استعداد یابی ورزشی کودکان؛ فرزندم را به چه کلاسی بفرستم؟

زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه

از آنجایی که ورزش کردن به سلامت روح و جسم افراد کمک می‌کند استعداد یابی ورزشی کودکان اغلب از کودکی مورد توجه والدین قرار می‌گیرد. والدین با گذاشتن کودک خود در کلاس‌های ورزشی مانند اسکیت، شنا، ژیمناستیک و … می‌خواهند علاوه بر سلامتی کودک استعداد او را نیز کشف کنند.

وقتی استعدادیابی ورزشی کودک به موقع انجام شود، می‌توان فرصت را برای رشد و پرورش آن فراهم کرد. در نتیجه کودک در سنین نوجوانی و جوانی می‌تواند به بهترین جایگاه‌ها در حوزه ورزشی برسد.

استعدادیابی ورزشی برای کودکان از جوانب مختلف اهمیت دارد. وقتی استعدادهای کودک را کشف می‌کنید و زمینه رشد و پرورش آن را برایش فراهم می‌کنید، اعتماد به نفس و عزت نفسش را تا حد زیادی افزایش خواهید داد. کودکی که استعداد ورزشی‌اش کشف شده و می‌تواند در کلاس‌های مورد علاقه‌اش شرکت کند، با اشتیاق در جلسات آموزشی حاضر می‌شود. او برای آینده‌اش هدفی تعیین می‌‌کند و برای دستیابی به آن تلاش خواهد کرد.

در ادامه به صورت دقیق‌تر، علت‌های اهمیت کشف استعداد ورزشی کودک را بررسی می‌کنیم.

• کودکان با شرکت در کلاس‌های ورزشی و تعامل با همسن‌ و سال‌ها و مربی‌هایشان، مهارت‌های اجتماعی را یاد می‌گیرند.
• آن‌ها کاری که در آن استعداد دارند را انجام می‌دهند و نتایج خوبی به دست می‌آورند و تشویق می‌شوند. (البته پدرها و مادرها باید دقت داشته باشند که اگر فرزندشان شکست خورد یا نتوانست به هدفش برسد، با او صحبت کنند و اجازه ندهند سرخورده شود)
• کودک منظم می‌شود و می‌داند که هر روز یک روتین منظم دارد.
• آینده کودکان با کشف استعدادشان تضمین می‌شود و می‌توانند در آینده به جایگاه‌های ورزشی بالایی برسند.
• ذهن کودک از ابتدا با آنچه که باید، درگیر می‌شود و به درستی پرورش پیدا می‌کند.

منظور از استعداد یابی ورزشی کودکان چیست؟

کودکان استعدادهای ورزشی متفاوتی دارند. بعضی از آن‌ها ترجیح می‌دهند به همراه دوست‌هایشان ورزش کنند و بعضی دیگر ورزش‌های انفرادی را ترجیح می‌دهند.

ساختار بدنی و انرژی جسمی کودکان نیز در ورزش‌هایی که به آن علاقه دارند، زیاد است. به عنوان مثال کودکانی که پر انرژی هستند، توان جسمی بالایی دارند و می‌توانند مدت طولانی بدوند، به سراغ فوتبال یا ورزش‌های توپی می‌روند. اما کودکانی که نمی‌توانند برای مدت طولانی فعالیت سنگین داشته باشند، ورزش‌های سبک‌تر مثل یوگا را ترجیح می‌دهند.

کشف علاقه و توانایی و مهارت یک کودک در یک رشته ورزشی خاص را استعداد یابی ورزشی کودکان می‌گویند.

پدرها و مادرها در کنار استعداد یابی ورزشی کودکان باید به این نکته هم توجه داشته باشند که بعضی از بچه‌ها علاقه‌ای به ورزش ندارند و در زمینه‌های دیگر مستعد هستند. وادارکردن این دسته از کودکان به ورزش حرفه‌ای، هیچ دستاوردی برایشان نخواهد داشت. زیرا به محض اینکه فرصتی پیدا کنند، از دنیای ورزش دور می‌شوند. این دلزدگی، به ضرر آن‌ها تمام خواهد شد، زیرا در آینده حتی برای حفظ سلامتشان هم حاضر نمی‌شوند هر روز تمرین‌های ساده ورزشی انجام بدهند.

