بازی کامپیوتری کودکان؛ اثرات منفی و مثبت بازی های رایانه ای

زمان تخمینی مطالعه: 12 دقیقه

اهمیت شناخت انواع بازی کامپیوتری کودکان

اگر بگوییم محبوب‌ترین سرگرمی در بین بیشتر کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان بازی با گوشی یا کامپیویتر است اغراق نکرده‌ایم. برای همین شناخت انواع بازی کامپیوتری کودکان با توجه به روحیه حساس و قرار داشتن آنها در سن رشد بیش از سایر گروه‌های سنی اهمیت دارد.

اولین بازی های رایانه ای در سال‌های ۱۹۰ میلادی (۱۳۵۰ شمسی) طراحی و ساخته شد و حالا که در قرن ۲۱ قرار داریم این بازی های تنوع بسیاری از نظر کیفت و کمیت دارند.

 انتخاب یک بازی دیجیتال مناسب دل مشغولی والدین دغدغه‌مند برای تربیت درست فرزندانشان است. با توجه به اهمیت موضوع هدف ما در این متن رسیدن به آگاهی برای شناخت، انتخاب و کنترل بازی های کامپیوتری برای کودکان است.

ویژگی‌های خوب یک بازی کامپیوتری کودکان چیست؟

امروزه بازی دیجیتالی به اندازه اسباب‌بازی برای کودکان اهمیت دارد بنابراین دانستن ویژگی‌های یک بازی کامپیوتری خوب به شما کمک می‌کند بهترین انتخاب را در این زمینه داشته باشید. مهم‌ترین ویژگی‌های بازی با گوشی برای کودکان را به طور تیتر وار در ادامه آورده‌ایم.

• کنترل راحت و خوب: یا همان امکان تعامل همه‌جانبه و انجام حرکات بازی با دستورالعمل‌های آسان به طوری که بازیکن در زمان انجام بازی مشکلی نداشته باشد.
• طراحی جالب و تم مناسب: در بازی کامپیوتری کودکان باید به تم و فضا سازی به اندازه گرافیک بالا اهمیت داده شود. درواقع ظاهر بازی به هردو این عوامل بستگی دارد.

 از انجایی که بازیکن در بازی در حال حرکت است داشتن فضاسازی مناسب و جهان جذاب اهمیت زیادی دارد.

• صداگذاری خوب: هیجان و پویایی بازی تا حدود زیادی به موسیقی و صدای آن بستگی دارد.
• مراحل مختلف و جذاب: آنچه بازی با گوشی برای کودکان را هیجان‌انگیز می‌کند داشتن مراحل جذاب است که انگیزه‌ای می‌شود برای بازیکنان تا به مرحله بعدی بروند. داشتن پاداش مناسب در ادامه دادن بازی توسط افراد بسیار تاثیر دارد.
• داستان پردازی عالی و شخصیت سازی خوب: این مورد در حس همزات پنداری شخص و همراه شدن با بازی بسیار موثر است. اما آنچه مهم تر است محتوای بدون خشنوت بازی است که در مرحله اول باید به آن توجه داشت.

در کنار تمام این موارد توجه داشته باشید که بهترین بازی کامپیوتری برای کودکان داشتن جنبه آموزشی در کنار سرگرمی است. بازی‌ایی که ذهن او را به چالش بکشد و مهارت‌های رفتاری را به او آموزش دهد.

بازی کامپیوتری کودکان برای چه سنی طراحی می‌شوند؟

از مهم‌ترین روش‌های تقسیم بازی های رایانه ای دسته بندی آن با توجه به رده سنی کاربران است. که کم‌ترین آن زیر شش سال و بیشترین آن ۱۸+ سال است.

این دسته‌ بندی باتوجه به سطح بازی، محتوای آن و میزان خشونت انجام می‌شود که بازی با گوشی برای کودکان با توجه به رده سنی آن‌ها دشوارتر می‌شود؛ و محتوای آن بیشتر جنبه آموزشی و سرگرمی دارد.

بهترین راه شناخت بازی های کامپیوتری کودکان توجه به پوستر آنان و رده سنی است که بر روی آن درج شده است، و برنامه بازی با موسیقی و محیط گرافیکی زیبا همراه با رنگ‌های شاد است.

تاثیر بازی های کامپیوتری کودکان بر زندگی آن‌ها

مهم‌ نیست که والدین موافق یا مخالف بازی کامپیوتری کودکان باشند بلکه باید آن را به عنوان یک واقعیت پذیرفت و قبول کرد که کودکان به دلیل جذابیت‌های آن و بازی کردن همسالان و دوستان‌شان به آن علاقه دارند.

اما پدر و مادر باید آگاهانه به این مسئله برخورد کنند و قبل از هرچیز بهتر است با مزایا و معایب اثر بازی کامپیوتری کودکان آشنا شوند.

