتمادبه‌نفس، استرس داشتن، تقویت مهارت‌های فیزیکی، مهارت خواندن و نوشتن، کنجکاو بودن، لجباز و پرحرف بودن، شروع حرکت از سمت والدین به‌سوی همسالان می‌شود.
اگر می‌خواهید درباره نه سالگی کودک با جزئیات بیشتری آشنا شوید، با ما همراه باشید تا با رشد و توانایی کودک نه ساله به‌صورت مفصل‌تر آشنا شوید.
رشد جسمی – حرکتی کودک نه ساله
رشد جسمی و حرکتی کودک ۹ ساله به این معنی است که کودک در این سن از نظر جسمی تا چه اندازه رشد کرده است. از سوی دیگر، به چه میزان توانایی حرکت و لمس محیط اطراف را دارد. در ادامه با رشد جسمی – حرکتی کودکان در سن ۹ سالگی آشنا می‌شوید.
رشد جسمی کودک نه ساله
رشد جسمی کودک نه ساله همراه با بلوغ جنسی است، به عبارتی، مهم‌ترین شاخص کودک در این سن، شروع دوران بلوغ است. دوران بلوغ دختران معمولاً بین ۸ تا ۱۲ سالگی و بلوغ پسران بین ۹ تا ۱۴ سالگی روی می‌دهد. کودک نه ساله با تبعیت از جنسیت، الگوی رشدی خود را بروز می‌دهد؛ بدین معنی که دختران نسبت به پسران همسن خود، قد و وزن بیشتری پیدا می‌کنند. کودکان ۹ ساله، به یکباره رشد قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند؛ قد و وزن کودک نه ساله به یکباره تغییر می‌کند، هم قد کشیده و هم اضافه‌وزن پیدا می‌کنند، حدود ۶ سانتیمتر بلندتر می‌شوند و وزن آنها حدود ۳ کیلوگرم در سال است. کودکان نه‌ساله کنترل عضلانی قوی‌تر و نرم‌تری دارند.
رشد جسمی کودک نه ساله همراه با بلوغ جنسی است، به عبارتی، مهم‌ترین شاخص کودک در این سن، شروع دوران بلوغ است. دوران بلوغ دختران معمولاً بین ۸ تا ۱۲ سالگی و بلوغ پسران بین ۹ تا ۱۴ سالگی روی می‌دهد. کودک نه‌ساله با تبعیت از جنسیت، الگوی رشدی خود را بروز می‌دهد؛ بدین معنی که دختران نسبت به پسران هم سن خود، قد و وزن بیشتری پیدا می‌کنند. کودکان ۹ساله، به یکباره رشد قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند؛ قد و وزن کودک نه ساله به یکباره تغییر می‌کند، هم قد کشیده و هم اضافه‌وزن پیدا می‌کنند، حدود ۶ سانتیمتر بلندتر می‌شوند و وزن آنها حدود ۳ کیلوگرم در سال است. کودکان نه‌ساله کنترل عضلانی قوی‌تر و نرم‌تری دارند.
کودک در این سن، همچنان به ۱۰ تا ۱۱ ساعت خواب شبانه نیاز دارد، هرچند امکان دارد نتواند او را برای زود خوابیدن مجاب کرد.
اصول تغذیه و رژیم غذایی برای کودک نه ساله
در این سنین قدرت عضلانی، استقامت و هماهنگی عضلات کودکان افزایش می‌یابد، ازاین‌رو ضروری است که غذای سالم و کافی بخورند تا دچار کمبود ویتامین و مواد معدنی نشوند. هرچند کودکان در این سن تحت‌تأثیر عادت‌های غذایی خود قرار دارند، دیدن تلویزیون، انیمیشن، تبلیغات و… به‌عنوان مهم‌ترین عوامل در انتخاب غذای آنها بشمار می‌روند، اما باید برنامه غذایی آنها را برحسب سن‌شان در نظر گرفت تا کالری موردنیاز بدنشان تأمین شود.
معمولاً کودکان در این سن غذاها و خوراکی‌های شیرین و چرب را دوست دارند، اما این خوراکی‌ها نباید جایگزین غذای اصلی شود، چراکه سبب چاقی و اضافه‌وزن آنها می‌شود. در برنامه غذایی آنها حتماً باید پروتئین و میوه و سبزیجات وجود داشته باشد.