کشف استعداد ورزشی کودکان از چه سنی آغاز می شود؟

کشف استعداد ورزشی در سنین کودکی، برای بسیاری از قهرمانان و ورزشکاران امروزی یک برگ برنده است. اگر به مصاحبه‌های تلویزیونی آن‌ها نگاه کنید، متوجه می‌شوید که بسیاری از آن‌ها می‌گویند از کودکی به ورزش علاقه داشته‌اند. بعضی از آن‌ها از همان ابتدا ورزش محبوبشان را پیدا کرده‌اند و بعضی دیگر بعد از انتخاب چند رشته مختلف، ‌ با ورزش مورد علاقه‌شان آشنا شده‌اند و به صورت حرفه‌ای در آن فعالیت کرده‌اند.

بهترین سن برای کشف استعداد یابی کودکان در ورزش زمانی است که دیگر محدودیت‌های حرکتی از پیش رویش برداشته شده، می‌تواند به خوبی راه برود، بدود و حرکات جسمی مختلف را انجام بدهد. به طور معمول بچه‌ها در سن ۶ تا ۷ سالگی، توانایی انجام تمام فعالیت‌های فیزیکی را به دست می‌آورند و از نظر جسمی به تکامل می‌رسند.

البته نکته مهمی که باید توجه داشته باشید این است که درک قوانین ورزش‌ در سنین کودکی سخت است. به عنوان مثال شاید کودکی در زمینه فوتبال مستعد باشد، اما اینکه آفساید چیست و چرا داور گل آفساید را نمی‌پذیرد را درک نکند. شاید حتی نداند بازی ۹۰ دقیقه است که به دو نیمه ۴۵ دقیقه‌ای تقسیم می‌شود. این مسئله طبیعی است؛ اگر بچه‌ها به ورزش ادامه بدهند، در سنین بالاتر قوانین و مقررات بازی‌های مختلف را یاد می‌گیرند.

راهکارهای استعداد یابی ورزشی کودکان

خوشبختانه در حال حاضر راه‌های مختلفی برای استعداد یابی ورزشی کودکان وجود دارد. بچه‌های امروزی امکانات زیادی دارند، به همین دلیل احتمال اینکه کشف کنند استعدادشان چیست و از همان دوران کودکی در مسیر علاقه‌شان گام بردارند، بیشتر از کودکان نسل‌های قبلی است.

در ادامه به روش‌هایی که برای کشف استعداد ورزشی در کودک وجود دارد، اشاره می‌کنیم.

۱ ـ استعداد یابی ورزشی کودک به روش سیستماتیک

در این روش، همانطور که از نام آن مشخص است، سیستمی برای تست استعداد یابی ورزشی  و پیدا کردن توانمندی‌های بالقوه کودکان در انجام فعالیت‌های فیزیکی وجود دارد. این سیستم توسط متخصص طراحی شده و معمولاً در مدارس یا مهد کودک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کودکان در روش سیستماتیک باید چند تست استعداد یابی ورزشی انجام بدهند. این تست‌ها به صورت آزمونی انجام می‌شوند، امتیازی هستند و ممکن است رقابتی هم باشند. به عنوان مثال بعضی از مدرسه‌های فوتبال برای پذیرش هنرجوهای جدید، تست فوتبال می‌گیرند و کودکانی که بیشترین استعداد را دارند، ‌ در مدرسه ثبت نام می‌کنند.

۲ـ استعداد یابی ورزشی کودک به روش غیر سیستماتیک

کشف استعداد کودک در ورزش با روش غیر سیستماتیک یا سنتی، خودجوش است. در این روش استعداد بچه‌ها در رویدادها یا موقعیت‌های مختلف کشف می‌شود. به عنوان مثال ممکن است کودک در مسابقه‌ای که در مدرسه برگزار شده، شرکت کند و رتبه اول را آورد یا شاید هم والدین کودک را در یک کلاس ورزشی ثبت نام کنند و متوجه شوند فرزندشان در آن ورزش استعداد دارد. استعداد یابی ورزشی در کودکان با روش غیر سیستماتیک به هیچ معیار و امتیازی برای سنجش نیاز ندارد و رقابتی هم نیست.

