اختلالات کودکان

چگونه با ترس کودکان از مدرسه برخورد کنیم؟

زمان تقریبی مطالعه: 12 دقیقه

برای کودکانی که جدایی را دوست ندارند یا دچار اضطراب جدایی هستند، جدا شدن روزانه از والدین و نزدیکان، می‌تواند برایشان چالش برانگیز باشد. اگر شما هم به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی برای ترس کودکان از مدرسه هستید، حتماً با گزینه‌های متفاوتی روبه‌رو شده‌اید. بچه‌ها به دلایل مختلف، ممکن است از جدایی بترسند و از انجام آن خودداری کنند. آن‌ها از مدرسه می‌ترسند و این یک شکایت قدیمی از کودکان است، اما تحقیقات نشان می‌دهند که ترس کودک از مدرسه رفتن، می‌تواند نشان دهنده یک مشکل عمیق‌تر باشد که به اصطلاح اضطراب مدرسه نام دارد. این ترس 2 تا 5 درصد از کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

این مطلب، به بررسی پنج علل رایج ترس کودک از مدرسه می‌پردازد. مهم‌تر از همه، گام‌های اساسی برای کمک به بچه‌ها برای غلبه بر این ترس‌ها را بیان می‌کنیم. زمانی که مشکل را از جوانب مختلفی بررسی کنید و علل آن را مورد بررسی قرار دهید، همچنین بدانید چطور باید با آن‌ها روبه‌رو شوید و ترس کودکان از مدرسه را به تدریج از بین ببرید؛ دیگر جایی برای نگرانی نخواهد ماند.

ترس کودکان از مدرسه چیست؟

اگر چه بیشتر بچه‌ها رفتن به مدرسه را دوست دارند؛ اما برخی از آن‌ها به دلایل مختلف استرس می‌گیرند و واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند. ترس کودکان از مدرسه، می‌تواند به مرور زمان افزایش یابد و در نتیجه علائم فیزیکی و مشکلات دیگری نیز به وجود می‌آورند. والدین و مربیان، ممکن است استرس زیادی را در متقاعد کردن کودک و راضی کردن او برای رفتن به مدرسه، متحمل شوند.

ترس از مدرسه که با عنوان دیداسکالینوفوبیا یا Didaskaleinophobia، شناخته می‌شود که ترس، نگرانی یا ناراحتی شدید و مداوم از رفتن به مدرسه است. فوبیای مدرسه، بیشتر در دوران کودکی رخ می‌دهد. این اختلال، ممکن است در پاسخ به یک رویداد آسیب‌زا یا پیش‌بینی آن رویداد بروز کند. به طور مثال ممکن است کودکان بترسند با رفتن به مدرسه، از خانواده و به ویژه مادر خود جدا می‌شوند و یا بچه‌های دیگر به آن‌ها زور می‌گویند. این مسئله می‌تواند یک ترس باشد و یا در اثر یک تجربه ناخوشایند، در ذهن آن‌ها ثبت شده باشد.

تقریباً 5 درصد از بچه‌ها می‌گویند که در مقطعی از سفر تحصیلی خود از حضور در مدرسه می‌ترسند. ترس شدید کودکان از مدرسه، می‌تواند مشکلات جدی‌تری در پی داشته باشد.

ترس کودکان از مدرسه

علت ترس کودکان از مدرسه

فوبیای مدرسه، ممکن است تشدید شود و تا حدی پیش برود که افراد نتوانند به آن محیط بروند و یا در مدت طولانی در مدرسه بمانند. شما باید منبع ترس را شناسایی کنید و سپس حمایت خود را برای نسبت به کودکتان نشان دهید تا بتواند بر ترس خود غلبه کند. ترس کودکان از مدرسه قطعاً درمان می‌شود؛ اما باید در این مسیر صبر و حوصله کافی داشته باشید و بدانید که گاهی زمان‌بر خواهد بود.