رشد حرکتی کودک نه ساله
کودک ۹ ساله از پس‌کارهای شخصی خودش برمی‌آید، خودش لباس می‌پوشد، موهایش را شانه می‌کند، مسواک می‌زند و بدون کمک دیگران آماده می‌شود. علاقه‌مند است، طراحی و نقاشی کند، جواهرات بسازد، مدل‌سازی کند یا کارهای دیگری انجام دهد تا در آن مهارت‌های حرکتی خود را به کار گیرد. ابزارهایی ساده مانند میخ و چکش را بدون کمک و به‌تنهایی می‌تواند به کار بگیرد.
این کودکان ترجیح می‌دهند با همسالان همجنس خود بازی کنند. همچنین از بازی‌های فعال مانند دوچرخه‌سواری و شنا لذت می‌برند و به ورزش‌های گروهی بسیار علاقه‌مند هستند.
رشد زبانی کودک نه ساله
رشد زبانی کودک 9 ساله شامل چیست؟ منظور از رشد زبانی، توانایی کودک برای تولید جملات و کلمات هوشمندانه است. معمولاً گفتار کودک ۹ ساله توسط غریبه‌ها قابل‌درک است. کودکان در این سن می‌توانند مانند بزرگسالان از دستور زبان به‌درستی استفاده کنند؛ توانایی خواندن و نوشتن به‌گونه‌ای که بتوانند با استفاده از واژگان جدید، ایده‌های پیچیده خود را بیان کنند، دارند؛ در این سن کودکان می‌توانند انواع آثار داستانی و غیرداستانی از جمله داستان‌های تاریخی، زندگی‌نامه، شعر و داستان‌های پر تعلیق را بخواند.
همچنین می‌توانند انواع مختلف نوشتن مانند گزارش‌نویسی درباره یک کتاب را انجام دهند، مقاله یا داستان بنویسند، یا با استفاده از اینترنت و مطالب تحقیقی از کتابخانه‌ها درباره وقایع و شخصیت‌ها گزارش تهیه کنند.
بازی و راه‌های تقویت زبان کودک نه ساله
بیشتر کودکان معمولاً با بازی‌کردن با دوستان خود و انجام فعالیت‌های روزانه مهارت‌های زبانی و کلامی خود را گسترش می‌دهند. کودکان در این سن، باید از لحاظ اجتماعی اعتمادبه‌نفس داشته و دوستانی داشته باشند که در کنار آنها مهارت‌های گفتاری خود را تقویت کنند. صحبت‌کردن با دوستان همسن، تفاوت بسیاری با صحبت‌کردن با بزرگسالان دارد، البته هر دو به یک اندازه اهمیت دارند. معلمان باید در مدرسه بر روابط اجتماعی کودکان تمرکز داشته باشند تا بتوانند در این راستا به آنها کمک کنند.
وضعیت تحصیلی کودک نه ساله
بیشتر کودکان ۹ ساله کلاس سوم یا چهارم دبستان هستند. دستخط آنها در این سطح تحصیلی ظریف‌تر از قبل می‌شود. آنها قادر هستند حروف را به‌صورت پیوسته و یک اندازه بنویسند و در صفحه سفید و بدون خط، مرتب و خوانا حروف را در یک سطر بنویسند. آنها همچنین قادر هستند ایده‌های خود را روی کاغذ بنویسند. در چند پاراگراف در مورد یک موضوع داستانی بنویسند که آغاز، اوج و پایان داشته باشد.
کودکان این سن، کتاب می‌خوانند و از خواندن کتاب لذت می‌برند. همچنین می‌توانند با صدای بلند کتاب بخوانند و قادر به خواندن کتاب‌های پیچیده‌تر و طولانی‌تری نیز هستند.
ازآنجایی‌که در این سن، گستره توجه تقویت می‌شود، علایق بیشتری در مورد مسائل مختلف از خود نشان می‌دهند. اگر موضوع موردعلاقه خود را بیابند، به دنبال کسب اطلاعات بیشتر درباره آن می‌روند. علاوه بر این مسائل پیچیده ریاضی، همانند اعشار، تقسیم و شاید هندسه را به‌سادگی یاد می‌گیرند.
