علت و درمان ریزش مو در کودکان چیست؟

زمان تقریبی مطالعه: 16 دقیقه

از دست دادن موها در بزرگسالی از موضوعات تقریباً رایج به حساب می‌آید. اما مشاهده ریزش مو در کودکان برای والدین بسیار تعجب ‌برانگیز و نگران کننده است. با وجود این که این اتفاق چندان نادر نیست، اما باید دلایل آن کشف شود. زیرا احتمال اینکه علت ریزش مو خردسالان متفاوت از افراد بزرگسال باشد، هست. برای مثال رایج‌ترین دلیلی که باعث ریزش مو در خردسالان می‌شود، وجود اختلال در پوست سر است.

دلایل دیگری نیز وجود دارد که این اتفاق را رقم می‌زنند و خوشبختانه به قدری جدی نیستند که زندگی کودک را به خطر بیاندازند. اما مو از عناصر زیبایی هر فرد است و از دست دادن آن می‌تواند ضربه سنگینی به اعتماد به نفس افراد به خصوص کودکان وارد کند؛ بنابراین باید از سلامت موی بچه‌ها مراقبت و در صورت مشاهده ریزش آن، برای درمان با پزشک مشورت کرد.

ریزش مو در کودکان چیست؟

این موضوع طبیعی است که گاهی موی انسان از پوست سر جدا شود. اما ممکن است تعداد این موها به قدری افزایش یابد که به ریزش مو تبدیل شود. گاهی ریختن موی سر یا ریزش مو در کودکان و حتی نوزادان دیده می‌شود. اگر این موضوع ادامه دار باشد و به طور مکرر اتفاق بیفتد، باید جدی گرفته شود. دلایل مختلفی برای این اتفاق وجود دارد که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.

عوامل مؤثر بر ریزش مو در کودکان

عواملی که موجب ریزش مو در نوزاد و کودک می‌شوند شامل عوامل ژنتیکی، مصرف برخی از داروها یا بیماری‌های زمینه‌ای است. بنابراین با درمان بیماری و کاهش مصرف این نوع داروها، می‌توان از ریزش شدید مو جلوگیری کرد. در ادامه مهم‌ترین عوامل مؤثر بر ریزش مو در کودکان را می‌خوانید.

تینیا کروریس یا قارچ کچلی سر

تینیا کروریس نام بیماری پوست سر است که بیشتر کودکان دچار ریزش مو، این عارضه را دارند. تینیا کروریس با نام قارچ کچلی سر هم شناخته می‌شود که یک نوع کرم حلقوی پوست است. این عفونت از بیماری‌های نوع سطحی و مسری به شمار می‌آید و باعث کچلی سر و ریزش موی کودکان می‌شود. برای پیشگیری از ابتلای افراد دیگر به این بیماری نباید از لوازم شخصی کودک مبتلا مانند شانه، بالشت و هر وسیله‌ای که می‌تواند باعث بخش شدن عفونت شود، استفاده کرد.

بخش‌هایی که امکان درگیری با این بیماری دارند:

• پوست سر
• مژه‌‌ها
• ابروها

علائم ابتلا به تینیا کروریس:

• ریزش تکه تکه موی سر
• التهاب، خارش و پوسته دادن سر
• الگوی نقطه سیاه در تکه‌های موی ریخته
• تاول چرکی در برخی موارد

والدین در صورت مشاهده این نشانه‌ها باید هر چه سریع‌ترین به پزشک مراجعه کنند. معمولاً برای درمان این نوع ریزش مو کودک از شامپو و کرم‌های ضد قارچ استفاده می‌شود. با شروع پروسه درمان و استفاده از محصولات درمانی، از احتمال مسری بودن بیماری کاسته می‌شود. بنابراین جایی برای نگرانی از بابت مدرسه رفتن کودکان وجود نخواهد داشت.

آلوپشیا آرتا یا کچلی موضعی

کچلی موضعی در دسته بیماری‌های خود ایمنی قرار دارد که می‌تواند باعث ریزش سکه‌ای مو در کودکان شود. این بیماری موجب شکستگی پوست سر یا پوسته پوسته شدن آن نمی‌شود؛ بلکه به سبب آن تکه‌ای از موها شروع به جدا شدن از سر می‌کنند.

نشانه‌های ابتلا به آلوپشیا آرتا:

• طاس شدن قسمتی از پوست سر به طور ناگهانی
• عدم شکستگی پوستی یا پوسته پوسته شدن
• فرو رفتن ناخن‌ها و ایجاد گودال یا شکاف‌ سطحی بر روی آن در برخی موارد
• احساس خارش و سوزش در برخی موارد

متأسفانه، ریزش مو در کودکان ناشی از آلوپشیا آرتا، علت دقیقی ندارد و هنوز درمان قطعی برای آن پیدا نشده است. پزشکان می‌توانند برای برگرداندن موها داروهایی برای تقویت رشد مو تجویز کنند تا شدت بیماری کنترل شود. با درمان ریزش مو سکه‌ای، در مدت یک سال رشد مو در قسمت‌های طاس شده از سر گرفته می‌شود.

