انواع بازی با کودک سه ساله متناسب با ابعاد مختلف رشدی

زمان تقریبی مطالعه: 13 دقیقه

ضرورت و اهمیت بازی با کودک سه ساله

همه ما می‌دانیم که کودکان عاشق بازی کردن هستند؛ زیرا آن‌ها را سرگرم می‌کند. اما شما به عنوان پدر و مادر کودک باید بدانید که بازی علاوه بر سرگرم کردن کودک برای رشد سالم او نیز حیاتی است. بازی با کودک سه ساله نیز از این قاعده مستثنی نیست. در طول انواع مختلف بازی، کودکان مهارت‌های کلیدی اجتماعی، فکری، فیزیکی و عاطفی از جمله خلاقیت، تخیل و حل مسئله را یاد می‌گیرند و تمرین می‌کنند.

در دهه 1930، محقق میلدرد پارتن، بازی را تحت عنوان شش مرحله که منعکس‌کننده رشد اجتماعی کودکان بود، تعریف کرد. برخلاف ژان پیاژه که بازی کودکان را عمدتاً در قالب رشد فکری یا شناختی می‌دید، پارتن بر این ایده تأکید داشت که یادگیری بازی در واقع یادگیری نحوه ارتباط با دیگران است و به کودک در رشد اجتماعی، فیزیکی و فکری کمک بسزایی می‌کند.

در واقع باید مزایای بازی با کودک سه ساله را پیشرونده بنامیم، به این معنی که مهارت‌هایی که کودک در این سن در حین سرگرمی و بازی‌های خود به دست می‌آورد تکمیل‌کننده سایر مهارت‌های او می‌شود و او می‌تواند بر پایه آنچه از بازی به دست می‌آورند، مهارت‌های دیگر خود را نیز بهبود ببخشند.

علاوه بر این، بازی برای کودک سه ساله تنها راه کشف دنیای پیرامون به شمار می‌رود. از همه مهم‌تر این که شناخت و اجرای بازی کودک 3 ساله از آنجا که این سن بهترین زمان برای زمینه‌چینی و شکل‌گیری رفتارهای اجتماعی و رشد ذهنی و فردی کودک است برای والدین ضروری خواهد بود.

والدین باید در این سن آموزش‌های مفاهیم ابتدایی و ساده مانند مفهوم دور و نزدیک، بزرگ و کوچک، شب و روز، بالا و پایین، تحریکات بدنی، آشنایی با رنگ‌ها و غیره را به طور غیرمستقیم در بازی‌های کودک خود بگنجانند. زیرا آموزش این دسته مفاهیم بدون بازی اثربخشی کمی دارد. پس با ما همراه باشید تا بیشتر درباره انواع بازی با کودکان 3 ساله بیاموزیم.

معرفی انواع بازی با کودک سه ساله

با وجود این که بازی‌ها را نمی‌توان به سنین خاصی محدود کرد؛ اما انواع خاصی از بازی برای گروه‌های سنی مختلف توصیه شده تا مهارت‌هایی که در حال رشد و تکامل در آن سن هستند را تقویت کند. در این مقاله ما سعی داریم تا به طور اختصاصی به معرفی انواع بازی برای کودکان 3 ساله بپردازیم و ببینیم هر بازی بر تقویت کدام مهارت تأثیرگذار خواهد بود.

بازی های مناسب 3 سالگی برای تقویت رشد شناختی

بازی با کودک سه ساله در رشد شناختی او نقش بسیاری خواهد داشت. زیرا زمانی که شما کارهای دیگر خود را کنار می‌گذارید و فقط با کودک بازی می‌کنید، یک پیام ساده اما قدرتمند یعنی «تو برای من مهم هستی» را به کودک می‌فرستید. این پیام برای این که کودک شما متوجه شود که چه کسی است و در کجای این جهان قرار دارد نقشی کلیدی خواهد داشت و از همه مهم‌تر به کودک شما اعتماد به نفس می‌دهد تا به کاوش و یادگیری در مورد جهان ادامه دهد.