بازی‌های مناسب کودک نه ساله برای تقویت زبان و کلام
در ۹ سالگی، کودکان در آغاز نوجوانی ایستاده‌اند و در انجام کارهای فیزیکی توانایی بیشتری دارند. از سویی باتوجه‌به اینکه کلاس سوم یا چهارم دبستان هستند، توانایی خواندن و نوشتن خوبی دارند؛ بنابراین بازی‌هایی مانند:
اسم فامیل، مشاعره، پانتومیم، نمایش نامه خوانی، تئاتر، کتابخوانی و داستان‌سرایی، بازی لی‌لی، سازدهنی زدن از جمله بازی‌های مفید برای این بعد از رشد کودک در نه سالگی محسوب می‌شوند.
رشد شناختی کودک نه ساله
از نظر روانشناسی کودک نه ساله باید عنوان کرد که کودک در این سن، در رابطه با دنیای اطرافش بسیار کنجکاو است، در حدی که بخواهد در رابطه با موضوعات مورد علاقه‌اش تحقیق کند. او قادر است تفکر منتقدانه داشته باشند و امکان دارد تمایل داشته باشد تا عقایدشان را با دیگران به اشتراک بگذارند.
کودک در این سن، برای اشیا و دسته‌بندی‌های مختلف و کاربردهای آنها تفاوت قائل می‌شود. برای نمونه هویج را به‌عنوان یک ماده خوردنی در دسته سبزیجات قرار می‌دهد.
کودک در این سن، می‌تواند جملات طولانی‌تر از ۱۲ کلمه را بخواند یا می‌تواند روی کلمه‌ای که مشکل به نظر می‌رسد، با تفکر تحلیلی و منطقی کار کند تا معنای آن را بفهمد. می‌تواند اعداد دو رقمی را باهم جمع یا از هم کسر کند. کسرها، مفهوم مقدار و ارزش چیزی را می‌داند. نمودار را درک کرده و با استفاده از داده، می‌تواند نمودار بسازد.
کودک در این سن، می‌تواند جملات طولانی‌تر از ۱۲ کلمه را بخواند یا می‌تواند روی کلمه‌ای که مشکل به نظر می‌رسد، با تفکر تحلیلی و منطقی کار کند تا معنای آن را بفهمد. می‌تواند اعداد دو رقمی را باهم جمع یا از هم کسر کند. کسرها، مفهوم مقدار و ارزش چیزی را می‌داند. نمودار را درک کرده و با استفاده از داده، می‌تواند نمودار بسازد.
به سازماندهی و برنامه‌ریزی علاقه دارد، برای نمونه به برنامه‌ریزی زودتر از موعد برای دیدار دوستانش علاقه‌مند است. مستقل فکر می‌کند و مهارت تصمیم‌گیری خود را بهبود می‌بخشد.
بازی مناسب رشد شناختی کودک نه ساله
یکی از انواع بازی که موجب تقویت رشد شناختی کودک نه ساله می‌شود انجام بازی‌های فکری است. این نوع از بازی‌ها موجبتوجه، پردازش اطلاعات سریع‌تر و تمرکز بیشتر در کودک می‌شود. از جمله این بازی‌ها می‌توان به دوز، شطرنج، مونوپلی، دست چین، بازی‌های کارتی، پازل‌ها و لگوها اشاره کرد.
این بازی‌های آموزشی موجب می‌شوند تا عملکردهای شناختی در کودکانمان مانند یادگیری، حافظه و تمرکز بهبود یابد.
رشد اجتماعی کودک نه ساله
رشد اجتماعی کودک 9 ساله چگونه است؟ دایره ارتباط اجتماعی کودک ۹ ساله نسبت به قبل گسترده‌تر می‌شود. توجه کردن به دوستان برای او بسیار اهمیت پیدا می‌کند و حتی امکان دارد که آنها را الگوی خود قرار دهد. فشار همسالان در این سن برای آنها مسئله مهمی به شمار می‌رود. کودک در این سن هنجارهای اجتماعی و رفتار مناسب را تشخیص می‌دهد. بسیاری از کودکان در این سن احساسی بسیار قوی در رابطه با عدالت و درست و غلط پیدا می‌کنند. همچنین امکان دارد کودکان در این سن آگاهی اجتماعی بیشتری پیدا کرده و علاقه‌مند باشند که به دیگران کمک کنند.
کودک در نه سالگی قادر به انجام کارها و فعالیت‌های مختلف در خانه است و می‌خواهد در تصمیم‌گیری‌های مؤثر در خانواده مشارکت داشته باشد. استقلال روزافزون کودک، سبب می‌شود روابط مستقل از خانواده مانند ماندن و خوابیدن در خانه دوست هم‌سنش را تجربه کند.