تریکوتیلومانیا (اختلال کندن مو)

به اختلالی که در آن کودک شروع به کندن موهای خود می‌کند، تریکوتیلومانیا گفته می‌شود. این اختلال در گروه اختلال وسواس فکری – جبری قرار داده شده که با کندن مو حس رهایی به کودک دست می‌دهد.

نشانه‌ها وجود اختلال کندن مو:

• وجود نواحی از سر که تکه‌ای از مو کنده شده
• شکسته شدن تکه‌ای موی سر
• وجود گلوله‌های بزرگی از موهای هضم نشده در معده (در برخی مواقع موهای کنده شده توسط کودکان خورده می‌شود.)

اگر والدین با نشانه‌های این نوع ریزش مو در کودکان مواجه شدند، باید با کمک یک درمانگر، به بهبود ابعاد شناختی و رفتاری کودک بپردازند. اگر فرد مبتلا بتواند احساساتی که او را به این کار وا می‌دارد را کنترل کند و از موهای خود را از سر جدا نکند، موها مجدداً رشد خواهند کرد.

تلوژن افلوویوم و ریزش موی کودک

این عارضه غالباً به طور ناگهانی آغاز و باعث ریزش شدید مو می‌شود که دلیل آن عوامل عاطفی، رژیم‌های غذایی سنگین یا حتی ضربه و بیماری‌های شدید هستند. بنابراین برای درمان این نوع ریزش مو در خردسالان باید عواملی که در ایجاد آن نقش داشته‌اند را حذف کرد. در کنار فرایند درمان، دور ماندن از استرس، تغذیه درست و استفاده از مواد غذایی با ویتامین D می‌توانند در طی سه تا شش ماه موها را به حالت عادی برگردانند.

کمبود مواد مغذی و ریزش موی کودک

در برخی مواقع که مواد مغذی مورد نیاز بدن به طور کافی تأمین نمی‌شود، موها شروع به ریزش می‌کنند. از جمله این مواد می‌توان به آهن، روی، پروتئین، نیاسین، بیوتین و اسیدهای آمینه اشاره کرد. البته در صورت مصرف بیش از حد برخی ویتامین‌ها مانند A ریزش مو اتفاق می‌افتد. برای درمان ریزش مو کودکان ناشی از کمبود این مواد، باید با متخصص اطفال مشورت کرد تا برای تأمین نیازهای بدن، برنامه غذایی سالمی بدهد.

شیمی درمانی

به دلیل داروهای قوی که در فرایند شیمی درمانی استفاده می‌شود، موها شروع به ریزش می‌کنند. زیرا هدف از به کار گیری این داروها جلوگیری از تقسیم سلول‌های بدن است که ریشه مو‌ها را نیز در بر می‌گیرد. ریزش مو در کودکان پس از پایان این فرایند متوقف شده و موها مجدداً رشد خواهند کرد.

تأثیر ژنتیک بر ریزش مو در کودکان

گاهی از دوره جنینی ویژگی‌هایی در انسان شکل می‌گیرد که تا آخر عمر همراه او خواهد بود. این عوامل مادرزادی یا ژنتیکی می‌توانند بر روی رشد مو و ریزش آن نیز تأثیرگذار باشند. از همین رو برخی ناهنجاری‌های ساختاری مو از بدو تولد همراه کودک بوده و با آن به دنیا آمده است. مثالی که می‌توان برای تأثیر ژنتیک بر ریزش مو بیان کرد این است که کودکان سفیدپوست بیشتر دچار ریزش مو می‌شوند و این اتفاق ممکن است تا دو سالگی ادامه پیدا کند.

دلایل غیرپزشکی ریزش مو در کودکان

گاهی برای ریزش مو شدید در کودکان دلیل پزشکی وجود ندارد و عوامل محیطی موجب این اتفاق می‌شوند. بیشتر این عوامل نیاز به درمان خاصی ندارند و در صورت تغییر محیط، می‌توان مشکل ریزش مو را حل کرد.

● ریزش موی نوزاد

ممکن است نوزادان با بدنی پر مو متولد شوند که بیشتر آن‌ها به مرور زمان، نهایتاً تا شش ماه نخست می‌ریزد. دلیل این اتفاق از بین رفتن موهای قدیمی برای باز شدن راه رشد موهای بالغ است. بنابراین ریزش مو در کودکان شیرخوار فرایندی طبیعی است و نگرانی از این بابت وجود ندارد.