بازی با کودک سه ساله نقش بسیار مهمی در توانایی او برای فکر کردن، درک کردن، برقراری ارتباط، به خاطر سپردن، تصور کردن و پیش‌بینی کردن خواهد داشت. کودکان در این سن بسیار کنجکاو می‌شوند و دوست دارند بدانند هر چیزی چطور کار می‌کند. آن‌ها همچنین در حین بازی در حال حل مشکلات، خلق کردن، آزمایش کردن، فکر کردن و یادگیری هستند.

از بازی های مناسب 3 سالگی برای تقویت رشد شناختی باید به بازی‌های بدون ساختاری اشاره کنیم که کودکان خود کارگردان آن هستند. آشنایی با انواع بازی برای کودکان 3 ساله و انجام آن به رشد مغز کودک در مسیر مثبت کمک می‌کند و باعث تقویت و افزایش ارتباطات عصبی و شکل گرفتن منطق آن‌ها می‌شود. از آن مهم‌تر، بازی‌های بدون ساختار به ساخت و تقویت قشر پیش پیشانی مغز نیز کمک می‌کند. این حوزه بر نحوه یادگیری کودک، حل مشکلات و کسب دانش در مورد محیط تأثیرگذار است.

انواع بازی برای کودک سه ساله برای تقویت رشد شناختی

• بازی‌های فکری و رومیزی ساده مانند مار و پله، ماهیگیری چوبی مگنتی
• کتاب‌خوانی و حل معما و چیستان
• بازی‌های سازه‌ای مانند سازه چین هندسی، بریکس چوبی 40 قطعه جعبه چوبی، بازی جنگا چوبی، لگو حیوانات وحشی، آجرهای خانه‌سازی، بازی‌های ساختنی همراه با ابزار
• پازل‌های ساده و بازی‌های حافظه
• بازی‌های شعر و آوازخوانی

بازی های مناسب تقویت هوش حرکتی کودکان 3 ساله

مهارت‌های حرکتی کودکان به دو دسته مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت تقسیم‌بندی می‌شود. مانند مهارت‌های شناختی، عاطفی و اجتماعی، این مهارت‌های فیزیکی توانایی کودکان را برای گرفتن، نگه‌داشتن، نیشگون گرفتن، راه رفتن، دویدن و بسیاری دیگر از حرکات ضروری زندگی روزمره را آماده می‌کند و والدین باید همانند سایر مهارت‌ها به کمک بازی با کودک سه‌ساله خود، آن‌ها را تقویت کنند.

مهارت‌های حرکتی ظریف مربوط به رشد قدرت حرکات جزئی و عضلات کوچک است. مهارت‌های حرکتی درشت، رشد قدرتی حرکات بزرگ‌تر هستند که به عضلات بزرگ‌تر مربوط می‌شوند. بهترین راه برای تشویق مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت در اوایل کودکی، ترکیب فعالیت‌ها با بازی است.

انواع بازی با کودک سه ساله برای تقویت هوش حرکتی

• بازی‌های معمایی حرکتی مانند بازی ماز یا قایم موشک
• بازی‌های جمعی مانند مجسمه شو، دویدن، لی لی، استپ رقص، حباب بازی
• ورزش‌ها مانند والیبال و بسکتبال
• بازی‌های ساختنی مانند سازه‌چین هندسی، خمیر بازی و سفالگری
• نقاشی و رنگ‌آمیزی

بازی برای کودک سه ساله جهت تقویت مهارت‌های اجتماعی

همان‌طور که برخی کودکان به راحتی با همسالان و دیگران ارتباط اجتماعی برقرار می‌کنند، برای برخی دیگر حتی دوست پیدا کردن نیز کار سختی به نظر می‌رسد. مهارت‌های اجتماعی نقش کلیدی در شکل‌گیری اعتماد به نفس و روابط اجتماعی آینده کودک دارد و به همین دلیل والدین باید از همان ابتدا با ترس‌های کودک از اجتماع مقابله کنند و با روش‌هایی مانند انتخاب درست بازی با کودک سه ساله، مهارت‌های اجتماعی او را بهبود ببخشند.

نکته مهم این است که سن 3 سالگی یکی از دوره‌های مهم در شکل‌گیری مهارت‌های اجتماعی کودک به شمار می‌رود و بازی‌های انجمنی که از مهم‌ترین  انواع بازی برای کودک سه ساله از دسته‌بندی پارتن هستند، در این سن آغاز می‌شود. در این نوع بازی کودکان در عین این که تنهایی بازی می‌کنند، با کارهایی که همسالان آن‌ها در حال انجام هستند درگیر شده و با هم مشارکت دارند.