عوامل ایجاد و تأثیرگذار در هراس کودکان از مدرسه

در حدود 8 ماهگی، بسیاری از کودکان دچار اضطراب جدایی می‌شوند که این اتفاق، باعث می‌شود هر زمان که مراقبشان نیستید؛  جیغ بزنند و گریه کنند. به گفته بسیاری از متخصصان، این اضطراب با مهارت فکری جدیدی به نام ماندگاری اشیا همزمان است. در این شرایط، فرد بر اساس یادآوری اشخاص یا اشیا، حضور واقعی‌شان را حس می‌کند و بعد در دل‌تنگ می‌شود. بچه‌های کوچک هم حس زمان ندارند؛ بنابراین نمی‌دانند که شما برای یک ساعت یا نصف روز پیش آن‌ها نیستید؛ در نتیجه تنها این جدایی برایشان مطرح خواهد بود.

پزشکان پیشنهاد می‌کنند کودک خود را با بازی‌ و سرگرمی‌های خاصی که آن‌ها را آماده می‌کنند؛ سرگرم کنید. شما همچنین می‌توانید به تدریج مفهوم جدایی را به نحو مثبتی برای او جا بیندازید و اعتمادش را جلب نمایید. ترس کودکان از مدرسه باید به‌صورت علمی و دقیق مورد بررسی قرار بگیرد و درمان شود.

عوامل مختلفی می‌توانند از سنین بسیار پایین، روی بچه‌ها تأثیر بگذارند. در بسیاری از این مواقع، این اتفاقات، واکنش‌های متفاوتی از سمت کودکان خواهند داشت. یکی از مهم‌ترین تأثیرات، ایجاد ترس جدایی از عزیزان و خانواده است که در بزرگسالی و یا سنین بالاتر، می‌تواند خودش را در قالب‌های جدیدی مانند اضطراب جدایی در مدرسه نشان دهد.

عوامل تشدید کننده ترس کودکان از مدرسه

مدرسه برای کودکان یک مفهوم انتزاعی است که قبلاً نرفته در آن حضور نداشته و احساس غریبی خواهد کرد. افراد ناآشنا و انجام کارهای جدید، محیط تازه و حس مسئولیت‌پذیری، می‌توانند برای آن‌ها ترسناک باشند. برخی از کودکان پیش‌دبستانی نیز، ممکن است به اضطراب جدایی طولانی‌مدت مبتلا شوند؛ اما این کاملاً طبیعی است. به بیان ساده‌تر، کودک در این شرایط می‌ترسد و باید به او کمک کنید با این اضطراب، کنار بیاید.

این ترس‌ها ممکن است دلایل مختلفی داشته باشند که برای درمان، ابتدا باید آن‌ها را بررسی کنید و ببینید کدام یک برای کودک شما پیش‌آمده است. در ادامه به این عوامل اشاره خواهیم کرد.

مهم‌ترین مسئله‌ای که بسیار رایج است و علی رغم باور عموم، می‌تواند روی این موضوع تأثیر بگذارد؛ اتفاقات استرس‌زا در خانه و یا مدرسه است. همچنین اگر فرد در دوران قبل با همسالان خود مشکل پیدا کند و یا آن‌ها برایش قلدری کنند؛ این ترس برای او شدیدتر خواهد بود. ترس کودکان از مدرسه در چنین شرایطی کاملاً  طبیعی است و باید از راه‌های درست برای درمان آن پیگیری کرد.

خارج شدن کودکان از دایره امن

یکی دیگر از عوامل، شروع مدارس و یا تغییر مدرسه است. کودکان معمولاً می‌ترسند از دایره امن خودشان که خانه و یا محل بازی‌شان است؛ دور شوند و پذیرش یک منطقه جدید، کمی سخت خواهد بود. به ویژه اگر مجبور شوند دائماً مدرسه‌شان را تغییر دهند؛ این احتمال افزایش پیدا خواهد کرد.

علاوه بر مدرسه، نقل‌مکان در خانه نیز می‌تواند باعث ترس بیشتر آن‌ها شود. چنانچه کودک در دوران خردسالی و پیش از مدرسه، مسخره شود و یا قلدری و تنبیه ببیند، اعتمادش به بچه‌ها و معلم‌ها را از دست می‌دهد و دیگر اعتماد کردن برای او سخت خواهد بود. از طرفی مشکل داشتن با معلم‌ها نیز، می‌تواند به این مشکل دامن بزند.