● ریزش موی سایشی

زمان خواب در دوره نوزادی بیشتر از هر دوره سنی است که به همین دلیل مو نوزادان به طور مداوم در تماس با تشک است. خردسالان نیز به دلیل جنب و جوشی که دارند، ممکن است پوست سرشان با وسایل مختلف برخورد کند. تداوم تماس پوست سر با اشیا مختلف، باعث ریختن مو سر در کودکان خواهد شد.

● مواد شیمیایی

برخی از مواد شیمیایی که برای تغییر رنگ و خشک کردن مو تولید می‌شوند می‌توانند ساقه مو را دچار مشکل کنند. به همین خاطر استفاده از آن‌ها برای کودکان بسیار مضر خواهد بود و ممکن است سبب ریزش موی آن‌ها شوند. اگر استفاده از این نوع مواد ضروری است، نمونه‌های تولید شده برای کودکان را تهیه کنید.

● خشک کردن مو

خشک کردن مو با گرمای سشوار سبب آسیب دیدن مو‌ها و در نتیجه ریزش مو در کودکان می‌شود. اجازه دادن به موها برای خشک شدن با دمای محیط بهترین گزینه برای محافظت از آن‌ها است؛ اما اگر از سشوار استفاده می‌کنید، دمای آن را بالا نبرید و تعداد دفعات خشک کردن مو با این وسیله را کاهش دهید.

● بستن مو

موهای کودکان لطیف است و نباید در شانه کردن یا بستن آن‌ها با شدت، رفتار کرد زیرا این عمل فولیکول‌های مو را با آسیب مواجه می‌کند. بنابراین اگر قصد دارید موی کودک خود را ببافید یا دم اسبی ببندید، این کار را ملایمت انجام دهید.

درمان ریزش مو در کودکان

روش‌های معمول برای درمان ریزش مو در کودکان مصرف بیشتر ویتامین C و یا مصرف قرص زینک است. اما اگر ریزش مو فرزند شما به علت قارچ و یا خشکی مو باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و از شامپوها و قطره‌های مخصوص برای درمان ریزش مو فرزندتان استفاده کنید.

بعضی مواقع امکان دارد ریزش مو خردسالان بر اثر اضطراب و استرس و یا فشار روانی او باشد که در این صورت بهتر است روش‌های کاهش استرس را به او آموزش دهید و یا کودکتان را پیش روان‌شناس ببرید. اگر ریزش موی کودک شما بر اثر عوارض داروهاست، بهتر است از پزشک بخواهید داروی دیگری را جایگزین کند یا درباره چگونگی کاهش عوارض دارو از پزشک سؤال کنید.

به طور کلی ریزش مو در کودکان علل مختلفی دارد که با توجه به آن‌ها، درمان‌های مختلفی نیز تجویز می‌شود. مراجعه به پزشک بهترین راه برای درمان این عارضه است تا خیالتان از بابت صحیح بودن روش‌های کاهش ریزش مو راحت باشد.

درمان ریزش مو کودکان در طب سنتی

استفاده از روش‌های طب سنتی در درمان بیماری‌ها از گذشته تاکنون بسیار رواج داشته است. برخی از این روش‌ها در عین سادگی بسیار کارآمد هستند از جمله روش‌هایی که طب سنتی برای کاهش ریزش مو در کودکان پیشنهاد می‌کند. طب سنتی برای درمان ریزش مو کودکان موارد زیر را تجویز می‌کند.

• شوینده شیمیائی ممنوع: برای شستشوی موی کودکان از شوینده‌های شیمیایی استفاده نکنید و در عوض شوینده‌های گیاهی مثل صابون گیاه صدر را به کار بگیرید.
• از گیاه آلوئه‌ورا استفاده کنید: می‌توانید مایع ژله‌ای حالت موجود در گیاه آلوئه‌ورا را بر روی پوست سر کودک بمالید و ماساژ دهید. این ماده برای کاهش ریزش مو در کودکان بسیار مؤثر است.
• مالش سر با روغن سیاه دانه: روغن سیاه دانه از جمله روغن‌های گیاهی است که فواید زیادی در درمان بیماری‌ها دارد. یکی از فواید این روغن ساخت ماسک مو برای درمان ریزش آن است.
• استفاده از روغن بنفشه: از روغن بنفشه می‌توانید برای تقویت ریشه و ساقه موی کودکتان استفاده کنید. دقت داشته باشید که روغن بنفشه را باید با روغن‌هایی مثل روغن زیتون مخلوط و بعد بر روی پوست سر کودکتان بمالید. این کار باید هر روز یا  یک روز در میان به مدت ۳ ساعت تکرار شود.