ممکن است کودک نه‌ساله رفتاری متناقض داشته باشد، بدین معنا در عین حالی که می‌خواهد فعالیت‌های اجتماعی خود را گسترش دهد، اما اگر احساس ناامنی کند به خانواده پناه می‌برد، زیرا او هنوز تحت‌تأثیر والدین خود است.
کودک نه ساله تمایل بسیاری دارد که به عضویت در یک گروه درآید و جایگاه خود را در نظم اجتماعی مدرسه تثبیت کند. از همین رو امکان دارد، در معرض فشار همسالان قرار بگیرد، زیرا می‌خواهد آنها را تحت‌تأثیر قرار دهد. دوستی‌های محکمی دارد، بدان معنا که دوست صمیمی دارد و صمیمیت او به‌اندازه‌ای است که وقتی دوست صمیمی‌اش از مدرسه غیبت کند، امکان دارد به‌شدت احساس تنهایی کند.
کودکان ۹ ساله، علاقه‌مند به مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی هستند، ازاین‌رو باید آنها را در پروژه‌های اجتماعی درگیر کرد.
بازی‌های مناسب برای تقویت رشد اجتماعی کودک نه ساله
معمولاً در سن نه سالگی کودک موقعیت‌های مختلفی مانند همکاری و رقابت را در گروه مدرسه و … تجربه می‌کند؛ بنابراین بازی‌های گروهی که دارای قوانین دقیق هستند و همچنین ورزش‌های دسته‌جمعی و بازی‌های مبارزه‌ای در این سن مناسب هستند.
رشد عاطفی کودک نه ساله
کودک در سن ۹ سالگی بهتر می‌تواند از پس درگیری‌های عاطفی خود برآید، چراکه بیشتر کودکان در این سن به لحاظ عاطفی به بلوغ می‌رسند و قادر می‌شوند که با درگیری‌ها و حتی یاس‌های عاطفی خود کنار بیایند. باتوجه‌به اینکه کودک در این سن مستقل‌تر می‌شود، ازاین‌رو به لحاظ عاطفی آمادگی بیشتری برای ورود به اجتماع بدون والدینش را دارد، اما کماکان نیازمند عشق و حمایت آنها نیز است. کودکان در این سن، احساس همدلی قوی‌تری دارند، بدین معنا که نسبت به احساسات دیگران درک بیشتری پیدا می‌کنند. احساسات باثبات‌تری نسبت به سال قبل خود دارند. هرچند امکان دارد، نوسانات خلقی پیدا کند، ولی این نوسانات به تعداد گذشته نیست.
همچنین می‌توانند بر بیشتر ترس‌هایی که در دوران کودکی از آنها در رنج بوده‌اند، غلبه پیدا کنند. اما این سن، شروع احساس اضطراب بیشتر درباره موقعیت‌های استرس‌زای معمول همچون عملکرد در مدرسه است. کودکان در این سن از خطر و بلایای طبیعی، آگاهی بیشتری می‌یابند و نوع ترس‌هایی که پیدا می‌کنند، مانند ترس از مردن والدین یا ترس از طوفان، جایگزین ترس‌های کودکی آنها همانند ترس از هیولا می‌شود.
رشد شخصیتی کودک نه ساله
کودک ۹ساله بسیاری از مسائل دوران کودکی را پشت سر گذاشته، ولی همچنان ثبات احساسی و شخصیتی چندانی ندارد، می‌تواند ناراحتی‌اش را کنترل کند. از مستقل بودن در این سن لذت می‌برد، ولی هنوز به والدین خود نیاز دارد.
کودکان در این سن، قادر به تشخیص این موضوع هستند که دوستی‌ها سطوح مختلفی دارند. کودکان نه ساله اگرچه در مورد روابط بین دختران و پسران کنجکاو هستند، اما امکان دارد، درباره این کنجکاوی و علاقه‌شان با کسی صحبت نکنند. آنها همچنین در شیوه‌های رفتاری خود در زمینه بهداشت و نظافت شخصی روزبه‌روز استقلال بیشتری پیدا می‌کنند.
اگرچه امکان دارد کودک در این سن به طی مسیر خود اصرار داشته باشد، ولی به دلیل و استدلال دیگران نیز گوش می‌دهد. گاهی نیز امکان دارد، زمانی که اوضاع مطابق خواست او پیش نرود به‌صورت غیرمنطقی و بی‌ادبانه رفتار بروز بدهد، ولی توانایی تشخیص رفتار و عذرخواهی را نیز دارد.