برای مثال در کودکان 3-4 شما گروه‌های کوچکی از بچه‌ها را خواهید دید که یک شهر با لگو می‌سازند. در حین بازی آن‌ها همان‌طور که ساختمان‌های فردی خود را شکل می‌دهند، با یکدیگر صحبت نیز می‌کنند، اما در درجه اول هر کدام به تنهایی در حال ساخت ساختمان خود خواهند بود.

انواع بازی کودک سه ساله برای تقویت مهارت اجتماعی

• قصه‌گویی با تصاویر
• نشان دادن جهت‌‌ها
• ببین و بگو
• کارت‌های احساسات
• ۲0 سؤالی
• تشخیص یک شیء
• اسباب بازی‌های موزیکال
• قلعه جنگلی 325 قطعه تک توی

بازی با کودک سه ساله برای تقویت رشد هیجانی

طبق تعریف هوش هیجانی مجموعه‌ای از مهارت‌های مرتبط با نظارت بر احساسات خود و دیگران و توانایی استفاده از احساسات برای هدایت افکار و اعمال خود است. علاوه بر این، از آنجایی که احساسات بر توجه، حافظه و یادگیری ما تأثیر می‌گذارد، پس توسعه هوش هیجانی کودک را قادر می‌سازد تا احساسات را به طور مؤثر مدیریت کند و احساسات مناسب با موقعیت نه کمتر و نه بیشتر را بروز دهد.

کودکان در سنین 3-4 و حتی 5 سال همواره در حال یادگیری احساسات هستند. همان‌طور که پیش از این گفتیم بازی، یک روش اصلی برای یادگیری هر مهارتی در کودک به شمار می‌رود؛ بنابراین بازی با کودک سه ساله فرصتی را برای آن‌ها فراهم می‌کند تا با کشف احساسات به روش‌های مختلف از جمله کلمات آن را بیان کنند.

به کمک بازی کودک همچنین یاد می‌گیرد تا احساسات خود را مدیریت کنند و در نهایت بتوانند با آموزش رفتارهای خودتنظیمی روابط اجتماعی بهتری را شکل دهند.

بازی کودک سه ساله برای تقویت رشد هیجانی

• بازی‌های نامرتب مانند بازی با ماسه، گل یا رنگ یک راه عالی برای بیان احساساتی مانند شادی یا غم است.
• بازی‌های تخیلی و خلاقانه مانند عروسک‌های انگشتی یا بازی‌های نمایشی
• انجام انواع بازی با کودک سه ساله خارج از خانه و در پارک و فضای باز مانند دویدن، غلتیدن و غلت زدن بسیار برای کودکتان جالب است. (این بازی‌ها می‌تواند به کودک شما کمک کند تا احساسات بد خود را کاهش دهد).
• نقاشی و رنگ‌آمیزی یک راه عالی برای ابراز احساسات خواهد بود. اگر کودک شما ناامید یا غمگین است، نقاشی و طراحی می‌تواند به او آرامش دهد.
• فرزندتان را تشویق کنید که به اطراف بپرد و موسیقی را اجرا کند یا با سازهای ساده موسیقی بسازد.
• بازی‌های جمعی و گروهی که به کودک کمک می‌کنند تا احساسات خود را درک و مدیریت کند.
• داستان‌سرایی و قصه‌خوانی

توجه داشته باشید که هنگام بازی با کودک سه ساله، اجازه دهید فرزندتان بازی را رهبری کند. کودکان زمانی که در جایی احساس مسئولیت کنند، ممکن است بیان احساسات آسان‌تری داشته باشند.

بازی های مناسب 3 سالگی برای تقویت رشد زبانی

در سن 3 سالگی فرزند شما قادر خواهد بود تا مکالمات ساده و ابتدایی را با همسالان خود برقرار کند. به عنوان مثال، کودکان ۳ساله می‌توانند در مورد این که چه کسی اول می‌تواند با یک اسباب‌بازی بازی کند با هم مشاجره داشته باشند. در حدود چهار سالگی، کودک شما حتی ممکن است بتواند توضیح دهد که چرا یک شی از را کودک دیگری می‌خواهد مثلاً او احتمالاً بگوید، «آیا می‌توانم مداد سبز تو را بردارم؟ من می‌خواهم چمن‌ها را رنگ کنم.»