مراقبت‌های خانگی برای ریزش مو کودکان

اگر به دنبال جلوگیری از ریزش مو در کودک خود هستید، علاوه بر رعایت نکات درمانی ریزش مو در خانه، باید رژیم غذایی کودک خود را نیز کنترل کنید. البته اگر ریزش مو به دلیل بیماری خاصی است راجب رژیم غذایی با پزشک مشورت کنید. علاوه بر رعایت رژیم غذایی درست، راه‌هایی برای مراقبت از موها وجود دارند که می‌توان در منزل انجام داد.

مصرف مداوم آهن

آهن اصلی‌ترین ماده مورد نیاز بدن برای کم شدن ریزش مو است. اگر کودک شما جز کودکانی است که از خوردن گوشت بخصوص گوشت بوقلمون که منبع اصلی آهن است پرهیز می‌کند، بهتر است مواد غذایی دیگر را که غنی شده با آهن هستند جایگزین آن کنید. مثل خوردن سبزیجات از جمله اسفناج، دانه کدو حلوایی و حبوبات مانند عدس و لوبیا سفید. زیرا کمبود آهن باعث کم خونی می‌شود و کم خونی و ریزش مو در کودکان رابطه مستقیمی با هم دارند.

استفاده از روش روغن درمانی یا رایحه درمانی

در سال ۲۰۱۱ مقاله‌ای مبنی بر تأثیر بسیار قوی روغن گیاهان بر روی رشد بهتر مو منتشر شد. در این مقاله توصیه کرده‌اند که برای رشد بهتر مو از مالش روغن گیاهانی مثل صدر، رزماری، کاکتوس، نارگیل، کانولا، زیتون، آویشن، اسطوخودوس، دانه کدوحلوایی و تولسی یا استنشاق رایحه آن‌ها استفاده شود.

نکته قابل توجه این است که ۲۴ ساعت قبل از استفاده روغن این گیاهان، یک آزمایش آلرژیک کوچک انجام دهید. همچنین قبل از مالش بهتر است روغن این گیاهان را با چند قطره روغن گردو و یا روغن نارگیل مخلوط کنید.

ماساژ درمانی

جریان خون مناسب در پوست سر کمک شایانی به کاهش ریزش مو در کودکان می‌کند. در این روش بهتر است هر روز ۴ الی ۱۰ دقیقه به کمک نوک انگشتان دست همه جای پوست سر کودک را ماساژ دهید. تحقیقات ثابت کرده به احتمال زیاد این روش بعد از ۶ ماه به پر پشت شدن و کاهش ریزش مو کمک می‌کند.

مصرف پروتئین بیشتر

طبق تحقیقات انجام شده، بدن کودک برای رشد مو جدید نیاز به مواد حاوی پروتئین دارد. از آنجایی که فعالیت بدنی کودکان در طول روز زیاد است و توده عضلانی کمی دارند، ریزش مو به علت کمبود پروتئین در بدن نیز رخ می‌دهد. برخی از مواد غذایی حاوی پروتئین عبارتند از انواع آجیل‌ها، گوشت کم چرب، ماهی، تخم مرغ، لوبیا، انواع دانه‌ها.

راه‌های جلوگیری از ریزش مو سر در کودکان

ریزش مو در کودکان تحت تأثیر عوامل ژنتیکی یا محیطی است. افراد می‌توانند از عوامل محیطی مؤثر در این عارضه جلوگیری کنند یا در صورت وجود، از بین ببرند.

• حفظ بهداشت شخصی از عواملی است که کودک را از ابتلا به بیماری‌های پوستی و ریزش مو دور نگه می‌دارد.
• از تماس بی از حد موی سر با اشیا مختلف جلوگیری کنید.
• حفظ سلامت روان نیز راهی برای پیشگیری از ریزش موی سر به حساب می‌آید.
• جای دادن انواع مواد مغذی در برنامه غذایی کودک و تأمین نیازهای زیستی او راه دیگری برای حفظ سلامت مو است.
• استفاده از مواد شوینده متناسب با پوست کودک می‌تواند از سلامت موی او محافظت کند.
• موی کودکان را تحت فشار نزارید و از باد بسیار گرم سشوار برای خشک کردن آن استفاده نکنید.

ریزش مو در کوکان، دغدغه‌ پدرها و مادرها

مراقبت از سلامت جسمی و روانی کودک بسیار مهم است که سلامت مو یکی از مصادیق آن به حساب می‌آید. عوامل متعددی در ایجاد ریزش مو کودکان دخیل هستند که هر کدام را به تفضیل توضیح دادیم. برخی از این عوامل ژنتیکی و برخی محیطی هستند که نوع دوم از عوامل را می‌توان با استفاده از درمان‌های پزشکی و حتی خانگی از بین برد.

می‌دانیم که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین از عواملی که می‌توانند سلامت موی کودک را به خطر بیندازد، جلوگیری و آن‌ها را با عوامل تقویت کننده ریشه مو جایگزین کنید. امیدواریم مطالب این مقاله برای شما مفید بوده باشد.

سؤالات متداول