اگر او را تهدید کنید و یا تحت فشار بگذارید که نتایج بهتری بگیرد و در این راه واکنش‌های منفی داشته باشید؛ قطعاً روی ترس کودکان از مدرسه تأثیر می‌گذارید. بهتر است از ترساندن آن‌ها خودداری نمایید و بگذارید با روش خودش پیش برود. قطعاً پیشرفت و یادگیری مهم است، اما باید بدانید چطور و به چه روشی با فرزند خود کنار بیایید.

ترس کودکان از مدرسه

کرونا

طبق تحقیقات انجام شده، همه‌گیری ویروس کرونا ممکن است روی ترس کودکان از مدرسه تأثیر گذاشته باشد. آن‌ها پس از ماه‌ها آموزش از راه دور و تعاملات اجتماعی محدود، باید دوباره خود را با محیط کلاس سازگار کنند و این می‌تواند دلهره‌آور باشد و باعث هراس کودکان از مدرسه شود.

علائم ترس کودک از مدرسه

معمولاً کودکان مبتلا به اضطراب از مدرسه، طیفی از علائم مرتبط با استرس یا اضطراب را نشان می‌دهند. در سن پیش‌دبستانی، ممکن است در مورد ترس خود از مدرسه صحبت کنند از شما بخواهند با آن‌ها در کلاس بمانید و یا اصلاً نخواهند به مدرسه بروند. نحوه واکنش آن‌ها به این موضوع بسیار متفاوت است. برخی کنار می‌آیند و به مرور زمان به محیط عادت می‌کنند. برخی عصبانی می‌شوند و رفتارهای پرخاشگرانه نشان می‌دهند و بعضی‌ها ممکن است گریه کنند و از این طریق بخواهند با جلب محبت والدین، از رفتن به مدرسه امتناع نمایند. اگر شما بتوانید علائم مدرسه‌هراسی در دانش‌آموزان را تشخیص دهید؛ قطعاً به موقع برای درمان آن اقدام خواهید کرد. در ادامه، تمامی این علائم را ذکر کرده‌ایم.

علائم رفتاری ترس کودکان از مدرسه

  • گریه
  • استرس و ترس شدید
  • امتناع از حضور در مدرسه
  • تلاش برای فرار از کلاس‌ها و مدرسه به دلایل مختلف
  • کاهش نمرات
  • التماس و خواهش برای ماندن در خانه
  • واکنش‌های عصبی
  • وحشت‌زدگی

علائم جسمانی ترس از مدرسه

  • داشتن حالت تهوع و نشانه‌های خفیف بیماری
  • شکایت از سردرد
  • درد معده
  • بروز تیک عصبی
  • خود را در اتاق خود پنهان کرده یا حبس می‌کنند

علائم روانی ترس از مدرسه

  • ترس از اتوبوس و سرویس
  • ترس از اجتماع
  • شکایت از بدرفتاری دیگران
  • علائم افسردگی، از جمله آسیب فیزیکی به خود یا افکار خودکشی در موارد شدید
  • تهدید به صدمه زدن به خود

نکاتی مهم برای والدین در مورد ترس کودکان از مدرسه

حتماً برای شما هم اتفاق افتاده است که با بچه‌های هم سن و سال یا هم‌بازی‌های خود دعوا کنید و یا به دلایل مختلف با آن‌ها مشکل پیدا کنید. از طرفی اگر والدین نتوانند به خوبی از بچه‌ها مراقبت کنند و احساس اعتماد آن‌ها را جلب نمایند، احتمال ترس کودکان از مدرسه بیشتر خواهد شد. با دلایل و عوامل مربوط به این مشکل آشنا شدیم. حالا می‌خواهیم بدانیم اگر در شرایط مشابه قرار بگیریم؛ باید چه واکنشی نشان دهیم و چطور مدرسه هراسی کودکان را درمان کنیم.