همچنین در این سن کودک با گوش دادن به صحبت‌های والدین و دیگر بزرگسالان و حدس زدن از متن، کلمات جدید زیادی می‌آموزد. علاوه بر این، آن‌ها از تجربیات جدید و از گوش دادن به داستان‌هایی که با صدای بلند خوانده می‌شوند نیز، زبان را یاد می‌گیرند. پس در این سن شما باید بدانید که فرزند شما خیلی بیشتر از آنچه می‌تواند بگوید کلمات را می‌فهمد.

از آنجا که سه سالگی سن تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری مهارت‌های زبانی و گفتاری به شمار می‌رود، والدین کودک باید به کمک بازی با کودک سه ساله، او را وادار به حرف زدن و استفاده کلمات جدید کنند.

 بازی برای کودکان 3 ساله برای کودک سه سال در تقویت رشد زبانی

• داستان‌گویی و شعرگویی
• تکرار کلمات
• بازی‌های نمایشی مانند عروسک انگشتی
• گوش دادن به موسیقی
• بازی پیدا کردن کلمات به هم مرتبط

ارتباط بازی با کودک سه ساله و تقویت هوش در او

هوش این روزها به یکی از عناصری تبدیل شده که همه والدین به دنبال آن هستند تا با هر روشی چه خرید اسباب بازی مناسب برای تقویت هوش کودکان 3 ساله و چه افزودن غذاهای مغذی به کودک خود هوش او را افزایش دهند. اما آیا هوش را واقعاً می‌توان افزایش داد؟

باید بگوییم هوش یک ویژگی موروثی است و عوامل محیطی تنها قادرند هوش ارثی کودک را بهبود ببخشند و نه این که بیشتر کنند. در واقع باید بدانید هر کودک با یک ظرفیت حیاتی از هوش به دنیا می‌آید و عواملی مانند بازی و آموزش می‌توانند کمک کنند تا کودک راه استفاده از هوش خود را یاد بگیرد.

آنچه از آزمایش انواع بازی با کودکان 3 ساله و ارتباطش با هوش تاکنون به دست آمده شامل موارد زیر است:

• بازی با لگو ممکن است به کودکان کمک کند تا انواع مهارت‌های شناختی را توسعه دهند.
• برنامه‌های تحصیلی که مهارت تفکر انتقادی را آموزش می‌دهند ممکن است عملکرد شناختی را افزایش دهند.
• برخی از بازی‌های تخته‌ای مهارت‌های ریاضی پیش‌دبستانی را تقویت می‌کنند.
• برخی از بازی‌های ویدئویی ممکن است مهارت‌های فضایی را افزایش دهند.

اما با وجود همه این عوامل باید بدانید برخی از وسایل آموزشی مغز در حقیقت «بی‌اثر» هستند. برای مثال آزمایشی نشان داده که نوزادان با فیلم‌های آموزشی صحبت کردن را یاد نمی‌گیرند؛ بلکه گوش دادن و تعامل با انسان‌های دیگر است که به رشد مهارت زبانی کودک کمک می‌کند پس حتماً پیش از خرید اسباب بازی مناسب کودکان سه ساله، از کارایی آن مطمئن شوید.

با این وجود، تحقیقات بسیاری نشان داده بازی آزاد یکی از انواع بازی با کودکان سه ساله است که باعث تقویت یادگیری، حافظه و رشد بهتر قشر مغز می‌شود. همچنین رشد زبان، هوش فضایی، استدلال خلاف واقع و مهارت‌های ریاضی را افزایش می‌دهد.

 بازی‌های هوازی مانند ورزش نیز رشد مغز را تحریک کرده و یادگیری را بهبود می‌بخشد. مطالعات همچنین نشان می‌دهد که ورزش می‌تواند به کودکان کمک کند تا در مدرسه متمرکزتر عمل کنند. البته لازم به ذکر است این مزایا تنها زمانی اتفاق می‌افتند که کودک به طور داوطلبانه و به اختیار خود بازی یا ورزش را انتخاب کرده باشد.

سؤالات متداول