معایب بازی کامپیوتری برای کودک

• جایگزینی برای حضور در جمع و میل به تنهایی و مهارت اجتماعی ضعیف از مهم‌ترین معایب بازی دیجیتال است. در بازی های آنلاین با توجه به حضور مجازی افراد دیگر و شکل گیری دوستی‌های غیر واقعی خطر اغفال و آشنایی با افراد بد وجود دارد.
• کاهش تحرک بدنی و ورزش، کم شدن فعالیت‌های مفید مانند مطالعه و از دست دادن علاقه برای بازی های حرکتی و پرجنب‌وجوش از دیگر پیامدهای بازی های رایانه‌ ای است.
• عادت بیمارگونه و اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری، بدترین عیب بازی کامپیوتری کودکان این است که می‌تواند موارد گفته شده را در حد بیماری تشدید کند و آن‌ها را از دنیای واقعی و مسائل جدی و روزانه دور کند.
• عادی سازی خشونت از دیگر موارد مهمی است که در اکثر بازی‌های رایانه‌ای می‌توان مشاهده کرد و باعث میل به خشونت و افزایش آن در بین کودکان می‌شود.
• ضعف دست‌ورزی و ناتوانی در انجام کارهای پیچیده و حتی ساده مانند دور بری کاغذ برای کودکان از معایب مهم بازی با گوشی است.
• عجول بودن و نداشتن حوصله و تمرکز در انجام کارهای دستی، زیرا کودک وقتی با کنسول و یا گوشی بازی می‌کند خیلی راحت و با یک حرکت دست کلی کار انجام می‌دهد که این در دنیای واقعی امکان پذیر نیست.

مزایای بازی های کامپیوتری برای کودک

• بازی آموزشی کامپیوتری برای کودکان روشی تاثیر گذار برای آموزش و پیشرفت تحصیلی است. بسیاری از انواع بازی کامپیوتری کودکان جنبه آموزشی دارد. حتی برای دانش‌آموزان بازی های خوبی برای بهبود عملکرد و یادگیری در درس‌های مختلف وجود دارد.
• آشنایی با مشاغل و شناسایی استعداد کودک از دیگر مزایای بازی‌های کامپیوتری است مانند بازی‌های پزشکی که کودک را با ابزارها و روش‌های درمان تا حدودی آشنا می‌کند.
• آموزش‌ مهارت‌های زندگی در بازی های مختلف به طور مثال در بازی های دسته‌جمعی و آنلاین (که بهتر است با دوستان واقعی و شناخته شده انجام شود.) کودک همکاری، تقسیم وظایف، قبول مسئولیت و تعیین اولویت‌ها را آموزش می‌بیند.
• بهبود عملکرد مغز و سرعت در تصمیم گیری در بازی‌های کامپیوتری افزایش می‌یابد. از آنجا که بازی‌ها دارای زمان محدود برای هر مرحله هستند باعث بالا رفتن توانمندی ذهنی و قدرت استدلال می‌شود زیرا باید بهترین تصمیم را در زمان کوتاه بگیرند.
• افزایش سرعت عمل و هماهنگی بین دست و چشم و تقویت حس شنوایی نیز از دیگر مزایای این بازی‌ها است.

در پایان این قسمت لازم است به این نکته توجه کنید که انتخاب نوع بازی و مدت زمان بازی نقش موثری در میزان مزایا و یا معایب بازی های کامپیوتری برای کودکان دارد.

نکاتی برای نظارت بر بازی با گوشی برای کودکان

بهترین راهکار برای کاهش معایب بازی کامپیوتری کودکان نظارت والدین است.  رعایت چند نکته به شما کمک می‌کند که هم نظارت خوبی داشته باشید و هم کودک از بازی لذت ببرد.

• اولین و مهم‌ترین کار بررسی و توجه به رتبه‌بندی بازی بر اساس رده سنی کودک است. برای باقی ماندن در دنیای پاک و شاد کودکی نه تنها بازی های بلکه فیلم و انیمیشن‌هایی را که کودک می‌بیند باید بررسی کنید تا محتوایی مناسب سن او داشته باشد.
• با فرزندتان همراه شوید و با او بازی کنید این کار علاوه بر اینکه شما را با کل محتوای بازی آشنا می‌کند در شکل‌گیری رابطه دوستانه با او به شما کمک می‌کند.
• به علاقه کودکتان توجه کنید و بازی هایی را انتخاب کنید که او دوست داشته باشد.
• قبل از نصب و خرید بازی نظرات سایر کاربران را بخوانید و از مفید بودن بازی مطمئن شوید.
• بازی های کامپیوتری متنوعی را انتخاب کنید و در لیست خود هم بازی های آموزشی و هم‌بازی هایی که جنبه سرگرمی بیشتری دارند داشته باشید.
• زمان و مکان مشخصی را برای بازی تعیین کنید. درواقع برای رشد مناسب کودک نیازمند حد و مرز است. علاوه بر این مانع از رفتارهای اعتیاد گونه کودک می‌شود.

سن مناسب برای بازی کامپیوتری کودکان

از مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری شخصیت و توانمندی‌های کودک در بزرگسالی بازی‌هایی است که انجام می‌دهد. بازی فرزند نوپا را آماده می‌کند که با دنیای واقعی ارتباط برقرار کند.