نقش والدین در زندگی کودک نه ساله
والدین باید بکوشند که هم‌زمان با رشد کودک ۹ ساله خود در کنار او باشند. درباره دوستان و کارهایی که انجام می‌دهد با او صحبت کنند. او را به شرکت در فعالیت‌ها، گروه‌ها یا تیم‌های مدرسه ترغیب نمایند.
زمانی که کودک از مدرسه به خانه بازمی‌گردد، در مورد روزی که داشته با او صحبت کرده و در صورت نیاز برای انجام تکالیف به او کمک کنند. زمان و مکان مناسب برای انجام تکالیف را در اختیار او قرار دهند تا به‌صورت نظام‌مند آگاه باشند، از او چه انتظاری دارند.
والدین باید در مورد نحوه رفتار با کودک ۹ ساله با بزرگسالان و سایر بچه‌ها قانون تعیین کنند و در قبال رفتار درست، از او تعریف و تمجید به عمل‌آورند. همچنین می‌توانند انجام کارهای ساده در خانه را برعهده او بگذارند. برای نمونه جمع‌کردن لباس‌ها، مرتب کردن تخت، خالی‌کردن سطل زباله و شستن ظرف‌ها می‌تواند آنها را مسئولیت‌پذیر بار بیاورد.
مدت‌زمان استفاده از وسایل الکترونیکی را نیز باید برای آنها محدود کرد و به یک تا دو ساعت در روز تقلیل داده و پس از انجام تکالیف یا وظایف خانه، به آنها اجازه استفاده از این وسایل را داد.
۹ سالگی کودک فرصت مناسبی برای تعیین کردن قوانین ابتدایی درمورد استفاده از اینترنت به شمار می‌رود. باید به کودک در این سن آموزش داد که اطلاعات خود همانند گذرواژه، عکس، آدرس خانه یا شماره‌تلفن خانه یا خودش را به کسی ندهد.
کودکان در این سن باید بدانند هرآنچه در اینترنت می‌بیند یا می‌خواند، حقیقت ندارد. اگر می‌خواهند با یک غریبه در اینترنت صحبت کنند، باید به والدین خود اطلاع بدهند. والدین باید در اینترنت با کودکان خود وقت بگذرانند تا دوستانه متوجه شوند که آنها از چه سایت‌هایی دیدن می‌کنند.
سؤالات متداول
والدین در طرز رفتار با کودک 9ساله، باید تلاش کنند که در عین اینکه در کنار کودک خود هستند، استقلال او را نیز بپذیرند، به او مسئولیت‌هایی که از عهده‌اش برمی‌آید، بسپارند. به‌تدریج درباره مسائل دوران بلوغ با او صحبت کنند. او را به شرکت در فعالیت‌ها، گروه‌ها یا تیم‌های مدرسه ترغیب کنند.
کودک نه ساله باید مستقل بودن را یاد بگیرد، به گروه‌های اجتماعی بپیوندند و درباره دوران بلوغ اطلاعاتی را از والدین خود کسب کند.
کودکان با مقایسه خود با همسالان و مشاهده تغییرات یا عدم تغییرات خود در دوران بلوغ، ممکن است دچار پریشانی و آشفتگی می‌شوند و ممکن است ابهاماتی درباره تصویر بدنشان برای آنها به وجود بیاید؛ ازاین‌رو ضروری به نظر می‌رسد که درباره تغییرات دوران بلوغ با آنها صحبت کرد.
هراندازه والدین با کودکان خود در این سن صمیمی‌تر و نزدیک‌تر باشند، بهتر می‌توانند با طرح مسائل دوران بلوغ و درمیان‌گذاشتن اطلاعات ضروری به آنها کمک کنند تا با اضطراب‌های این دوران بهتر کنار بیایند.
از دیدگاه دین، کودک تا هفت سال اول زندگی، سید و سرور است، از این مرحله تربیتی «سیادت کودک» یاد می‌شود. هفت سال دوم، سن تعلیم‌پذیری، اطاعت و فرمانبرداری است و هفت سال سوم نیز سن نظرخواهی و مشورت است. سن ۹ سالگی در مرحله دوم یعنی تعلیم‌پذیری قرار دارد که برای رشد جسمی، حرکتی، زبانی وغیره نیاز به تعلیم‌های لازم داد. البته لازم به ذکر است که دختران در این سن به تکلیف می‌رسند و جشن تکلیف کودک نه ساله برای آنها گرفته می‌شود.