بیش از حد واکنش نشان ندهید

ممکن است حساسیت‌های او را ببینید و دلتان بسوزد. باور کنید تنها و بهترین راه، واکنش‌های به‌اندازه و عادی است. شما باید قوی باشید و به آن‌ها نشان دهید کنارشان هستید و حمایتشان می‌کنید؛ اما این مسئله نباید باعث حساس‌تر شدنشان شود و یا سبب این گردد که از احساسات شما برای نرفتن به مدرسه استفاده کنند. آن‌ها باید بدانند شما در کنارشان هستید؛ اما در این مقطع باید با شرایط کنار بیایند.

در مورد ترس کودکان از مدرسه او صحبت کنید

با فرزندتان در مورد هراس کودک از مدرسه صحبت کنید. به او بفهمانید که شما هم متوجه می‌شوید و شما هم گاهی می‌ترسید. از او بخواهید به شما بگوید چه چیزی او را از مدرسه می‌ترساند؟ چرا نمی‌خواهد به آن جا برود و چرا گریه می‌کند و بهانه می‌گیرد؟ بعد از اینکه دلیل را گفت؛ سعی کنید به سادگی به او بفهمانید نگرانی‌اش بی مورد است. به طور مثال اگر می‌گفت می‌ترسم نمره‌ام کم شود؛ به او اطمینان دهید در هر صورت تا زمانی که تلاش خود را می‌کند؛ شما او را حمایت خواهید کرد. از تجربه‌های مشابه خود بگویید تا نظرش جلب شود.

ترس کودکان از مدرسه

به او اعتماد به نفس بدهید

در هر صورت احساس تنهایی یا عصبی بودن ترسناک است، اما باید به فرزندان خود بیاموزید قهرمان درونی خود را پیدا کنند. به او کمک کنید با ترس‌هایش کنار بیاید و از او تعریف کنید تا اعتمادبه‌نفس بیشتری داشته باشد. همچنین اگر توانست قدم مثبتی بردارد؛ او را تشویق کنید.

با معلم او در مورد آن صحبت کنید

بهتر است معلم او را در مورد هراس کودک از مدرسه جریان بگذارید تا بتواند هنگام ترس کودکان از مدرسه، واکنش بهتری داشته باشد. به طور کلی زمانی که این حمایت از سمت معلم هم برای او فراهم شود؛ بسیار راحت‌تر با مشکل کنار خواهد آمد.

به او بفهمانید که تنها نیست

خودتان را جای او بگذارید و سعی کنید به او بگویید درهرصورت برای شما باارزش است. سعی نکنید به او رشوه بدهید؛ بلکه این مشکل را به‌صورت ریشه‌ای حل کنید. به او بفهمانید تنها او نیست که از تنهایی و جدایی می‌ترسد و هرکس ممکن است این احساس را داشته باشد؛ اما او باید بیاموزد چطور با آن کنار بیاید و احساسات خود را کنترل کند.

سؤالات متداول

چگونه با ترس کودکان از مدرسه برخورد کنیم؟

چنانچه با چنین مشکلی مواجه شدید، سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید و با احساس همدردی و البته قاطعیت، به او بفهمانید تنها نیست و شما در هر حالت در کنار او خواهید بود.

ترس از مدرسه بیشتر در چه کودکانی بروز پیدا می‌کند؟

معمولاً کودکانی که وابستگی بیشتری به مادر و والدین خود دارند و یا در سنین پایین‌تر تهدید یا مسخره شده‌اند، آمادگی بیشتری برای ابتلا به ترس از مدرسه دارند.

چه عواملی باعث ترس کودک از مدرسه هستند؟

برخی عوامل مانند اتفاقات استرس‌زا، وابستگی شدید، تجربه قلدری و تنش در کودکی، ترس از عملکرد پایین و بسیاری از موارد دیگر، باعث بروز ترس کودکان از مدرسه می‌شوند.

183 مقاله

درباره نویسنده
تیم تولیدمحتوا بازی بوک
مقالات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

×
اختلالات کودکان

ترس کودکان از تاریکی  را جدی بگیرید