نقش والدین در استعداد یابی ورزشی کودکان

مانند هر استعداد دیگری، والدین نقش مهمی در کشف استعداد ورزشی کودکان دارند. اگر می‌خواهید استعداد یابی کودک در ورزش را به روش سیستماتیک انجام دهید،‌ باید مجموعه‌ای را پیدا کنید که تست‌ها را به صورت استاندارد و بر اساس معیارهای دقیق و عادلانه می‌گیرند. بعد از آن می‌توانید کشف و پرورش استعداد ورزشی کودکان و توانایی‌های بالقوه آن‌ها را به این مراکز بسپارید. اگر هم می‌خواهید از روش‌های غیرسیستماتیک برای استعداد یابی ورزشی کودکان استفاده کنید، همه مسئولیت برعهده خودتان خواهد بود.

والدین می‌توانند از راهکارهایی که در ادامه ارائه می‌دهیم برای استعداد یابی ورزشی کودکان استفاده کنند.

• برای کشف استعداد ورزشی کودک به فعالیت‌های او در حین بازی توجه کنید؛ بچه‌ها حتی اگر خودشان هم ندانند چه استعدادی دارند، ناخودآگاه به سمت ورزش مورد علاقه‌شان جذب می‌شوند.
• کودک را در موقعیت‌هایی قرار دهید که توانمندی‌هایش کشف شود. مثلاً شاید لازم باشد فرزندتان را در یک بازه زمانی در کلاس‌های ورزشی مختلف ثبت نام کنید تا متوجه شوید به کدام یک از آن‌ها علاقه دارد.
• با کودک صحبت کنید و سؤال‌هایی بپرسید که به شما نشان می‌دهد چه بازی‌ها و ورزش‌هایی فرزندتان را بیشتر جذب می‌کند.
• علاقمندی‌های کودک را اولویت‌بندی کنید. مثلاً وقتی می‌دانید فرزندتان از بازی‌های گروهی لذت می‌برد، ابتدا او را در باشگاه‌های ورزش‌های گروهی ثبت نام کنید.
• مطمئن شوید کلاس ورزشی که برای کودک انتخاب کرده‌اید، با فیزیک بدن او تناسب دارد. در صورت نیاز برای این کار از پزشک مشورت بگیرید.
• بعد از استعداد یابی ورزشی کودکان، زمینه پیشرفت را برای آن‌ها فراهم کنید.

روش های ایجاد انگیزه برای ورزش کردن در کودکان

پیش از اینکه درباره روش‌های پرورش استعداد ورزشی کودک و ایجاد انگیزه برای او صحبت کنیم، باید به یک نکته مهم توجه داشته باشید. اگر می‌بینید فرزندتان علاقه‌ای به شرکت در کلاس‌های ورزشی ندارد، خسته می‌شود یا به اجبار شما سر کلاس‌ها می‌رود، نشان از بی‌انگیزگی و تنبلی او نیست. شاید کودک واقعاً به ورزش حرفه‌ای علاقه ندارد و در زمینه‌‌های دیگری مستعد است. پس به جای اجبار، استعداد واقعی او را کشف کنید و پرورش بدهید. بعدها می‌توانید از او بخواهید برای حفظ سلامت جسمانی‌اش، تمرین‌های آمادگی جسمانی یا ورزش‌های همگانی را انجام بدهد.

در مقابل، اگر فرایند استعداد یابی ورزشی کودکان را به درستی انجام داده‌اید و می‌دانید فرزندتان در زمینه‌ای خاص مستعد است، برای ایجاد انگیزه در او از ترفندهای زیر استفاده کنید.

• هنگام پیروزی، به جای نتیجه‌ای که به دست آمده، کودک و توانمندی‌هایش را تشویق کنید. مثلاً وقتی کودک مقام اول دوی منطقه را به دست آورده، به جای تأکید روی این مقام، او را به‌خاطر توانمندی‌اش در دویدن تشویق کنید.
• به کودک اجازه استراحت بدهید. شاید حتی لازم باشد برای مدتی او را از فضای ورزش و باشگاه دور کنید.
• اگر کودک به هدفش نرسید یا شکست خورد، با او مشاجره نکنید. به او بگویید باختن به معنی ناتوانی او نیست و شما از اینکه تلاشش را کرده، راضی هستید.
• مطمئن شوید کودکان برای ورزش کردن کار می‌کند نه برای پیروزی و برنده شدن.
• انتخاب رشته ورزشی را برعهده خود کودک بگذارید.
• خودتان هم در ورزش کردن با کودک همراه شوید و با او بازی کنید.

سؤالات متداول