امروزه بازی‌های کامپیوتری بسیاری برای رده‌های سنی مختلف وجود دارد اما توجه داشته باشید که تا قبل از پنج تا شش سالگی بهتر است کودک با این نوع بازی‌ها سرگرم نشود.

تا قبل از شش سالگی بیشترین شناخت کودک از طریق حواس پنجگانه صورت می‌گیرد و مهارت‌های حرکتی در رشد روان‌شناختی و هماهنگی دست و چشم بسیار موثر است. بنابراین بهتر است بازی هایی انجام دهند که حواس آنها را به چالش بکشد و از لحاظ فیزیکی و ذهنی درگیر شوند.

سن مناسب برای بازی کامپیوتری کودکان، شش سالگی آن هم به صورت محدود و کنترل شده است.

مدت زمانی که کودکان می‌توانند صرف بازی های کامپیوتری کنند

نوع بازی و مدت زمان بازی کامپیوتری کودکان نقش تعیین کننده‌ای در تاثیر این سرگرمی بر روان فرزندان شما دارد. بنابراین از این بازی‌ها به عنوان راه‌حلی ساده و همیشگی برای آرام کردن و سرگرم کردن کودکان خود استفاده نکنید.

بهتر است یک قانون کلی، همیشگی و پایدار برای مدت زمان بازی داشته باشید و برای رعایت نکردن آن جریمه‌های مناسب تعیین و اجرا شود.

 مدت زمان مناسب بازی با گوشی برای کودکان با توجه به رده سنی آنها و روزهای هفته متفاوت است. به‌طور مثال برای روزهایی که به مدرسه می‌روند ۶۰ دقیقه و در روزهای تعطیل ۲ ساعت کافیست.

اگر کودک زیر ۶ سال شما بازی های کامپیوتری انجام می‌دهد روزانه بیش از ۳۰ دقیقه اجازه بازی به آنها ندهید.

بهتر است در قوانین خود ۱ تا ۳ روز در هفته را روز بدون بازی های کامپیوتری قرار دهید.

بایدها و نبایدهای درباره بازی کامپیوتری کودکان

مهم‌ترین اصل توجه به رده سنی درج شده بر روی بازی است. به هیچ عنوان نباید کودک بازی هایی که دارای محدودیت سنی برای او است را بازی کند.

بسیاری از بازی های نوجوانان و جوانان محتوای خشونت آمیز و جنسی و دارد که مناسب کودکان نیست.

مکان بازی کامپیوتری کودکان به اندازه زمان آن اهمیت دارد، برای کنترل بهتر کودک و شناخت محتوای بازی‌ها کنسول بازی را در اتاق نشیمن که به طور مداوم حضور دارید قرار دهید و در بعضی مواقع با کودک بازی کنید.

توجه داشته باشید به کودک بعد از انجام تکالیف مدرسه، نقاشی و کارهای خانه وغیره اجازه بازی بدهید.

معرفی چند بازی آموزشی کامپیوتری برای کودکان

اهمیت بازی برای کودکان بیش از سرگرمی ساده است زیرا در زمان بازی شخصیت آن‌ها شکل می‌گیرد، عواطف و احساساتشان را بروز می‌دهند در‌واقع خلاقیت و تونمندی‌های جدید در زمان بازی شکل می‌گیرد. به طور کلی می‌توان گفت کودکان در هنگام بازی زندگی واقعی خود را ادامه می‌دهند.

وظیفه پدر و مادر است که با توجه به روحیه فرزند خود و سن او بهترین بازی های کامپیوتری را برای کودک خود تهیه کند.

در اکثر بازی کامپیوتری کودکان بعد سرگرمی و جذابیت نیز وجود دارد.

 یکی از جذاب‌ترین بازی‌ها برای کودکان لگو یا هم‌چین است که در شکل‌های مختلفی در بازار وجود دارد. اما انواع مختلفی از نسخه کامپیوتری آن نیز وجود دارد که باعث رشد خلاقیت و هوش فضایی کودک می‌شود.

در بازی های رنگ‌آمیزی که در سطح آسان تا سخت وجود دارد علاوه براینکه کودک با تمام رنگ‌ها آشنا می‌شود ذهن او برای پیدا کردن رنگ مورد نظر به چالش کشیده می‌شود و تمرکز و توجه را در کودک افزایش می‌دهد.

یکی از بهترین انواع بازی کامپیوتری کودکان بازی هایی است که چندین قسمت دارد و تا حدودی آموزش‌های پیش‌از دبستان مانند شکل‌های هندسی مختلف، اعداد، حروف و غیره را در قالب بازی به کودک آموزش می‌دهد مانند بازی قطار شادی که بر روی تلفن‌همراه نیز قابل نصب است.

بازی های سرعتی مانند ماشین سواری و یا سونیک نیز بازی های هیجان‌انگیزی هستند که علاوه بر هیجان بالا سرعت‌عمل و قدرت تصمیم‌گیری را بالا می‌برد.

سوالات متداول